“Per que viven nòstras lengas”, qu’es aquò?
 
Es un eslogan, e es mai qu’un eslogan.
 
Un vòt, e mai qu’un vòt, una exigéncia d’accion.
 
E promier de tot es lo nom d’un collectiu entre totas las lengas de França, totas las que son menaçaas per las “refòrmas” d’aqueu govèrn,en particulier las de Blanquer. Una iniciativa que chau saluar, que d’estructuras comunas entre aquelas lengas, n’i a pas gaire (la FLAREP per l’ensenhament public, ne fan part la FELCO e Oc-bi, Eskolim per l’associatiu…).
 
Lo collectiu “Pour que vivent nos langues” s’es fondat l’i a aüra un an, a l’iniciativa de dos elejuts, lo deputat breton Pau Molac e lo deputat europenc (còrso) Alfonsi, amb la convergéncia de bona part de las grandas associacions culturalas de las diversas regions concernaas. Aqueu collectiu avia organizat a l’auton 2019 una manifestacion parisenca davans lo ministèri, e avia recidivat en junh de 2020, un còp lo confinament acabat, amb una delegacion a l’Elisèu portaira d’una letra, qu’a recebut puèi una respòsta en forma de non-respòsta d’un serviciau dau president actuau. Dau temps que se programava una segonda jornaa de manifestacions larjas, per lo 10 d’octòbre. Es sus aquò que chal aüra far lo ponch, drant de pensar a çò que poirè sègre.
 
 
Per un bilan del 10 d’octòbre
 
Pichòt album fòtos
 
La FELCO siam d’aitant mai legitims per faire aquela debuta d’analisi que siam dins lo processus despuèi la debuta. Lo collectiu PQVNL a regularament organizat de conferéncias telefonicas. A chasque còp o quasi la FELCO èra representaa. La FELCO avèm tanben ajuat a l’elaboracion dels corriers e dels manifestes, coma au rechampament de las signaturas d’elejuts e de sindicats, indispensablas a l’un còp per eslargir au delai dels dos iniciators e per obténer de sostens utils dins las negociacions indispensablas amb lo govèrn.
 
Eriam doncas presents, un pauc pertot, amb los sòcis de nòstres CREOs academics, aquí ont s’organizava, en país d’òc, una manifestacion (ne poèm comtar a priori una bona quarantena). Lo mens que se pòsche dire es qu’anava pas de se, amb l’amenaça dau covid 19. D’unes nos an dich qu’avian trantalhat drant de venir (mas son venguts, los avèm vistes). D’autres avian explicitament dich que vendrian pas e que chalia pas venir (e los avèm pas vistes). Pertot avia chalgut negociar aspre amb la prefectura o la municipalitat, prene l’engatjament solemne de respechar las famosas distàncias, tot aquò. Un pauc pertot suu net poètz trobar de liams e de fòtos sus aquestos moments de rescontre revendicatiu. Aquí parlarei d’aqueu ont èro, a Montpelhier, ont se retrobavan de monde de la Region, los qu’èran pas à Besiers o Narbona o Carcassona o Castel-nòu d’Ari o Lodèva etc… Eran tanben venguts en delegacion de collègas dau CREO Tolosa particularament matiniers e que s’ameritan doncas d’estre particularament saluats.
 
A començat a las 11 dau matin, dins una sala somosta per la municipalitat, ont, dins lo limit de 80 personas, èra permés de tenir un achamp preliminari. Los que l’i eriam avèm doncas pogut escotar las presas de paraula de la presidenta dau CREO Lengadòc e co-segretària de la FELCO, MJ Verny, d’abòrd qu’es ela qu’amb aqueu CREO avian assegurat la preparacion concreta de l’eveniment. Puèi de representants de la municipalitat (2 adjonches que l’una representava lo conse Mickaël Delafosse) e de la Region, e un del SNES: s’atròba qu’un cert nombre de sindicats despartimentaus o academics de la FSU, e la segretària nacionala del SNES avian sostengut e signat lo manifeste de “Pour que vivent nos langues”. O chau d’aitant mai sotalinhar qu’en defòra de 2 seccions de Sud e del SIAES, los autres sindicats d’ensenhaires son estats d’una grand discrecion…
 
Après aquel achamp, se siam engatjats dins un passa-carriera discret e brèu entre lo luec de l’achamp e l’esplanada de Montpelhier, acompanhats eficaçament per de musicians amics amb bandieras, bandieròlas, e plancardas ont figuravan los noms dels diverses establiments primaris, segondaris, o superior de l’academia, ont exista encara un ensenhament de l’occitan. Lo tot amb un public de 150-170 personas segon la polícia, 200 segon los organizaires, en conformitat amb un rituau vièlh coma lo monde. An pres aquí la paraula un tresen adjunt de la comuna e los representants dau CREO Tolosa, de l’IEO regionau, e de Calandreta.
 
Compte tengut dau contèxte (Montpelhier èra a mand de passar en alerta escarlata, o purpurina, sabèm pas tròp) poèm considerar que la jornaa es estaa una capitaa. Era dificil d’imaginar quauque ren de mai massis: de fach, a Tolosa se tenia una manifestacion “pour tous” anti PMA, qu’èran 750 o 800, pas talament mai que nautres a Montpelhier, per una causa que mobiliza de militants benlèu mai afogats que non pas los nòstres: es pas la sason dels moviments impausants… Poèm doncas felicitar los que se son despaçats, a Montpelhier e alhors. E la FELCO coma sos CREOs s’ameritan elos tanben de felicitacions, amai d’unes aguessen tendéncia a o pas creire
 
 
Ressons mediatics…
 
Lo resson mediatic es estat… çò qu’es sempre dins aquelas endevenenças: discret, e mai inexistent sus la vila de Montpelhièr. Doas minutas sus FR3 Montpelhier, en fin de jornau dau sera. Pas ren dins l’edicion “Montpelhièr” del quotidian emblematic de la region Midi Libre (sic). Pas ren dins La Gazette…
 
Dins d’autras regions veèm qu’es un pauc melhor. Mas per l’ensems dau moviment totas regions mesclaas, pas ren dins los medias nacionaus me sembla. La rotina. Es, un còp de mai, lo limit de l’accion, coma en son temps per “Anem òc”. L’i a una paret mediatica particularament opaca –vos diso pas la dificultat per far passar quand foguesse qu’una tribuna d’opinion dins aquelos medias… Lo got es doncas a meitat vueide, d’aqueu ponch de vista.
 
 
Empacha pas que lai eriam, presents e actius… e lo combat contunha
 
E un pauc pertot en país d’òc, çò que desmultiplica lo pichon impact qu’avèm pogut aguer. O disiam, sens n’estre escotats, dau temps de “Anem, òc”: un grand passa-carriera dins un endrech unic, per grand e majestuós que sieie, tòcha una region, aquí ont se debana, amb aquò pas mai.
 
De manifestacions escampilhaas un pauc pertot permeton benlèu na visibilitat mai granda.
 
Aquò dich, lo combat contunha.
 
Contunha amb “Pour que vivent nos langues”.
 
Contunha tanben a nòstre nivèu, dins totas las academias. Dins quaques jorns, de delegats dau CREO Tolosa son recebuts a Matinhon. Veirem ben quentas respòstas son donaaas en cò dau promier ministre dels “territòris”.
 
O chau repetar un còp de mai: nos daissarem pas tòrcer.
 
 
 

Felip Martel