< Partida II

L'ultima entrevista: "Sèm totes en perilh"

"Sèm totes en perilh" es lo títol de la darrièra entrevista que la li faguèt lo jornalista Furio Colombo un dissabte de tantòst en cò sieu. Èra lo primièr de novembre de 1975. L'endeman, dimenge, lo còrs sens vida de Pasolini èra al depaus de cadavres de la polícia de Roma.

L'endeman, se publiquèt de faiçon postuma dins Stampa Sera lo 3 de novembre. Es coma se d'una manièra inconscienta e premonitòria, el o aguèsse volgut condensar tot. Coma se foguèsse sa darrièra oportunitat de nos faire un avertiment.

N'extrasi qualques causas qu'afirma, en seguissent l'argumentacion de l'entrevista.

"Lo refús es totjorn estat un gèst essencial. Los sants, los ermitans e tanben los intellectuals, los pauques qu'an fach l'istòria, son los qu'an dich de NON, e jamai los cortesans e los ajudaires dels cardinals."

"La tragèdia es que i a pas pus d'èssers umans: i a d'estranhas maquinas que s'entretustan. E nosautres, los intellectuals, prenèm la guida dels trens d'arunan, o de fa dètz ans, e puèi disèm: 'Qu'es estranh!' [...] Cossí se son esclapats d'aquela manièra? O lo maquinista es vengut fòl, o es un criminal isolat o i a una conjuracion, [...] una conjuracion que nos libèra de tot lo pes d'afrontar d'espernosautres la vertat."

"Lo poder es un sistèma d'educacion que nos devesís en subjugats e subjugaires. Mas atencion. Un meteis sistèma educatiu nos forma a totes, dempuèi las dichas classas dirigentas fins als paures. Per ansin, totes vòlon las meteissas causas e se compòrtan de la meteissa manièra."

"As agut vist aquelas mariòtas que fan fòrça riure la mainada perque lo còrs agacha d'un costat e lo cap en direccion contrària?... E ben, es aital coma vesi la tropa d'intellectuals, de sociològs, d'expèrts e de jornalistas de las mai nòblas intencions: las causas passan aicí e lo cap agacha aquí. Disi pas que i aja pas de faissisme. Disi: quitatz de me parlar de la mar mentre que sèm en montanha. Es un païsatge desparièr. Aicí, i a lo desir de tuar. E aquel desir nos estaca coma de fraires sinistres a una malescasuda sinistra de tot un sistèma social."

"Primièra tragèdia: una educacion comuna, obligatòria e erronèa que nos empenh a totes dins l'arena de la possession de tot a tot prètz. [...] L'educacion recebuda es estada: aver, possedir, destruire. [...] La dicha escòla obligatòria fabrica forçadament de gladiators desesperats. La massa aumenta, coma lo desespèr, coma la ràbia."

"Sentissi de nostalgia per las gents pauras e autenticas que combatián per reversar aquel patron sens se tresmudar en aquel patron. Coma èran excluses de tot, degun los aviá pas colonizats."

"Aicí manca lo cirurgian qu'aja lo coratge d'examinar lo teissut e de dire: 'Sénhers, aquò es un càncer, pas una anecdòta benigna'. Qu'es lo càncer? Es quicòm que càmbia totas las cellulas, que las fa créisser a totas de manièra fòla, al marge de quina que siá logica anteriora."

Ieu escoti los politicians amb lors formuletas, totes los politicians, e ne veni fòl. Sabon pas de quin país parlan, son tan luènh coma la Luna. E los letrats. E los sociològs. E los expèrts de quin genre que siá."

Devèrs la fin del tantòst, quand comença de s'enfosquir, lo jornalista li demanda perqué crei que per el cèrtas causas son realament mai claras. Pasolini respond: "Voldriái pas pus parlar de ieu, e mai benlèu n'ai tròp parlat. Totòm sap que mas experiéncias las pagui ieu. Mas tanben i a mos libres e mos filmes. Bensai soi ieu que m'engani. Mas contunhi de dire que sèm totes en perilh."

"Cossí pensatz de defugir lo perilh e lo risc?", çò li demanda, per finir, lo jornalista. I a pas de responsa. Revisan amassa totes dos las nòtas. Pasolini li ditz que l'endeman li donarà una conclusion per escrich, que s'exprimís melhor en escrivent qu'en parlant. L'endeman, a l'alba, lo trobèron mòrt, amalugat e espotit amb sa veitura, sus la plaja d'Òstia.

[de seguir]