Cap a 1973 Danièl Daumas aviá organizat una reünion dels occitanistas vareses e bas-alpencs de “La Bugada”, que l’òrdre del jorn èra «Devèm aderir a Lucha Occitana?» La responsa foguèt: Non, a Lucha Òc i-aviá tròp de citadins e d’intellos.
 
Aviái fach la causida puèi d’anar a Lucha Occitana a títol individual. Ailàs, qualques tempses mai tard èra tombada la marrida nòva. “Sès virat de Lucha Occitana e o rancuri» m’aviá aprés Ives Bramariá (Bramerie) al retorn d’un congrès o d’un comitat de coordinacion alargat. D’efièch, a una corta majoritat, un vòt enebissiá la dobla apertenéncia. Solament èri tanben membre del PSU a lo qual aviái aderit avans la naissença de Lucha Oc… Èrem dos PSU dins aquel cas, Patrick Sauzet e ieu.
 
Mos remembres son confuses que ai conservat cap de traça escricha de l’epòca en seguida d’una sant miquèl. Me sembla pr’aquò qu’èri tornarmai membre al moment de “hara-kiri” pr’amor qu’un extrach de ma letra èra estada publicada dins lo darrièr numèro del jornal dins la quala rancuravi aquela decision de saborder lo partit.
 
Ai totjorn pensat qu’una organizacion politica èra necessària al movement occitan «de gaucha». Ai pas jamai soniat a aderir al PNO malgrat la simpatia qu’aviái per Ressaire. Uèi soi membre del PÒc (Partit Occitan) mas vesi mos cambaradas qu’a las manifs còntra la LGV o los gases d’esquist. Participi pas a las activitats del partit.
 
A Lucha Occitana, me soi subretot rendut util pels bombatges e los pegatges d’afichas. Ai en bona plaça en çò d’ieu l’aficha «Torista, òm te rauba ton argent, òm nos rauba nòstre país» signada Lucha Occitana. Me’n èra restat quatre o cinc, es probable que la nuèch del pegatge aviái mancat de pega.
 
 Aquela aficha fach encara parlar los visitaires, la màger part tròban la formula un pauc expeditiva. Fòrça de païsans subrevivon uèi gràcias a l’acuèlh a la fèrma, es verai. Un amic istorian m’a fach remarcar que lo long nas crocut del capitalista que remenava las mariòtas èra aquel d’un jusieu e que l’antisemitisme èra tanben ben d’extrèma gaucha que d’extrèma drecha. Ai protestat contra aquela analisi tirada pels pels.
 
Lo zèl de mon esposa Francine e d’ieu èra estat mes en avant per Ives Boisset dins son film «Dupont La jòia» virat a Sant Aigurf, al còr de nòstra zòna d’accion. Après lo violament e l’omicidi d’Isabelle Huppert, lo comissari de polícia recomanda de non pas far bruch de l’afar per tal d’espaurugar pas los toristas ja afectats pels bombatges anti torisme dels occitans. «Torisme trapèla a cons», «mèrda a París», «París decidís lo Miègjorn crèba» èran nòstres cavals de batalha. Dins lo departament 04 vesin un marrit agradiu aviá bombat «Tourist, remember Lurs and Pélissanne».
 
Ai participat a de nombroses «acamps» de Lucha Occitana en Provença subretot a Vaucròs, comuna de Cuers, sens fòrça m’exprimir. Trobavi aquelas reünions fòrça portadas sus la teoria e pauc sus la practica. Las idèas son pas fachas per èsser pensadas mas per èsser viscudas, disiá Malraux.
 
Una sala municipala del Luc (centre Var) èra tanben un luòc d’amassada practica. Los niçards arribavan en general los darrièrs. Cèrtes d’eles apreciavan particularament lo vin de Var. Un còp un local de çò qu’es vengut Var-Matin nos aviá volgut fotografiar. Refuses dels participants. Dins la movença occitanista òm preferissiá la clandestinitat.
 
La reünion mai memorabla de Lucha Oc foguèt per ieu aquela de Dinha a la prima 1974. Sul còp de 4 oras èra arribada una amiga de Lafònt nos aprenent que Robert aviá decidit de se presentar. Emocion generala, òrdre de córrer a las cabinas per telefonar sulcòp als cònsols qu’òm coneissiá. Inutil, lo dimenge après-miègjorn èran pas en çò d’eles. Aquela decision tròp tardiva aviá desbocat, òm o sap, a 104 signaturas de cònsols per 100 exigidas mas dètz d’entre elas metián doas F (LaFFont) a Lafònt…. Solas 94 èran acceptadas. Candidatura refusada.
 
Soi pas jamai anat a las amassadas de Lucha Occitana fòra de Provença que ma dobla activitat de viticultura e de fòto m’ocupava fòrça. Rancuri uèi d’aver consagrat tròp pauc de temps a mon filh François nascut en genièr de 1974.
 
L’aviam portat amb nosautres ocupar la catedrala de Montpelhièr amb los viticultors en colèra en març de 1975. Deviá èsser amb ieu quand soi anat sosténer los trabalhadors de Griffet. Aviam installat de las botelhas de vin sus de tonèls. Me rèsta de fòtos d’aquela jornada.
 
Ai representat los occitans en lucha qu’un còp fòra de nòstras frontièras. Me trobavi a París e aviái aprés que i aviá una manif que partissiá de la Bastille per protestar contra l’empresonament de Klaus Croissant , l’avocat de la banda a Baader. Arribat a la Bastille, aviái apercebut al mièg de la multitude una bandièra portant la crotz occitana. Patrick Sauzet o portava e èrem anats amassa al Père Lachaise en cridant «Marchais, Mitterand, mercés per Klaus Croissant» (ni l’un ni l’autre avián ennauçat lo petit det per el). Òm a aprés mai tard que Croissant aviá rejonch la Stasi per òdi d’Alemanha de l’Oèst.
 
A qué a servit mon militantisme dins lo movement occitan? Segon los jorns vesi la botelha a mitat plena o a mitat vuèja.
 
Qué valon en 2013 las idèas que defendiam en 1973? L’Estat e la centralizacion èran nòstras tèstas de turc. Òm s’apercep uèi que d’estats febles permetan a de maffias fòrtas de prosperar. Òm s’apercep que lo semblant descentralizacion a agut per efièch de transformar los cònsols en monarcas sovent autoritaris e despensiers adèptes del nepotisme.
 
Òm poiriá ne’n reparlar a l’entorn de qualquas botelhas de vin avans d’agir!
 
 
 

---

Nòta: ai escrich aqueu tèxt (a l’origina en francés), inedich fins a encuei, li a 8 ans. Lo paure JP Belmon aviá idèia de publicar lo libre l’istòria de Lucha Occitana mas sabèm que lo temps li a pas laissat l’ocasien. Cu saup se porrèm un jorn va faire amb d’autreis amics?