Se ditz sovent que lo gost per la musica e per las lengas son ligats. Solide. Una lenga, es purmèr una musica.
 
Per malastre, coneishi pas las chifras per l’occitan, mes sabi que cada lenga utiliza una “benda passanta”, es a díser una platja de frequéncias que l’es particulara. Lavetz que l’uman sap ausir los sons entre 16 e 16 000 Hertz, la lenga francesa, per exemple, utiliza pas los entre 300 e 1000 Hz e s’estanca a 2000 Hz dens los aguts.
 
Los campions de la frequéncia son sen discutida las lengas eslavas, (rus, polonés, chèc, eslovac, etc), qu’utilizan totis los sons entre 100 e 16 000 Hz. Pas besonh de’vs díser qu’un natiu de país eslau a mens de dificultats que non pas un aute per reconéisher (e doncas poder prononciar com cau) los sons d’una lenga estrangièra qu’apreng.
 
Per comparar encara milhor dambe la musica, lo francés utiliza pas qu’una sola octava. Se volètz saber çò qu’aquò vòu díser, sufís pas que de cantar: “dò, re, mi, fa sol, la, si dò” e n’auratz atau l’estenguda. Melodiós, lo francés? L’anglés, eth, utiliza 4 octavas e lo rus … 11! Quan un Rus ausís un Francés parlar sa lenga, tot aquò le sembla plan plat.
 
Se los Poloneses de Varsovia parlan drin com los Angleses, dambe una votz meslèu aguda e un ton precioset, qu’un professor de cant diseré “una votz de cap”, los Silesians de Katowice hèn bronir lora garganta, çò que’us balhar un parlar que sembla mès raspós e garronhut.
 
Me brembi plan d’un jorn quan èri dens un restaurant a Praga dens una sala plena. Lo brut de las charradissas semblava lo bronzinar d’un buc plen d’abelhas (la lenga chèca es meslèu aguda), levat una taula on parlavan totis dambe una votz d’otratomba au punt qu’aquò aperèc mon atencion. Après conta-ròtle deus amics chècs presents, èra una taula d’Eslovacs. E totun, las duas lengas, a l’escrit, son fòrça vesinas, los locutors se comprenguen aisidament. Mes cantan pas parièr.
 
La musica, es pas sens que las nòtas, es hèita tanben lo ritme. E aquiu tanben, cada lenga a lo son pròpri. S’apèla l’accent tonic.
 
Lo francés possedís un accent que cad regularament sus la darrèra sillaba, levat s’i a un “e” mut a la fin deu mot, qu’es pas prononciat au nòrd, çò que cambia pas ren. Los parlars franceses “deu sud”, aquestes qu’utilizan lo sistèma fonologic (aperat “accent”) de l’occitan, prononcian plan lo “e” dit “mut”, çò que perpausa una varianta mens monocòrda, mès rica e que pareish “cantanta” a l’escota. L’occitan eth medish utiliza aquestas duas possibilitats de ritme “mascle” (l’ostau) o “femenin” (la hemna).
 
Lo chèc e lo hongrés, que totun son pas brica de la medisha familha lingüistica mes vesins geograficament, partatjan la particularitat d’aver totis los mots accentuats sus la purmèra sillaba. Aquò les balha una vam especiau e un caractère energic. Daubuns an notat que las òbras compausadas per musicaires chècs e hongareses, pr’amor d’aquesta particularitat, an una melodia que comença suu purmèr temps, lo temps fòrt.
 
A mon vejaire, las lengas qu’an un accent tonic irregular son las mès bèras per escotar. Dambe un pichona inclinason au rus e a l’italian. Un mot dambe l’accent tonic sus l’abans-darrèra sillaba dens la lenga de Dante se ditz una parola sdrucciola, (un mot eslenc) dambe l’accent que cad suu “u”, ensajatz de prononciar. Es polit. Es lo cas per crescere, domenica, riconoscere, ultimo, grafico. Podètz tanben cantar lo famós La donn’é mobile …
 
Lo rus, eth, alternarà l’accent dens la cançon:
   
Cada lenga a doncas sa tessitura (sa hautor), son ritme e sa melodia (combinason deus dus). Après, coma una cançon, cada lenga a tanben son tèxte, son univèrs, son imatgeria, sa risuessa lexicala. Mes, aquò, es quicòm mès …