Opinion
Mesclum, festum, ratum
Lo vocabulari occitan es un domeni de libertat.
Nòstra lenga balha a cadun de poder fargar de mots novèls que se comprenon sulpic e an un efièch de sens fòrt.
Son gostoses, de vertadièrs bonbons de lenga.
Prenètz los mots en ‘um’ coma mesclum, qu’es plan conegut per dire una mescla d’ensaladas. Mesclum es, coma pastís, un tèrme generic redusit dins la vida vidanta a un sens plan precís.
Lo pastís de segur es lo pastagà, lo jaune. Mas en realitat es una pasta e pòt èsser una còca, lo rambalh dins un ostau, lo trabalh dau pastissièr o una situacion trebolada: “Que pastís per dintrar en vila!”
Per lo mesclum se ne pòt trapar de tot, mesclum de monde, de vin, de pensadas. La finala en ‘um’ dona la generalizacion.
Atau lo ratum es la ratalha tota, e lo tristum una tristesa ontologica. Lo negrum nos aganta quora tot çò que se pòt imaginar de negre nos emplena e nos aclapa. Lo ventum recampa tota la ròsa das vents emai los ventolets sens noms, e l’estelum (o estelam) lo cèl tot.
Quora la Region volguèt faire una multi-festassa per l’òc prenguèt lo titól Total Festum degut au Glaudi Alranq per o dire fòrt e cort. Amarum, frescum, tendrum, joventum, la tièra n’es gaireben infinida que ne podètz inventar quand n’avètz de besonh.
Es una das rasons que fasián dire a Delavouet que la lenga nòstra es jove. Aqui lo bèl e lo bon de la libertat e l’astre qu’avèm dins nòstra lenga occitana, que dison rosegada de vielhum, de fargar de mots novèls per dire lo novelum.
Nòstra lenga balha a cadun de poder fargar de mots novèls que se comprenon sulpic e an un efièch de sens fòrt.
Son gostoses, de vertadièrs bonbons de lenga.
Prenètz los mots en ‘um’ coma mesclum, qu’es plan conegut per dire una mescla d’ensaladas. Mesclum es, coma pastís, un tèrme generic redusit dins la vida vidanta a un sens plan precís.
Lo pastís de segur es lo pastagà, lo jaune. Mas en realitat es una pasta e pòt èsser una còca, lo rambalh dins un ostau, lo trabalh dau pastissièr o una situacion trebolada: “Que pastís per dintrar en vila!”
Per lo mesclum se ne pòt trapar de tot, mesclum de monde, de vin, de pensadas. La finala en ‘um’ dona la generalizacion.
Atau lo ratum es la ratalha tota, e lo tristum una tristesa ontologica. Lo negrum nos aganta quora tot çò que se pòt imaginar de negre nos emplena e nos aclapa. Lo ventum recampa tota la ròsa das vents emai los ventolets sens noms, e l’estelum (o estelam) lo cèl tot.
Quora la Region volguèt faire una multi-festassa per l’òc prenguèt lo titól Total Festum degut au Glaudi Alranq per o dire fòrt e cort. Amarum, frescum, tendrum, joventum, la tièra n’es gaireben infinida que ne podètz inventar quand n’avètz de besonh.
Es una das rasons que fasián dire a Delavouet que la lenga nòstra es jove. Aqui lo bèl e lo bon de la libertat e l’astre qu’avèm dins nòstra lenga occitana, que dison rosegada de vielhum, de fargar de mots novèls per dire lo novelum.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Ieu, descurbèri lu mòts en -UM embé Joan-Pau VERDIER e la sieu cançon "AMARUM":
"qu'es una nuèit coma d’autras
chau pas zo dire en francès
qu'es l’amarum a ma pòrta
que bufa çò qu’escrive"
Solide que l'occitan a encara aquela capacitat de creacion ( sustot quand prenèm coma referencia lo francés, lenga venguda acodada e enregdesida), tan melhor e ne podèm èsser uroses.
Mas , l'article me mena a una autra reflexion:
Plan sovent, quand dintram en contact amb un mot novèl o que conèissiam pas, l'adaptam pas a las règlas de prononciacion de nòstre parlar.
Dins la magèr part dels parlars lengadocians ( de l'Agenés a las Cevenas, mai o mens), lo "m" final se redusís en "n". ( parlaN, fuN, luN - parlam, lum, fum), , mas quand nos arriba un mot novèl o pauc conegut ( ex: malhum, Guilhèm, festum...) nos apevam sus l'escrich o sul biais de dire difusit pels "diches saberuts" , e donc prononçam la "m" -"m".Aquò ven sovent del fach que los que s'expriman en occitan en public o pels mediàs fan pas l'esfòrç d'aver una prononciacion coerenta amb lor parlar de basa.
Un autre exemple, un pauc diferent-çaquelà,
Sabèm totes que la"i" en occitan ( règla de gaire generala pertot) en fin de mot( levat quand i a un accent que marca l'excepcion) es totjorn non apevat - atòn.
Mas, a nosautres, Albigéses, nos arriba sovent d'ausir un "Alb-I" , plan quichat sul "I" e aquò escarraunha las aurelhas del monde - emai ajèsson pas una consciencia occitana( mas qu'an jà ausit un vesin o la menina dire " me'n vau a-z-Albi", amb'l "i "atòn ) e aquò's d'ont mai susprenent quand sotis de la boca de monde que te poirián dire de còr ( en francés..) totas las règlas de prononciacion de la lenga.
Meritas un veritable oscum!
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari