Opinion
Occitans, nos justifiquem pas pus nosautres!
Coma sabètz, ensenhi a l'encòp las lengas de l'Antiquitat (lo latin e lo grèc) e l'occitan. Dins lo sistèma educatiu francés, son de disciplinas facultativas ("optativas", s'o deviái dire segon l'usatge catalan). En consequéncia, soi obligat de cercar d'escolan·a·s cada an, e de los convéncer a eles e lors familhas, se vòli pas èsser condemnat a pèrdre d'oras e ensenhar sonque lo francés. En mai d'aquò, los rectorats pòdon decidir de suprimir d'oras de lengas classicas o d'occitan, se considèran que i a pas pro d'escolans, e ai agut constatat de critèris totjorn que mai durs per barrar las classas.
Coma autra consequéncia, me devi justificar de longa, en fasent de publicitat, en prepausant de projèctes, en assajant de véncer los prejutjats dels unes o la paur d'aprene o la manca de fisança dels autres. Es una lucha constanta, que me met tostemps fàcia a una mena d'instabilitat e d'inseguretat professionala, que jamai non las patiràn coma ieu de collègas de matèrias fòrtas coma l'anglés, l'espanhòl o las matematicas. A eles lor fa pas mestièr d'aver de se justificar d'ensenhar lors disciplinas: totòm pensa que las matematicas son fondamentalas, l'anglés es pertot e l'espanhòl s'impausa coma segonda lenga viva estrangièra dins la màger part dels collègis de l'estat francés, per exemple. Non senti pas d'enveja envèrs mos collègas, constati sonque l'inegalitat de nòstras condicions.
Al fons, compreni que me calga justificar per las lengas de l'Antiquitat: perqué voler estudiar de lengas que se parlan pas pus jos lor forma d'uèi? A totes los atrason pas sul pic los poders dels mots ancians, l'etimologia, un periòde istoric luènh, la literatura d'una autra epòca; qualques unes s'apassionan per la mitologia, mas pas totes.
Mas perqué me caldriá justificar d'ensenhar la lenga del país? E d'ensenhar amb paucas oras, que de ments malautas pensan qu'amb una ora setmanièra n'i a pro per aprene una lenga, mentre que las lengas estrangièras tenon un orari mai favorable? De fach, s'impausa las lengas dels empèris castelhan e britanic, mas devèm mendicar los ensenhaires d'occitan lo freule drech d'existéncia precària per la lenga nòstra.
Me tornaretz dire que sèm flacs, sèm venguts coma una comunautat sus una tèrra quasi exclusivament francofòna, e vos donarai pas tòrt.
Pasmens, vos prepausi quicòm mai. Nos justifiquem pas pus nosautres; al contrari devèm luchar per que se justifique l'estat francés. Que òc, se deu justificar el. Se deu justificar d'aver non solament organizat l'eliminacion de nòstra lenga mas tanben de refusar de corregir aquel genocidi cultural; se deu justificar de nos donar qualques micalhas mentre que nos cal lo pan entièr; se deu justificar d'aver fach una republica ont sèm pas pus degun, mens que mespresats, reduches a l'assimilacion o la mòrt.
Quitem de nos justificar e cerquem la dignitat e la fòrça d'obténer la reparacion istorica.
Coma autra consequéncia, me devi justificar de longa, en fasent de publicitat, en prepausant de projèctes, en assajant de véncer los prejutjats dels unes o la paur d'aprene o la manca de fisança dels autres. Es una lucha constanta, que me met tostemps fàcia a una mena d'instabilitat e d'inseguretat professionala, que jamai non las patiràn coma ieu de collègas de matèrias fòrtas coma l'anglés, l'espanhòl o las matematicas. A eles lor fa pas mestièr d'aver de se justificar d'ensenhar lors disciplinas: totòm pensa que las matematicas son fondamentalas, l'anglés es pertot e l'espanhòl s'impausa coma segonda lenga viva estrangièra dins la màger part dels collègis de l'estat francés, per exemple. Non senti pas d'enveja envèrs mos collègas, constati sonque l'inegalitat de nòstras condicions.
Al fons, compreni que me calga justificar per las lengas de l'Antiquitat: perqué voler estudiar de lengas que se parlan pas pus jos lor forma d'uèi? A totes los atrason pas sul pic los poders dels mots ancians, l'etimologia, un periòde istoric luènh, la literatura d'una autra epòca; qualques unes s'apassionan per la mitologia, mas pas totes.
Mas perqué me caldriá justificar d'ensenhar la lenga del país? E d'ensenhar amb paucas oras, que de ments malautas pensan qu'amb una ora setmanièra n'i a pro per aprene una lenga, mentre que las lengas estrangièras tenon un orari mai favorable? De fach, s'impausa las lengas dels empèris castelhan e britanic, mas devèm mendicar los ensenhaires d'occitan lo freule drech d'existéncia precària per la lenga nòstra.
Me tornaretz dire que sèm flacs, sèm venguts coma una comunautat sus una tèrra quasi exclusivament francofòna, e vos donarai pas tòrt.
Pasmens, vos prepausi quicòm mai. Nos justifiquem pas pus nosautres; al contrari devèm luchar per que se justifique l'estat francés. Que òc, se deu justificar el. Se deu justificar d'aver non solament organizat l'eliminacion de nòstra lenga mas tanben de refusar de corregir aquel genocidi cultural; se deu justificar de nos donar qualques micalhas mentre que nos cal lo pan entièr; se deu justificar d'aver fach una republica ont sèm pas pus degun, mens que mespresats, reduches a l'assimilacion o la mòrt.
Quitem de nos justificar e cerquem la dignitat e la fòrça d'obténer la reparacion istorica.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#1
Se l'aucupacion s'estenh pas demb la durada, aquò vòu díser que "Occitània bèla tota" aucupa lo país deus Aquitans
#2 Vòstras questions nos menan a considerar que tot çò que se pòt obténer en politica non s'obten que per l'usatge decisiu de la fòrça. Aver rason non serviriá de res.
Alavètz, qui forçariá França e Espanha a entendre rason subre las questions de sas minoritats nacionalas ? Lo tribunal penal internacional, ni mai, ni mens. Cal una instruccion ni frances a ni castelhana dels dorsièrs de las minoritats nacionalas.
E non cal pas comptar sus gaire de mond per nos i venir ajudar. Per ara, sonque la salvatjariá de la lei del mai fòrt preval, e sèm plan luènh de çò qu'estimi èsser "una civilizacion" es a dire una "demracha comuna de conviure, de viure amassa dins lo respècte menimós de las diferéncias". França es lo contrari de çò que pretend èsser. Mas qué li pòt far, sense un tribunal internacional per l'assignar a préner sas responsabilitats istoricas ?
Presicatz en convençut quand disètz que l'estat francès "Se deu justificar d'aver non solament organizat l'eliminacion de nòstra lenga mas tanben de refusar de corregir aquel genocidi cultural; se deu justificar de nos donar qualques micalhas mentre que nos cal lo pan entièr; se deu justificar d'aver fach una republica ont sèm pas pus degun, mens que mespresats, reduches a l'assimilacion o la mòrt."
Sem plan d'acòrdi, mas perque diable o-faria ? Vist qu'es justament gràcia a-n-aquel genocidi cultural e linguistic que l'estat parisenc francimand dèu son existència. Vist qu'aquò li a totjorn plan reüssit de nos donar pas pus que quauquas micalhas e de se gardar la fornaria tota per èl. Vist que la republica ont, coma, disètz "sèm pas pus degun, mens que mespresats, reduches a l'assimilacion o la mòrt." es totjorn estada tre la debuta talhada sus mesura per l'egemonia parisenca e qu'es fòra de question pel poder parisenc de tornar sus aquò. E de tota mena, o-faria costrench e forçat per QUI ?
Aquel estat genocidari a non solament fòrça bona consciènça sus tot aquò mas en pus practica gaujosament un negacionism d'estat rapòrt a l'existència de la lenga occitana : "que, pecaire, pòt pas aver estada genocidada vist qu'a pas jamai existit."
E puèi sustot, jos la menaça de QUI o de QUE se devria botar a reconèisser sos crimis ? (que per èl ne son pas..) e encara pus de nos faire obténer la mendra reparacion istorica ? (per èl i-a pas res a reparar, vist qu'a res petat, qu'es blanc coma nèu..) .
Tot aquò o-faria obligat o costrench per QUI o per QUE ?
A vos legir soi espantat per las dificultats grandassas e las vexacions ipocritas fachas per l'Educacion dicha "nacionala" contra tot çò que dintra pas dins son encastre. Un encastre "mainstream que se redusis de mai en mai. Admiri lo coratge qu'avètz de cent còps tornar far l'obratge vòstre.
Me damne, vos lèvi lo capèl, devètz pas l'aver aisida cada jorn !
— Mas perqué me caldriá justificar d'ensenhar la lenga del país ?
— Per çò que nòstre país es ocupat per un autre país coma França o èra per Alamanha entre 1940 e 1945. Mas essent qu'aquò rura despuèi fòrça plan mai longtemps (fins a uèit sègles), lo mai clar de las gents non o remarcam pas mai, coma se foguèsse normal…
— E perqué me caldriá justificar d'ensenhar amb paucas oras, que de ments malautas pensan qu'amb una ora setmanièra n'i a pro per aprene una lenga, mentre que las lengas estrangièras tenon un orari mai favorable ?
— Per çò que nòstra lenga non gaudís d'un estatut d'oficalitat que la fariá tecnicament, professionalament, foncionalament indispensabla a totes los mestièrs mai socialament prestigioses. L'oficiosetat la fa inutila a ttoa finalitat de dominacion ierarquica, a tota ambicion de promocion sociala. E la promocion sociala es ailàs lo solet motor de l'esfòrç intellectual dins una societat venguda d'autoritat neoliberala e individualista… Las "questions de civilizacions" o de "dignitat d'un grop uman" non rapòrtan cap moneda als grands decidèires dels fonses especulatius mondials actuals, passats o futurs. E a l'ora d'ara, en ben coma en mal, coma o voldràs, son eles los "princis d'aquel mond".
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari