Opinion
Francmaçonariá en occitan (2). Exemple dins la region Lengadòc
(seguida de Francmaçonariá en occitan (1). Exemple dins la region Provença-Alps-Còsta d’Azur - Jornalet 4.6.2020)
Pel moment avèm gaire trobat de documents maçonics en occitan dins la region Lengadòc. Mas un rare se pòt trobar dins lo ‘Còde Recreatiu dels Francsmaçons’, pel Fraire Grenier.
Foguèt editat a París en 1807 e presenta de poësias, cantics e discorses d’usatge maçonic. De 324 paginas, a un grand nombre de cançons maçonicas, sens particion mas sovent amb mencion de l’aire sulqual se devon cantar. E pp. 71-74 s’i tròba un tèxte en occitan lengadocian. L’aire semblariá èsser lo de “Aux colonnes d’Hercule” coma indicat sul document. Mas lo libre Chansons Maconniques 18e et 19e siècles : Choisies et commentées par Daniel Ligou, París: Cercle ABI , 1972 dòna la particion de la cançon “D’une certaine façon”.
Aquel tèxte fa la descripcion del moment qu’una profana deven francmaçona. Valent a dire una persona que deven iniciada en passant “d’espròvas”. Lo tèma simbolic per mostrar l’accession al saber jòga de l’allusion a Adam e Eva. E del costat sensual tanben.
Al nivèl dialectal, aquel tèxte presenta de fòrmas lengadocianas e mai precisament un parlar de tipe del Lengadòc bas. Vist que ges de mencion geografica nos permet de localizar lo tèxte o la lòtja, anam espepissar aquel ponch.
Contrariament a çò qu’a poscut èsser escrich, es clar qu’es del país entre Besièrs e Montpelhièr coma nos indican los mots: dise (en montpelhierenc, per 1era persona, a Besièrs: disi), reçajut (per recebut), ‘u’ dicha [œ]. Mas la forma del [dal] sembla nos indicar que lo redactor es a l’oèst de Montpelhièr.
Res de susprenent de veire los francismes classics d’aquel temps: frera, dessuita, chacun...
Tèxte original: | Tèxte mes en grafia classica : |
INBITATIEOU A UN FRERO D’AL PAYS, NOUBELLAMENT RECACHUT FRAMACOU D’ANA BISITA LA LOCHO D’ADOPTIOU. COUPLETS MACOUNIQUOS LANGUEDOCIENS Anas, anas, moun fréro En locho d’adouptieou . Chamai, n’aurés sus terro Tant de satisfactieou. Beyrés de soeurs fidélos, Tant doucos e tant bellos, Qué toutes lous maçous, En chittant uno oeillado Sus a quello assemblado, Son coumo de tisous. De poulido proufano Beyrés la réceptieou; Beyrés, oui beyrés qu’ano Séro soun émontieou. Quand sa bello bouquetto Mourdis à la poumetto, Un gros et loung serpen Sourtis dechout l’herbetto, Et din sa car moufletto, Bol enfounça sa den. La pichoto, pécaire, Crido, sébanouis, Ai moundieou qu’ané affaire ! Bité chaquun couris. Per sauba tant dé charmes, L’un, soun aigo das carmes Tiro dé soun gousset, Et l’autre, sans ré dire; Per qué millou respire, Desarro soun courset. La proufano, desuito Oubris sous yéols charmans; Mais né bey a sa suito, Que diablés fulminans. N’ai pas pus peou, s’escrido; Démouns, sieou intrepido; Tout bostré tems se per. Qu’aquel mot bons suffise, Bous séguirai, bous dise Jusqu’al found dé l’enfer. Tout chango et nostro bello Se trobo en Paradis. L’hurouso joubancello Que tendramen souris, Dins un poulit parterro, S’asséto près d’un frero, Bestit en capouchin, Que baiso sa bouquetto, Et met din sa manetto Las flous dé soun jardin. Moun frero abes hits coumo Bostro noubello soeur O mourdit à la poumo Et chouit d’al bonheur. Fillo es d’abord timido; Mai quand es aguérido, Aco touchour beyrés, Coumo un demoun riposto. L’ou premier pas soul costo, Lou risto n’és parés. | INVITACION A UN FRERA [FRAIRE] DEL PAÍS, NOVELAMENT REÇAJUT FRANCMAÇON D’ANAR VISITAR LA LÒTJA D’ADOPCION. COBLETS MAÇONICS LENGADOCIANS Anatz, anatz, mon frera [fraire] En lòtja d’adopcion. Jamai, n’auretz sus tèrra Tant de satisfaccion. Veiretz de surs [sòrres] fidèlas, Tan doças e tan bèlas, Que totes los maçons, En gitant una ulhada Sus aquela assemblada, Son coma de tisons. De polida profana Veiretz la recepcion; Veiretz, oí veiretz quana Sera son emocion. Quand sa bèla boqueta Mordís a la pometa, Un gròs e long serpent Sortís dejot l’erbeta, E dins sa car mofleta, Vòl enfonçar sa dent. La pichòta, pecaire, Crida, s’evanoís, Ai mondieu quane afaire ! Vite chacun corrís. Per sauvar tant de charmes, L’un, son aiga dels Carmes Tira de son gosset, Et l’autre, sens res dire; Per qué melhor respire, Dessarra son corset. La profana, dessuita [de seguida] Obrís sos uòlhs charmants; Mai ne vei a sa suita [seguida], Que diables fulminants. N’ai pas pus paur, s’escrida; Demons, siái intrepida; Tot vòstre temps se pèrd. Qu’aquel mòt vos sufise, Vos seguirai, vos dise Jusc al fons de l’infèrn. Tot chamja e nòstra bèla Se tròba en Paradís. L’aürosa jovencèla Que tendrament sorrís, Dins un polit partèrra, S’asseta près d’un frera [fraire], Vestit en capochin, Que baisa sa boqueta, E met dins sa maneta Las flors de son jardin. Mon frera [fraire] avètz vist coma Vòstra novèla sur [sòrre] A mordut a la poma E jauit (= jausit) dal bonur. Filha es d’abòrd timida; Mai quand es aguerrida, Aquò totjorn veiretz, Coma un demon ripòsta. Lo premier pas sol còsta, Lo rèsta n’es pas res. |
Referéncias:
— http://mvmm.org/c/docs/gr071.html
— http://jfbrun.eu/lengadoc/lexoc.htm
— http://c.barret3.free.fr/gram/Gram.htm
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#2 en occitan dels bèls.
Òsca ve!
Plan mercés a Laurenç Revèst, que nos presenta aquí un poèma me mostrant que los mieus, quand se vòlon sofianics, non son pas los primièrs dins aqueste domani tant especific ! Segon l'autor, aicí, lo mite seria tot simplament adamic. Mas tot darrièr i pensi devnhar lo mite gnostic de la Pistis Sophia, adaptat dins "lo lengatge bèl", amb una tonalitat pastorala que dedramatisa l'ànsia prigonda de las consideracions valentinianas inicialas. Quand nos adreissam a aqueste domani d'inspiracion, non se cal focalizar sonque subre la Bibla, mas subre totas las tradicions simbolistas… Plan mercés a Laurenç Revèst per aqueste polida trobada.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari