La setmana passada, vos diguèri que non voliáu pus parlar per un temps de politica catalana, perque me sembla qu'ai dich çò que podiáu dire; la lucha catalana es pas per ieu una lucha de substitucion perque me senti tan catalan coma occitan, mai son lei fraires e sòrres dau Principat que devon trobar son camin, mentre que leis acompanharai ieu coma poirai. Pasmens, per tornar a la lucha occitana, vos escondrai pas que siáu deçauput; pus precisament, las.

L'occitanisme pareis pas, d'efiech, de poder sortir d'un lòng sòm que revèrta totjorn que mai un còma. La lenga nòstra patís lei fòrças etnocidas qu'afeblisson sa preséncia dins l'ensenhament, especiaument public, en seguida dei marrideis volontats administrativas; encara se canta e s'escriu en occitan mai per un public tròp restrench; capitam pas a s'amassar per organizar una transmission orizontala (intrageneracionala) e verticala (intergeneracionala) eficaça. Se l'occitanisme politic rèsta devesit e confidenciau, sensa repercussion vertadiera sus la populacion, me descoratja encara mai de veire sus Facebook (lo solet ret sociau amb quauque preséncia occitana) de monde que sabi que se pòdon parlar en occitan a se far de charradissas en francés, de còps dins de convèrsas sensa fin.

Lor sabi pas mau: es terriblament complicat de resistir a la pression sociala dau francés. Ieu, per exemple, me devi impausar una disciplina de fèrre per contunhar de parlar occitan a l'ostau. Lo francés es pertot a mon entorn, e siáu sortit d'una familha de tot en tot monolingua francesa; mon pairegrand d'Argeria parlava catalan e arabi dialectau mai lei transmetèt pas: moriguèt tròp jove. Meis enfants me comprenon ben, e lo mai grand comença d'aver de bònei competéncias activas, mai lor còsta de trobar de motivacion quand tròban degun de son temps per conversar en lenga nòstra. Aquí onte vivi l'occitan s'ensenha practicament pas, e en mai d'aquò lo rectorat pareis decidit a eliminar lo pauc qu'aviam. 

Coma resistir, maugrat tot? Demòstri ai mieus qu'amb l'occitan podèm aver un espaci de comunicacion mai vast amb l'espaci catalan; son conscients que lei lengas son desparieras mai ja se son avisats qu'una compreneson relativa èra possibla.  Assagi pereu de demenir l'influéncia jornadiera dau francés: agachan de sèrias en anglés, lo mai grand sensa lei sotatítols, e s'èra mai simple de veire de programas doblats en catalan de l'estat francés estant, lor lo ne fariáu veire mai sovent. Leis encoratgi tanben au plurilingüisme, e lo mai grand s'interèssa au rus dau temps que lo fiu lo mendre au japonés.

Cèrtas, n'i aurà pas pron amb aquela pichonèla resisténcia que cèrca de far escapar a la mentalitat monolingüa tostemps ben presenta; mai puei que restam dins aquela letargia comatosa, que pòdi faire?

Aquesta question, vos la pausi pereu en totei: que podèm faire?