— I a ben de temps ja aviam remarcat que i èra una diferéncia entra la version “Regina Joana” cuntaa per Alan Pelhon (Alain Péglion) e enregistraa per lo vinil “Brami” (e pi après en lo CD “Vi devi parlar”) amb la version escricha dins lo libreton acompanhant lo vinil (e pi lo libreton dal CD).
 
En escotant donca, retranscriguero aquel cuent vivaroalpenc coarasier d’Alan Pelhon -qu’es un dals solets cuents quasi tot en “so”- per que veguessiatz la diferéncia. La version qu’el cuntet es mai gavòta amb una autenticitat coarasiera segura. Que la version escricha joncha al vinil (e pi mai après dins lo libre reeditat per sa filha Aurélie en lo 2004) es en fach totplen niçardizaa e meme tròup normalizaa graficament (per Alan, per lo fraire Guiu Pelhon per far ben? o sauprem jamai probablament).
 
D’exemples, dins la version enregistraa Alan ditz:
 
“sa terribla”, “es arribaa”, “malerosa”, “pòple” mentre que dins la version escricha en los libretons es remplaçat per: “la terribla”, “es arribada”, “malaürosa”, “pòble”.
 
Tentativas progressivas de niçardizacion mesclaas amb d’abuses de normalizacion per l’escrich dal gavòt en Contea? Sincretisme en favor —coma de costuma— dal dialècte sud occitan (niçard e provençal)?
 
Après, un còup los ancians desapareissuts, la risca es que n’aguessiam quasi plus de pròva “autenticas” escrichas dal parlar realament usat dins tal ò tal luec.
 
 
— Si trobam amb d’exemples “nissarts” coma “à Touët-de-L’Escarène les gens sont “lu farampoulié” (cf. Dictionnaire niçois de Georges Castellana) mentre que al pòst dich dison: “al Toet, sèm li farampoliers” (s de plural prononciat).
 
Un autre exemple que l’oralitat deu sempre èstre respectaa. Perqué autrament perqué non escriure: “la femna es anada dins sa cambra véser lo cat que nhaula” mas lo legir e dire (exemple en parlar de Tièri): “sa frema es anaa en sa sieu chambra veire so chat que nhaula”.
 
 
— Un amic de Torrèti de Levenç, vilatge de l’airal gavòt mas al ras de l’airal niçardofòn, parla gavòt de contunh que l’a emparat (aprés) en familha. Mas quora s’es decidit d’escriure de pèças de teatre per la chorma dal sieu vilatge en “lenga nòstra” a corregit automaticament las formas tipicas dal vivaroalpenc coma los sufixes “-aa, -uá”, los plurals feminins en “-i” perqué estima que la forma escricha de l’occitan locala dèu se faire d’un biais estandard, sus la basa dal niçard. “Li bèli fremi de Torrèti que son venguás, avura van…” deven alora “Li bèli fremas de Torrètas que son vengudas, aüra van…”
 
D’a meditar quora un parla de “lenga dal país”, òc mas per dire qué país?
 
 
Documents:
   

 

fffff		fffff
	Istòria de “Sa Regina Joana” tiraa de sa novela de Pau Mari de Toana “Calena de Sang”. Tèxt tal coma foguèt lejut e enregistrat per so vinil “Brami” Ventadorn 1979, música: Miquel Barnoin     Regina Joana   So vièlh Miquelet li plasiá de cuntar sa terribla ‘stòria. Èra grand, so vièlh Miquelet, e ben que siguesse tant vièlh, caminava drech.   Sa velhaa de Calènas èra sa plus granda e sa plus seriosa velhaa de l’an. Davant totplen de gènts, Miquelet, coma se èra un actor que segur de son saupre faire e de sa sieu aparéncia, preparava sa sieu votz. Abandonava aquel sera, per cuntar sa sieu terribla ‘stòria, so dich, qu’emplegava si autres còups. Ja, sa soleta intonacion de sa sieu votz n’aubligava au respièch. E clavelats d’estupor e d’emocion eraviam toi units per l’escotar sensa alen.   Començava emb una votz rauca, per de brams e de respròchs:   “Escotatz emb respièch cen que pòu l’ira dei òmes, mas escotatz emb mai de respièch encara, cen que pòu l’ira de Diu. Gardatz en vòstra memòria so sovenir de sa granda malerosa Regina Joana. Que l’exemple de sa sieu vida, sèrve a vi faire enavisar que sa terra es de Diu e que si òmes son que si estres de Diu! Que n’en sèrve en ren d’estre rei, que n’en sèrve en ren d’estre mecreent!”.   Repilhava lo buf, la sieu votz si faiá mai doça e començava:   “En l’an 1343 sa granda malerosa Joana ven regina après son paigrand Robèrt. Pauc d’ans passèron que deguèt s’escapar dau sieu grand país de Nàpol, so sieu pòble d’alhà aviá fam e si marrits rics tradissián sa regina e son pòple.   Emb una pichina escòrta d’amics, Joana s’en ven escondre en Provença malerosa en so sieu contat.   Mas aquí encara si sieu enemics l’asseguèron sensa caritat per li raubar toi li sieu bens. A Niça, ‘sta de mes pi s’en ven escondre en si nòstri montanhas, e s’en ven estaire a Ròca sparviera, ben aparat per sa autessa e si sieu ròcs. Mas la marridetat dei sieu enemics èra lònga. Utilisèron lo poder de sa moneda, crompèron so paure pòple.   Lo jorn davant Calènas, en l’an 1357, dau temps que toi si país cristians si preparàvon emb jòia a la venguá dau fiu de Dieu, Ròca sparvièra si preparava au fach ignòble.   La regina non poguèt faire dire la messa en so sieu castèl. So sieu príor èra choc, si sieu gents l’avion fach buure. Emb sa sieu pietat ela venguèt a Coarasa per sa messa. Per camin, mai que d’un còup auguèt de visions. Arribaa en so colet, aIora que veiá si pichons fuècs dau vilatge, vorguèt s’en tornar. A si aurelhas audia:   “La regina en venant de la messa, troverà taula messa!”   “La regina en venant de la messa, troverà taula messa!”   “La regina en venant de la messa, troverà taula messa!”   Vorguet s’en tornar, mas si sieu gents dinguèron qu’èron de sòmis. Au mitan de sa messa, s’es levaa sa regina, sa testa plena d’aquela prediccion. Qu’aviá decidat de s’en tornar a Ròca sparviera. Si gènts, sa glèia èra cómola, èron ‘scandalisats, toi diguèron: “La regina a lo diaul en la tèsta, la regina a lo diaul en la tèsta, la regina a lo diaul en la tèsta”.   La regina camine lèu per retrovar lo sieu castèl. Un còup en amont s’en avisava plus de Diu, aviá fam de fatiga e de frei. Si sieu gènts li donèron a manjar e se'n faguèt una forra. Basta augue finit lo sieu past, que d’en so sieu castèl, de totei li costats, si riïon, cridàvon de marridetats: “A, a, a, que t’avem agantaa esto còup!”.   Espaventaa, s’en anèt lèu dins la sieu cambra, e i descurbèt li doai tèstas dei sieu pichons negaas en de sang. Soleta non sabiá que veniá de manjar la carn dei sieu enfants. Venguá fuòla sus lo còup, s’en anèt lèu d’aquèl luec, calant vèrs Coarasa, cridant: “Malediccion! Ò ròca, roquina, un jorn vendrà que sus li tiu cimas, canterà plus ni gal ni galina, mas li cròps, li ‘sparviers e autres aucèls sarvatgiers”.   Cada nuech de Calènas, parèisse qu’aquela votz, clavelaa e cargaa de mal, si aude a l’entorn de Ròca sparviera, encuei sens’ànima, e en róina”.       Nòtas:   Si vielhs de Duranús apèlon encara Ròca 'sparviera “Sa Ròca”. Sa populacíon qu'abandonèt so vilatge de Sa Ròca s’es pi partiá entra S’Engarvin e Duranús.   Remarcam una majoritat d’emplec de “so, sa”, article provenent de so latin IPSUM, trach tipic de so gavòt de sa valaa de s’Esteron (Roquesteron, Als Cròcs, Gileta…), de so centre de sa valaa de Var (Tièri, Toet de Buelh, Massoins…), de so país levençan, de so sud de Tiniá (Sa Torre), de so sud Vesubiá (Uels, So Figaret) e mai de Duranús e Coarasa. Trobam pontualament l'influéncia de “lo, la”. Retrobam aquel article “so, sa, si, sei” en provençal de Grassa a Vença e de Sa Còla (La Colle-sur-Loup) a Greolieras emb si ancians que sabon encara parlar.

Sus la grafia:
 
- á se ditz “o” [O]
 
- aa se ditz “ow” [Ow]
 
- s de plural se pronóncia
 
- r finala de si verbes si pronóncia variablament
 
Al femenin la terminason plurala -as deven sovent -ai, -ei.
 
On peut retrouver les morceaux du vinyle “Brami” d’Alan Pelhon (Alain Péglion) –dont ce morceau- paru en 1979, dans le CD accompagnant le livre du même nom “Vi devi parlar- Il faut que je vous parle” paru en 2004 et édité par Aurélie Péglion aux éditions “La Dralha”. On y retrouve aussi les voix de ses amis Miquel Barnoin, C. Joan, Maurís, Ives Rousguisto, Joan Maria, Miqueu Montanaro… Il est encore possible d’en acheter à la librairie du CCOc par exemple.