Opinion
Łukasz Kohut: l’òmi que parlèc silesian au parlament europèu
A còps i a navèras interessantas que passan “devath los radars”, com se ditz. M’agradaré uèi de portar a vòsta coneishença çò que’s debanèc lo 14 de deceme de 2020 au parlament europèu de Brussèllas e que raportèc en abriu lo jornau Ślůnski Cajtung.
Aqueste parlament èra a s’encuentar de l’iniciativa nomejada Minority Safepack, un tèxte cruciau qu’avèva per mira d’introdusir estandards de defensa deus drets de las minoritats nacionalas, etnicas e lingüisticas comuns a totes los paises sòcis de l’Union europèa.
Segur qu’una iniciativa atau hè pas dens l’Estat francés lo títous gròsses deus jornaus ni tampauc de las informacions a la ràdio o au finestron.
Sus l’empont pujèc aqueste dia lo Łukasz Kohut, deputat de Katowice deu partit Wiosna (La Prima - centre esquèrra) e sòci deu grop Aliança Progressista deus Socialistas e Democratas deu parlament. Comencèc atau son discors en polonés:
Puèi, còp sec, sens de pervénguer, passèc au silesian:
Aquò estoc l’encausa de l’interrupcion de la revirada e d’un cèrt desarrei en çò deus reviraires (a l’anglés, sola lenga-cibla de revirada). Lo president de sesilha, Marcel Kolaja, avèva pas remercat que lo deputat avèva cambiat de lenga, le preguèc de tornar díser çò qu’avèva pas estat revirat en tot pensar a un problèma tecnic.
Łukasz Kohut repetiscoc e ajustèc en polonés:
Solide aqueste devís estoc l’encausa d’una fòrta discutida, sense qu’au parlament europèu, mes tanben dens los mèdias poloneses. Dens l’Estat francés, ac cau tornar díser, “un pauc mens”.
A l’ora d’ara en Polonha se debana un gran recensament on lo monde pòden díser de quina nacionalitat se sentissen. Dens son entrevista, Łukasz Kohut expliquèc qu’es mès aisit de’s declarar de nacionalitat tatara que non pas silesiana, que cau clicar purmèr sus “Auta” pr’amor qu’es pas perpausada de tira. Per la lenga d’ostau, es la medisha causa.
I a 10 ans, quan un tau recensament se debanèc per lo quau 847.000 personas se declarèn “Silesians”, lo president Kaczyński qualificava l’opcion “nacionalitat silesiana” coma “opcion alemanda amagada”. Un miei million de personas declarèn utilizar la lenga a casa.
Dempuèi 2007, totas las demandas de reconeishança oficialas de la lenga estón refusadas au nivèu deu parlament polonés, lo Sejm.
Segon çò que sabi, pas nat deputat de l’Estat francés a pas encara parlat dens una lenga minorizada sus l’empont deu parlament de Brussèllas.
Òsca lavetz a Łukasz Kohut.
Aqueste parlament èra a s’encuentar de l’iniciativa nomejada Minority Safepack, un tèxte cruciau qu’avèva per mira d’introdusir estandards de defensa deus drets de las minoritats nacionalas, etnicas e lingüisticas comuns a totes los paises sòcis de l’Union europèa.
Segur qu’una iniciativa atau hè pas dens l’Estat francés lo títous gròsses deus jornaus ni tampauc de las informacions a la ràdio o au finestron.
Sus l’empont pujèc aqueste dia lo Łukasz Kohut, deputat de Katowice deu partit Wiosna (La Prima - centre esquèrra) e sòci deu grop Aliança Progressista deus Socialistas e Democratas deu parlament. Comencèc atau son discors en polonés:
— Zjednoczona w różnorodności – motto Unii Europejskiej to piękna idea. Składa się na nią wiele elementów, a jednym z nich jest szacunek i wsparcie dla podmiotowości etnicznej, językowej i kulturowej.
(“Unida dens la diversitat”, la devisa de l’Union europèa, es una idèia de las bèras. Se compausa de fòrça elements, un d’eths es lo respècte e lo sosteng a las particularitats etnicas, lingüisticas e culturalas.)
(“Unida dens la diversitat”, la devisa de l’Union europèa, es una idèia de las bèras. Se compausa de fòrça elements, un d’eths es lo respècte e lo sosteng a las particularitats etnicas, lingüisticas e culturalas.)
Puèi, còp sec, sens de pervénguer, passèc au silesian:
— We Warszawie godają, że Ślonzoków niy ma, że niy momy prawa być śląskiej godki. A to niy ma gańba być ze mniyjszości, to niy ma gańba godać po ślonsku, co nom łod roków ryczeli we szulach. Je praje na opak - richtig fest gańba to je nie uznować i niy mieć we zocy inkszej kultury i inkszej historyje.
(A Varsovia disen que los Silesians existissen pas, qu’am pas lo dret d’estar de lenga silesiana. E totun i a pas de vergonha d’estar d’una minoritat, i a pas de vergonha de parlar silesian, a maugrat de çò que’ns cridèvan a l’escòla pendent annadas. Es quitament lo contrari: vertat que la vergonha es de reconéisher pas e de respectar pas las autas culturas e las autas istòrias.)
(A Varsovia disen que los Silesians existissen pas, qu’am pas lo dret d’estar de lenga silesiana. E totun i a pas de vergonha d’estar d’una minoritat, i a pas de vergonha de parlar silesian, a maugrat de çò que’ns cridèvan a l’escòla pendent annadas. Es quitament lo contrari: vertat que la vergonha es de reconéisher pas e de respectar pas las autas culturas e las autas istòrias.)
Aquò estoc l’encausa de l’interrupcion de la revirada e d’un cèrt desarrei en çò deus reviraires (a l’anglés, sola lenga-cibla de revirada). Lo president de sesilha, Marcel Kolaja, avèva pas remercat que lo deputat avèva cambiat de lenga, le preguèc de tornar díser çò qu’avèva pas estat revirat en tot pensar a un problèma tecnic.
Łukasz Kohut repetiscoc e ajustèc en polonés:
— Europa jest silna swoją różnorodnością. Nigdy o tym nie zapominajmy i nie przestawajmy walczyć. My na Śląsku walczymy o nasz język już wiele, wiele lat. I wygramy tę walkę, gwarantuję.
(Euròpa es fòrta de sa diversitat. Ac cau pas jamès doblidar e deishèm pas de lutar. Nosautes en Silesia lutam dejà per nòsta lenga dempuèi longas annadas. E vos pòdi asegurar que ganharam aquesta luta.)
(Euròpa es fòrta de sa diversitat. Ac cau pas jamès doblidar e deishèm pas de lutar. Nosautes en Silesia lutam dejà per nòsta lenga dempuèi longas annadas. E vos pòdi asegurar que ganharam aquesta luta.)
Solide aqueste devís estoc l’encausa d’una fòrta discutida, sense qu’au parlament europèu, mes tanben dens los mèdias poloneses. Dens l’Estat francés, ac cau tornar díser, “un pauc mens”.
A l’ora d’ara en Polonha se debana un gran recensament on lo monde pòden díser de quina nacionalitat se sentissen. Dens son entrevista, Łukasz Kohut expliquèc qu’es mès aisit de’s declarar de nacionalitat tatara que non pas silesiana, que cau clicar purmèr sus “Auta” pr’amor qu’es pas perpausada de tira. Per la lenga d’ostau, es la medisha causa.
I a 10 ans, quan un tau recensament se debanèc per lo quau 847.000 personas se declarèn “Silesians”, lo president Kaczyński qualificava l’opcion “nacionalitat silesiana” coma “opcion alemanda amagada”. Un miei million de personas declarèn utilizar la lenga a casa.
Dempuèi 2007, totas las demandas de reconeishança oficialas de la lenga estón refusadas au nivèu deu parlament polonés, lo Sejm.
Segon çò que sabi, pas nat deputat de l’Estat francés a pas encara parlat dens una lenga minorizada sus l’empont deu parlament de Brussèllas.
Òsca lavetz a Łukasz Kohut.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari