O avètz remarcat, ne soi segur, se legissètz la premsa —e mai generalament los mèdia— sembla que totes se passan lo mot per metre en exèrgue una majoritat de subjèctes identics.
 
La lei Molac sus las lengas istoricas —o autoctònas— de l’exagòn, censurada per part pels “savis” del Conselh constitucional n’es lo darrièr exemple… E naturalament, malgrat que sián decebuts, coma se pòt comprene, los actors concernits se dison uroses —lo mot es mal causit benlèu!— de la presa de posicion del Conselh qu’a soslevada una tempèsta de protestacions e d’incompreension quitament en defòra de la profession… I aviá longtemps aparentament qu’aqueles gardians de la dòxa republicana s’èran pas tirat una bala dins lo pè!
 
Ça que la, preocupats qu’èran per las consequéncias d’una decision sens apèl, los quites actors an daissat passar un eveniment d’una importància màger de mon punt de vista; e los mèdia amb eles e, anèm- i, los feministas de tota mena en cò nòstre mai preocupats per impausar “l’escritura inclusiva” e remediar aital a l’òrra lenga francesa patriarcala, maire de totes los vicis de nòstra societat…
 
Senti que vos despacientatz mas, que volètz, a mon atge, l’autorota es pas mon fòrt e aviái besonh de vos parlar de l’ostal avant de vos tirar defòra…
 
La setmana passada, dins las High Schools estatsunidencas, se teniá la ceremònia de la fin de l’annada escolara, una ceremònia presada fòrca dels estudiants e de lors parents mas tanben de las autoritats “civilas e militaras” coma se disiá autres còps.
 
E, generalament, lo major, òme o femna, a l’onor immens de prononciar davant totes un discors de fin d’annada, discors, coma se deu, passat e repassat pel comitat de gestion de l’establiment.
 
Tot èra plan bon e en òrdre e l’estudianta — qu’integrarà l’Universitat de Texas (Austin) en setembre, deviá blagassar sus “L’impacte dels mèdia sus las domaisèlas”, un quicòm a vos far la revolucion sus totes los campusses s’es pas tractat amb mesura e dignitat!.
 
Mas l’adagi —patriarcal de segur— ditz que l’òme propausa e que la femna ne fa a son sicap…
 
E donc, dètz jorns avant, lo governor de Texas aviá signada una lei “qu’enebís tota aborcion après sièis setmanas de grossessa, “al primièr batament de còr del fetus” quitament en cas de viòl o d’incèste” al nom d’un estat — n’i a cinquanta — e d’una societat concernits per totes aqueles crimis contra la vida umana.
 
La major de la promocion, a la chut-chut levat per sos parents, decidiguèt de far una sortida — “coming out” — contra de gents, òmes e femnas, qu’esitan pas a metre las femnas dins una situacion comparabla a las que vivon dins los païses qu’aqueste quite governor e sos amics denóncian coma antidemocratics…
 
Tanlèu prononciat, tanlèu sus las rets socialas… e qui sap se aqueste governor s’es pas tirat una bala dins lo pè, el tanben.
 
Rai lo governor e los piòts que govèrnan coma el, en autocratas, asiroses de la libertat dels autres, totes los autres e defensors de lors interèsses…
 
E òsca per aquela gojata, vòli dire aquela dama, de dètz e uèit ans que, sens esitacion, a plaidejat per totas las femnas, joves o mens joves, mai especialament las estudiantas que, amb una lei aital, veiràn lors rèves matrassats per çò qu’un òme sómia o fantasma de regiments de piucèlas puras e chastas…
 
L’afar de segur es pas acabat mas, en qualques minutas e amb una dignitat sens parièra, aquela estudianta a mai fach per la “causa” del sèxe femenin que non pas un fum d’arlèris, mascles e femes, qu’aiman melhor se batre contra los molins de vent…
 
Òsca, Paxton Smith, gràcia a vòstre coratge e vòstra dignitat, l’onor de Texas es sauv!
 
Dins la “vièlha Euròpa”, sèm pas a l’escart de situacions identicas… Devèm pas jamai doblidar que los Estats Units menan la dança e que, a la França etèrna li agrada de copiar o d’imitar, generalament lo pièger, çò que nos ven de las ribas de Mississippi…