Que soi arribat ad aquera conclusion: l’occitan ne viverà pas. Quan sus Facebook e legi tots aqueths occitanistas, non solament de simples simpatizants mes tanben militants e, entermiei, militants de longa man ençà e deus mei coneguts, qui, shens cès ni pausa, devisan enter eths en francés, shens que ne n’i aja nat tà díser: “Adara, pro de francés, parlem occitan!”, ne vei pas quin la lenga nosta e poderé aver un aviéner. Que’m diseràn que los hialats sociaus ne son pas la vita reau e que soi d’acòrd; mes que’n son un rebat: quin pensar qu’aqueths occitanistas e devisan occitan enter eths dens la vita reau se sus Facebook n’ac hèn pas?
 
Internet qu’ei en principi un mejan de har víver la lenga nosta, de’u dar ua existéncia, e de l’assegurar ua visibilitat. Sus l’Internet, ne i a pas nat empach, nat article 2 de la Constitucion, qui ns’obligue a ns’exprimir en francés. Los contienguts qui i cream, qu’avem la libertat de’us crear en occitan. Eh donc, que cau constatar que quan ne i a pas nat article 2 de la Constitucion tà’us obligar a parlar e escríver en francés, la màger part deus occitanistas que parlan e qu’escriven… en francés.
 
Après l’escòla obligatòria en francés, la ràdio e la television en francés qu’estón un puishant mejan de penetracion deu francés dens los larèrs occitanofònes. Per’mor d’aquò, après la victòria parciau de la lei Deixonne (1951) qui permetè d’ensenhar las lengas regionaus – un ensenhament qui’s desvolopè au cors de las annadas cinquanta, seishanta e setanta, e qui’s desvolòpa enqüèra uei lo dia, dab mila trebucs e dificultats –, qu’aparescó la reivindicacion de l’occitan a la ràdio e a la television: har entrar mei de lenga nosta aus larèrs qu’èra ua faiçon de har empach a la francizacion qui aqueths navèths mèdias portavan tau còr deus larèrs occitanofònes, e per tant, de i defénder la practica de l’occitan. Eh donc, qué vedem uei? Tot simplament monde qui hèn emissions de ràdio en occitan, qui hèn emissions de television en occitan, qui parlan occitan quan an un micro davant, e qui parlan francés autanlèu qui ne l’i an pas mei. Quina absurditat!
 
E quan los ac hètz remarcar, suus hialats sociaus, ne’vs responen pas, o que’vs responen que s’exprimeishen en francés “tà que tots e comprengan”. Las lors publicacions an ua tan gran valor que cau que lo monde sancer e las posca léger? Que me’n sap mau, mes n’ac crei pas; e quan seré atau, perqué non pas las publicar en anglés, d’aulhors? B’ei la lenga qui da la màger audiéncia, uei lo dia (e que i son tots los traductors automatics qui cau)! Se hornitz que poderén au mensh har publicacions bilinguas (en occitan per’mor qu’ei la lenga nosta, en francés tà que los qui ne’u saben pas e comprengan parièr), que’vs disen que ne’us vaga pas de redigir publicacions bilinguas; alavetz, que causeishen de publicar sonque en francés (e non pas sonque en occitan, jamei, o quasi, las excepcions que son comptadas).
 
Per la màger part, que sostiengón – com jo – lo procèssus independentista catalan e que’u sostienen enqüèra uei. E que hèn plan. Mes, e’s son avisats que los catalans qui lutan per l’independéncia deu lor país e s’exprimeishen tostemps en catalan, e jamei en castelhan? Avisar-nse’n qu’an devut, mes shens ne tirar la conclusion qui s’impausa: un pòble viu qu’ei un pòble qui defend la soa lenga pròpia, e en prumèr en la parlant en totas escadenças.
 
Ne’us portetz pas çò qui disi ací: que’s trobarén en ua situacion de dissonància cognitiva (qu’ei atau qui apèran la tension espravada per quauqu’un quan s’avisa qu’un comportament son ei en contradiccion dab las soas ideas o credenças) e que riscarén de “tuar lo messatgèr” meilèu que d’enténer lo messatge. Lo messatge, de tota faiçon, ne l’enteneràn pas.
 
Espiatz lo lor comportament quan escriven, o escrivassejan. D’aqueths, nat, en escrivent un tèxte francés, non deisharé ua fauta; hètz observar diplomaticament a un d’aqueths qu’a deishat ua fauta en un tèxte en francés, que serà bahida escamusat, mes que’vs demandarà quau e que s’amanejarà de la corregir. Mes per çò qui ei deus tèxtes en occitan, hèi, n’ei pas parièr! Quina importància, ce’s pensan, que i aja ua fauta ací e ua aquiu, deu moment qui’s compren (tà plan díser, qui’s compren chic o mic)? Atau, com disí, non i a guaire, a un gavidaire de *Radio Planèta Occitania que cau escríver Planeta ([plaˈnetɔ]) (e enqüèra que l’aurí podut díser que cau tanben escríver ràdio ([ˈɾɾadju]), que’m tornè: “Que i a ua ràdio independenta e a gratis dens lo monde sancer, mes tu qui criticas, as ua ràdio?” E l’accent que demorè… Que sembla que la correccion de la lenga nosta ne s’amerite pas solament l’esfòrç de tirar un accent.
 
Praube occitan! Quan comencèi de militar, la tòca deus tons defensors qu’èra de reconquistar la plaça qui avès perdut dens la societat. Que calè la lenga nosta “qu’entrèsse taus supermercats” (los supermercats per lavetz qu’èran considerats com los temples de la modernitat!). Eh donc, qu’ac cau reconéisher: l’occitan qu’ei entrat tau pòste de ràdio, qu’ei entrat tà la television, mes n’ei pas entrat taus supermercats o tà las discotècas, per’mor que los qui l’i poderén har entrar n’ac an pas volut, n’ac vòlen pas. L’occitan en classa davant los escolans, l’occitan davant lo micro, e pertot aulhors, lo francés. Non, l’occitan ne viverà pas. Quin voletz que visca se ne’u parlam pas?