Opinion
Un pòble, mei d’ua lenga…
Que legiscoi aquesta setmana lo prepaus d’un jornalista argerian que “demandava” aus mèdia e aus quites ciutadans exagonaus de tornar horucar dens un diccionari francés per verificar lo sens de quauques vocables que se podèvan legir o enténer a nòste: dictatura, dictator, violéncias policièras, guèrra, resisténcia, prima europèa, repression, etc.
E vertat es que lo que segueish los eveniments exagonaus dens los mèdia e crei a la realitat d’aqueths mot ende descríver la situacion en çò nòste…
E que sabem tots qu’un eveniment de pauc d’importància a casa qu’es mai important que non pas ua catastròfa de l’aute bòrd deu planeta. A còps, un estrangèr que poiré créser en légir la premsa, per exemmle, que lo nòste país es un in·hèrn e que i a bèra pausa que Diu —Urós coma diu en França, ditz l’adagi— a pres la soa saca ende s’establir endacòm mei.
La nòsta democracia “a la francesa” qu’es plan malausa quitament se los que nos govèrnan lausenjan lo paradís exagonau e se’us agradan de har la leçon a la tèrra entièra. Totun, que’s deurén desclucar los uelhs!
La decision deu Conselh contititucionau a prepaus de las lengas istoricas qu’estó sens supresa: França a una lenga e que basta! Los autes parlars, levat l’angloestatsunidenc, ne pòden pas estar sonque ua subervivença d’ua epòca passada emplegats sonque entà presicar lo separatisme o lutar contra la lenga causida per la Libertat ende esclairar la tèrra! De mei, qu’angueré en contra de l’egalitat —que lo nòste país n’es lo campion— entre los ciutadans.
E totun, de l’aute bòrd de la Mar grana, una bona leçon que nse ven de Chile. Aqueste país, dinc adara, ne s’èra pas podut desbarrassar de las consequéncias de decennis de la ferula deu generau Pinochet. La mesa en plaça d’ua assemblada constituanta qu’a vist l’emergéncia d’ua societat civila, negada peus elèits blancs e peus poders financèrs; que ven d’elegir coma presidenta ua amerindiana mapuche, Elisa Loncón.
Aquera universitària, vestida de la levita tradicionau deu son pòble, qu’a dubèrt la sesilha de trabalh en mapudungun, la lenga deu pòble mapuche, lo son pòble, avant de contunhar en espanhòl…
Qu’es la pròva que pòden estar ua bona Chilena en emplegar ua de las lengas istoricas de Chile damb la lenga majoritària dens lo país: l’espanhòl, sens estar ua separatista o ua terrorista…
E los nòstes governaires que servan la lor arrogància sens vergonha…
E vertat es que lo que segueish los eveniments exagonaus dens los mèdia e crei a la realitat d’aqueths mot ende descríver la situacion en çò nòste…
E que sabem tots qu’un eveniment de pauc d’importància a casa qu’es mai important que non pas ua catastròfa de l’aute bòrd deu planeta. A còps, un estrangèr que poiré créser en légir la premsa, per exemmle, que lo nòste país es un in·hèrn e que i a bèra pausa que Diu —Urós coma diu en França, ditz l’adagi— a pres la soa saca ende s’establir endacòm mei.
La nòsta democracia “a la francesa” qu’es plan malausa quitament se los que nos govèrnan lausenjan lo paradís exagonau e se’us agradan de har la leçon a la tèrra entièra. Totun, que’s deurén desclucar los uelhs!
La decision deu Conselh contititucionau a prepaus de las lengas istoricas qu’estó sens supresa: França a una lenga e que basta! Los autes parlars, levat l’angloestatsunidenc, ne pòden pas estar sonque ua subervivença d’ua epòca passada emplegats sonque entà presicar lo separatisme o lutar contra la lenga causida per la Libertat ende esclairar la tèrra! De mei, qu’angueré en contra de l’egalitat —que lo nòste país n’es lo campion— entre los ciutadans.
E totun, de l’aute bòrd de la Mar grana, una bona leçon que nse ven de Chile. Aqueste país, dinc adara, ne s’èra pas podut desbarrassar de las consequéncias de decennis de la ferula deu generau Pinochet. La mesa en plaça d’ua assemblada constituanta qu’a vist l’emergéncia d’ua societat civila, negada peus elèits blancs e peus poders financèrs; que ven d’elegir coma presidenta ua amerindiana mapuche, Elisa Loncón.
Aquera universitària, vestida de la levita tradicionau deu son pòble, qu’a dubèrt la sesilha de trabalh en mapudungun, la lenga deu pòble mapuche, lo son pòble, avant de contunhar en espanhòl…
Qu’es la pròva que pòden estar ua bona Chilena en emplegar ua de las lengas istoricas de Chile damb la lenga majoritària dens lo país: l’espanhòl, sens estar ua separatista o ua terrorista…
E los nòstes governaires que servan la lor arrogància sens vergonha…
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#3 Pel terrorisme e separatisme, fau pas qu’emplegar los arguments exagonals..
Apondrai qu’un pòble pòt aver, me sembla, mai d’une lenga quitament se ten una lenga de popa, de sagur
enfin coma tu, mas en mens grand, me considèri a minima coma un Europèu e m’a totjorn agradat las paraulasatribuïdas a Carles Quint qu’un òme d’una lenga èra un òme de segur mas que lo que ne parlava doas, tres...ne valiá dos, tres...
« Qu’es la pròva que pòden estar ua bona Chilena en emplegar ua de las lengas istoricas de Chile damb la lenga majoritària dens lo país: l’espanhòl, sens estar ua separatista o ua terrorista… » E ben ieu non soi un "bon francés" ni un "marrit francés". Soi un ciutadan del mond, de lenga occitana, ni bon, ni marrit.
Refusi los maridatges forçats, que sián las de las femnas oprimidas o los dels pòbles oprimits (definits per lors lengas respectivas). Çò que non fa de ieu ni un terrorista, ni un separatista. Non es de separatisme d'afortir qu'un telh non es ni una platana ni una figuièra.
Mas efectivament, reclama un trabalh definicional en amont de tot expausat, argument e proclamacion. E per ieu, aquò es clar : per un pòble, una lenga, e per una lenga, un pòble. Esfaçar una lenga es suprimir un pòble, un crime.
Soi plan d'accòrdi amb aqueste cronicaire "gascon de Gevaudan" : res non nos deu empachar de parlar mai d'una lenga, e donc de participar a mai d'un pòble. Parli occitan ? Soi occitan. Parli tanben catalan ? Soi tanben catalan. Parli francés ? E ben soi tanben francés. Aquò rai, mai que siá liurament consentit, coma amb los Catalans, e non pas forçat, dins una relacion de dominant a dominats, coma amb los Franceses…
Es l'amira d'europa e la del mondialisme caminan braç e braç un grand vuèg universal nivelat pel debàs.
Sèm dins una toda màgera.
Toda (tronçon) ongan ai semenat una toda de blat marcesc per vèire, atal ça disiá lo belet a la fatuna ( la femme du facteur) lo fator la fatuna la prefetura, lo prefet
Per fin de deroïr un pòble cal d’en primièr deroïr sas rasigas.
(Alexandre Soljenitsyne)
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari