Trump qu’auré desclassificat documents secrets qui pròvan qu’Obama e finançava Al-Qa’ida: qu’ei la darrèra faussa informacion deliranta de uei (19 de genèr). A la fin de la campanha presidenciau americana, qu’èran acús, arribats d’enlòc, segon los quaus Joe Biden èra pedofile. Tota setmana, tot dia, que i sòrt deus baishs-hons deu Web, sovent deus hialats sociaus, psèudo-informacions infondadas qui vienen neurir divèrsas teorias deu complòt. La darrèra, peu moment, qu’ei la qui vòu que lo govèrn francés e sia un “govèrn criminau” qui a decidit d’emposoar la poblacion en l’obligant a’s vaccinar contra lo Covid-19; o, au miélher, a l’implantar devath la pèth, dab la desencusa deu vaccin, un chip 5G qui permeterà de seguir los sons movements pertot, senon las soas pensadas medishas.
 
Atau, aquestes dias, un compte anonime de Twitter qu’afirmava que Mauricette, la prumèra anciana vaccinada, èra morta. Lo (o la) qui escrivè aquò qu’assegurava que tribalhava a la maison de retirada on Mauricette èra aubergada. Ua recèrca rapida sus un motor de recèrca qu’auré permetut de saber que Mauricette, qui viu enqüèra, mercés per era, n’ei pas aubergada en ua maison de retirada, mes en ua unitat de suenhs de longa durada, qu’ei a díser en un espitau. Mes arren ne i hasó: la faussa novèla que s’espandí, e lo tweet qu’estó représ milèrs de còps sus l’Internet, sovent per monde qui son los prumèrs a denonciar las restriccions devudas a la pandemia e qui, per’mor d’aquò, e deverén meilèu regaudí’s qu’ajam dejà vaccins.
 
 
L’antisemitisme ger e uei
 
Dab la crisi devuda au Covid-19, lo conspiracionisme que s’ei espandit com jamei n’avè hèit dinc adara. Au moment de la Pèsta negra (1347-1352), la terribla epidemia qui s’emportè enter lo 30 e lo 50 % deus europèus, qu’acusavan los judius; au dia de uei, qu’acusan “las elitas”, consideradas com un tot monolitic qui ne’s dan pas jamei la pena de definir mei detalhadament; per aquò, l’antisemitisme n’ei pas jamei luenh e que torna aparéisher dens bèra publicacion.
 
Quan siam sortits de la pandemia, lo conspiracionisme recularà? Qu’ac podem esperar, mes qu’ei de segur plan fin lo qui pòt preténder de léger l’aviéner. Ne n’i a pas entà estar optimistas dab l’espandiment de la teoria QAnon, nascuda aus Estats Units, qui s’ei amplament difusada en Euròpa en quauques mes. Segon los sons seguidors, los Estats Units, e lhèu lo monde, que serén dirigits secretament per “elitas pedosatanistas” qui’s darén a orgias on sacrificarén mainatges. QAnon França que da tres noms de membres de ‘queras “elitas”: Georges Soros, Jacques Attali e Bernad-Henri-Lévy (tots tres que son judius: que vs’ac disí que l’antisemitisme n’èra pas luenh). Notem que lo monde de QAnon e presentan las “elitas” aqueras com dangerosas au delà, tot en se figurant qu’eths que pòden denonciar publicament monde autan dangerós shens aver arren a témer entà la lor seguretat, çò qui hè ua paradòxa qui ne ns’an pas explicat enqüèra.
 
 
La rumor d’Orleans
 
Lo conspiracionisme qu’a arraditz dens l’istòria. Que parlavi adès deus acús contra los judius au moment de la Pèsta negra: las rumors qu’an tostemps existit e, shens pujar a l’Edat mejana, que i avó au cors de las annadas 1960 e 70, en divèrsas vilas de França, rumors segon las quaus hemnas despareishèn dens las cabinas d’essajatge de botigas de vesticis; los proprietaris de botigas victimas de ‘queras rumors qu’èran sovent judius. Segon aqueras rumors, dejà autan delirantas com las teorias conspiracionistas de uei lo dia, maufactors que panavan aqueras hemnas en vistas de las véner a hialats de prostitucion a l’estrangèr. La vila on aquera rumor avó mei de fòrça qu’estó Orleans, la premsa locau que’n parlè, e a maugrat que los servicis de polícia e hasossen saber que ne i avè pas avut nada desparescuda de suspècta a Orleans e aus environs, arren ne i hasó, e que i avó dinc a un avalòt davant las botigas designadas per la rumor, qui auré podut miar tà fèits de violéncia se los comerçants n’avèn pas barrat.
 
 
La natura fascizanta deu conspiracionisme
 
Antisemita, lo conspiracionisme qu’ei de segur politicament d’extrèma-dreta: lo son campion qu’ei Donald Trump, lo site de QAnon França que cita tanben a Vladimir Potin. La presidéncia de Trump qu’a d’aulhors contribuit au son espandiment recent. Dab aquò lo conspiracionisme que sap atirar monde d’extrèma-esquèrra, anarquistas, libertaris e alternatius, qui s’an hèit ua abitud de denonciar lo govèrn quau que sia e’s dèishan enlugarnar per çò qui i pòt semblar d’aver de “contestatari” dens lo conspiracionisme.
 
Qu’ei de dòu har. De criticar, de denonciar los punts febles, las errors dens la gestion de la pandemia deu govèrn francés, qu’ei normau. De’s plànher de las restriccions, dab las repercussions psicologicas qui an tà hèra de monde e prumèr los joens, qu’ei normau tanben, mes n’excusa pas de partatjar sus Facebook o de retwittar publicacions on se ditz shens pròvas que lo SARS-CoV-2 ne tua pas, o on s’i acusa shens pròvas monde d’aver provocat l’epidemia per interès financèr. D’estar conscients que tot organe de premsa e defend un punt de vista, de que causeish sovent de parlar de tau o tau causa meilèu que de tau o tau auta, de qu’a un partit pres, qu’ei positiu; mes per menshidança tad aquera premsa, balhar crèdit a quina publicacion Facebook o vidèo Youtube n’ei pas acceptable, e a un moment qu’ac cau díser.
 
Que cau a tot moment estar conscients que lo conspiracionisme e desavia lo monde de lutar contra las injustícias reaus: ne vederatz pas guaire de conspiracionistas a las manifestacions contra la lei de seguretat globau. Ne’us vederatz pas tanpòc manifestar contra lo racisme, tà préner exemples de mobilizacions recentas.
 
 
Lo conspiracionisme que tua
 
A miei octobre, la premsa qu’anonciava lo decès d’ua personalitat deu monde deu fitness: que credè lo Covid-19 qu’èra ua simpla gripa e qu’ac disè sovent sus Instagram. Los qui, meilèu que d’escotar la sciéncia, los medecins e los suenhaires (los vertadèrs, pas monde qui deu hons deu lor anonimat afirman sus Facebook estar medecins o suenhaires), hèn cas a las mensonjas deu conspiracionisme qu’evitan de portar la masca, que refusan los gèstes barrèra e que’s hican en un dangèr mei gran d’atrapar la malaudia. La medisha causa qu’arribè a un conspiracionista american, qui avè demandat quauques setmanas au davant que l’inoculèssen lo virus: se ne moriva pas, c’explicava, que voleré díser qu’aquò deu Covid-19 èra ua farça. De segur, ne l’ac inoculèn pas, mes que l’atrapè setmanas mei tard. Quantes son, capvath lo monde, los qui, hant cas aus deliris conspiracionistas, n’an pas pres las mesuras de proteccion necessàrias e n’an pagat las consequéncias?
 
 
Lo conspiracionisme, un dangèr tà la democracia
 
Lo conspiracionisme qu’ei tanben un dangèr tà la democracia: l’assaut contra lo Congrès deu 6 de genèr passat qu’ei ligat au movement QAnon; en fèit, segon mei d’un organe de premsa, que s’agiva, au mensh en partida, d’un assaut de QAnon, dab lo renfòrt d’organizacions fascistas com los Proud Boys. Mes ací, que disi ua evidéncia: se lo conspiracionisme ei d’extrèma-dreta, qu’ei per definicion un dangèr entà la democracia e entà las libertats. Qu’ei per’mor de ‘quò qui n’i a tà estar preocupats davant la creishença d’aquera andada. Lo dever de tots nosautes, que siam reformistas o revolucionaris, qu’ei de denonciar lo conspiracionisme e de lutar contra eth.