De las eleccions regionalas en França que podèm dire, en defòra del fait qu’es una catastròfa democratica? Lo vaissèl es al fons de l’aiga. La pretenduda descentralizacion existís pas mai, se jamai existiguèt un jorn!
 
Amb una participacion ridicula las eleccions que se debanèron dimenge passat an pas gaire de valor. Los electors an desqualificat las regions e los departaments. Dison que i comprenon pas res, que ne sabon pas las competéncias o las atribucions. Dison que son pas d’eleccions interessantas.
 
An rason! Per èstre un afogat de la descentralizacion, lor pòdi pas dire qu’an tòrt.
 
Primièr, fa d’annadas qu’òm quita pas dire e de cantar pertot als electors que la sola eleccion que val quicòm, es la del rei, del president de la Republica.
 
Tanben en 2015 votèron una lei que retalhèt las regions. Sabiam e diguèrem que seriá ua catastròfa: n’es una, clarament. E me pòdi pas empachar de pensar qu’a la manòbra i aguèt un nomat Manuel Valls (èra pas solet, es vertat) que, pauc de temps aprèp, partiguèt a Catalonha per l’aventura que sabèm. Ara se’n torna en cò nòstre en esperant que s’i poirà trobar una plaça. L’ambient es favorable per el, de tota faiçon.
 
La descentralizacion es mòrta en França e se los electors comprenon pas res a las regions e als departaments es que, en França, an volgut far una descentralizacion sens gost, sens perfum.
 
I a lo famós “café para todos” de l’Espanha (autonomia per totes dins l’amira de negar l’autonomia basca, catalana e galiciana). En França avèm dret a un “cafè per totes” mas es un descafeïnat, la tassa es pichona e nos manca la culhèra per eventualament esperar de sucre. De regions sens poders, sens identitat, sens mejans economics, sens existéncia vertadièra.
 
Quand i a un enjòc un pauc mai important, los electors se desplaçan; o vesèm en Corsega on la participacion es lo doble de la del continent.
 
E los que s’aventuran a tirar de conclusions sus la baissa del vòte RN deurián èstre prudents que la participacion foguèt tan trista que sembla un pauc riscat de far d’analisis politicasseriosas sus aquela basa.
 
 
La gràcia
 
Naufragi democratic tanben de l’autre costat dels Pirenèus. Pedro Sanchez, lo primièr ministre espanhòl a decidit de graciar los presonièrs catalans, los presonièrs politics catalans. Obligat de o far pr’amor ja lo Conselh de l’Euròpa començava de mostrar del det aquela Espanha que met a la preson de personas qu’an pas agut una sola accion violenta mas qu’an sonque permés l’organizacion d’un referèndum.
 
Mai de tres ans de preson, aprèp un procès indigne. Segur es pas Sanchez qu’èra a la manòbra lo 1èr d’octobre de 2017 mas son partit faguèt pas melhor que la dreta espanhòla a aquel moment.
 
Ara que son libres —e se’n cal regaudir— las presonièras e los presonièrs politics catalans, i a de monde a Madrid que voldrián que diguèsson mercés a l’Espanha per los aver liberats…al cap de tres ans e mièg d’un embarrament injuste?
 
E mai qu’aquò! Son menaçats de tornar a la preson se menan d’accions que poirián dintrar dins lo cadre dels elements que los faguèron condamnar. Es pas de creire! Delicte d’opinion?
 
Ça que la, las presonièras e los presonièrs, a la sortida de lors presons an pas daissat la mendra oportunitat a Madrid de se regaudir, e totes diguèron que, mai qu’abans, lor convicion anava cap al dret a l’autodeterminacion e a la constitucion d’una republica catalana. Compreni plan que digan pas mercés.
 
Soi pas catalan, e ai pas a dire se soi per o contra l’independéncia, mas çò que sabi es que i a encara de monde en exilh e que de tota faiçon la sola solucion demòra de metre en plaça un referèndum per sortir vertadièrament de la crisi. Se aquò se fa pas, non solament la democracia aurà naufragat, mas lo naviri Espanha risca d’èstre assaltat per una banda de piratas d’extrema dreta, nostalgica del franquisme. Son de monde qu’an tirat profièit de l’actitud ipernacionalista del tribunal que jutgèt los presonièrs catalans.
 
Voldriái pas èstre a la plaça de Pedro Sanchez que, en prenent lo poder, es ara en carga d’una question fòrça complicada. Mas la plaça la voliá!
 
En tèrmis populars parlan d’un “baston merdós”, que li daissèron lo govèrn del Partit Popular, son president Rajoy  e los jutges del Tribunal Suprème. Ara es a el de saber per quin cap lo prendre.
 
 
Conselh Constitucional
 
Aquel afar catalano-espanhòl me fa pensar a l’actitud del Conselh Constitucional francés. A penas acabèt de prendre sa decision per tuar la lei Molac e lo vòte majoritari dels deputats, que donèt una precision; Çò qu’avèm legit e çò qu’es escriut seriá pas exactament çò que deuriam comprendre. L’immersion seriá autorizada ont se fasiá duscas ara mas seriá pas permés de la practicar dins lo servici public de l’Educacion! Tant val dire que nos donariá lo dret de contunhar de far çò que volem tant qu’aquò se fa pas amb los mejans de la Republica. Pasmens aqueles mejans son tanben nòstres.
 
Finalament nos demandan de nos regaudir d’èstre liberats d’una sanccion que poiriá tombar mas que tombarà pas pr’amor nos fan beneficiar d’una mena de “gràcia”…a la condicion de nos calar e de pas demandar mai.
 
Nos devèm acontentar d’una favor que seriá de nos dire que nos castigaràn pas. Seriam doncas perdonats d’aver pensat un moment, somiat un jorn, de donar a nòstra lenga la plaça que s’amerita dins l’escòla.  Sèm copables d’aver pensat que la lei s’aplicariá a la lenga nòstra coma aquò se fa dins un país de dret.
 
Aquela plaça dins l’escòla, la volèm, que siá dins l’escòla del servici public o dins las escòlas associativas que elas, dempuèi d’annadas, essajan de compensar l’abséncia de servici public d’educacion en occitan.
 
Mans de Breish canta
   
Avèm autant de drets coma los autres …mas sèm obligats de nos batre mai per los far respectar.
 
Coratge! Pro d’estar mespresats!