Opinion
Los ensais nuclearis franceses en Polinesia: coma estoc possible?
Entre 1960 e 1966, l’armada francesa a efectuats 17 ensais atomics en Argeria.
Entre 1966 e 1996, l’armada francesa a efectuats 193 ensais atomics en Polinesia. D’aquestes 193 ensais, 46 estón hèits dens l’aire, los autes d’un biaish sosterran.
Cau saber que la quita Tahiti estoc tocada lo 17 de julhet de 1974 per un crum radioactiu dambe un un taus de radioactivitat sèis a sèt còps mès haut que non pas la normala.
Solide n’estoc question au moment de la vesita d’Emanuel Macron i a pauc, e la demanda deus estatjants de recéber una demanda de perdon estoc decebuda, quitament se lo president reconeishoc que l’Estat francés “a un deute” de cap a Polinesia.
Au marge deu debat sus las victimas, los domaus sanitaris e psiquics, las responsabilitats e l’actitud deus representants astuaus de l’Estat, la question que’m tavèra es de saber coma tot aquò estoc possible?
Pr’amor que coneishoc de plan aqueste periòde e m’en brembi plan tanben. Mentre que l’armada saupicava las isclas de particulas radioactivas, las protèstas èran pas lo hèit que de çò qu’aperam “l’esquèrra estrème” mentre qu’un cèrt consensus s’èra installat dens l’opinion publica a favor d’aquestes ensais.
Las accions màgers venèvan de l’organizacion Greenpeace que lancèc dens las annadas 70 uns batèus per ensajar d’empachar la realizacion de las explosions, mes la marina francesa les interceptèc e tanben ne sabotèc mès d’un (Michel Rocard ac reconeishoc). Aquò estoc lo parat de l’ahar deu Rainbow Warrior, quan un militant de l’organizacion ecologista, Fernando Pereira, se moriscoc dens la baia d’Auckland, tuat per la bomba pausada per agents de la DGSE.
Cau pas tanpauc desbrembar que lo president Jacques Chirac, un còp elegit en 1995, decidiscoc tot solet de copar lo moratòri iniciat per François Mitterand (implicat totun dens l’ahar deu Rainbow Warrior) e de tornar començar los ensais. Aquesta decision estoc l’encausa de manifestacions peu monde sancèr.
Mes la vertadèra question, per jo, es de saber coma estoc possible que la populacion d’un país posca acceptar que “son” armada barrege la mòrt e la malautia en son nom sus estatjants civius d’una auta region deu monde, suspausats “compatriòtas”?
Me brembi plan de n’aver discutit dambe mons pairs e eths, hisançoses dens “lo monde que charran au hinestron”, èran convençut que los responsables avèvan plan calculat lor ahar, que pas nat risc èra possible per las populacions localas, e que los scientifics e los militars sabèvan çò que hasèvan d’un biaish senat e responsable.
Es atau tanben que lo crum radioactiu de Chenobil s’estanquèc miraculosament a la frontièra …
E ben non pas, èra pas lo cas.
Podèm doncas alargar l’idèia a un fum de hèits que s’averèn estar escandales e qu’estón possibles mercés a una manca de dobte e una hisança exessiva de la part deu public. Ne parlèi la setmana passada sus l’estela jauna impausada aus Jusius dabans una populacion qu’imaginava pas mès tard que’s debanèren arrestacions e deportacions.
La question ara es la seguenta: caleré pas milhor tròp de dobte de cap au poder que pas pro?
L’ahar de las contaminacions radioactivas de Polinesia nos muisha benlèu que òc.
Entre 1966 e 1996, l’armada francesa a efectuats 193 ensais atomics en Polinesia. D’aquestes 193 ensais, 46 estón hèits dens l’aire, los autes d’un biaish sosterran.
Cau saber que la quita Tahiti estoc tocada lo 17 de julhet de 1974 per un crum radioactiu dambe un un taus de radioactivitat sèis a sèt còps mès haut que non pas la normala.
Solide n’estoc question au moment de la vesita d’Emanuel Macron i a pauc, e la demanda deus estatjants de recéber una demanda de perdon estoc decebuda, quitament se lo president reconeishoc que l’Estat francés “a un deute” de cap a Polinesia.
Au marge deu debat sus las victimas, los domaus sanitaris e psiquics, las responsabilitats e l’actitud deus representants astuaus de l’Estat, la question que’m tavèra es de saber coma tot aquò estoc possible?
Pr’amor que coneishoc de plan aqueste periòde e m’en brembi plan tanben. Mentre que l’armada saupicava las isclas de particulas radioactivas, las protèstas èran pas lo hèit que de çò qu’aperam “l’esquèrra estrème” mentre qu’un cèrt consensus s’èra installat dens l’opinion publica a favor d’aquestes ensais.
Las accions màgers venèvan de l’organizacion Greenpeace que lancèc dens las annadas 70 uns batèus per ensajar d’empachar la realizacion de las explosions, mes la marina francesa les interceptèc e tanben ne sabotèc mès d’un (Michel Rocard ac reconeishoc). Aquò estoc lo parat de l’ahar deu Rainbow Warrior, quan un militant de l’organizacion ecologista, Fernando Pereira, se moriscoc dens la baia d’Auckland, tuat per la bomba pausada per agents de la DGSE.
Cau pas tanpauc desbrembar que lo president Jacques Chirac, un còp elegit en 1995, decidiscoc tot solet de copar lo moratòri iniciat per François Mitterand (implicat totun dens l’ahar deu Rainbow Warrior) e de tornar començar los ensais. Aquesta decision estoc l’encausa de manifestacions peu monde sancèr.
Mes la vertadèra question, per jo, es de saber coma estoc possible que la populacion d’un país posca acceptar que “son” armada barrege la mòrt e la malautia en son nom sus estatjants civius d’una auta region deu monde, suspausats “compatriòtas”?
Me brembi plan de n’aver discutit dambe mons pairs e eths, hisançoses dens “lo monde que charran au hinestron”, èran convençut que los responsables avèvan plan calculat lor ahar, que pas nat risc èra possible per las populacions localas, e que los scientifics e los militars sabèvan çò que hasèvan d’un biaish senat e responsable.
Es atau tanben que lo crum radioactiu de Chenobil s’estanquèc miraculosament a la frontièra …
E ben non pas, èra pas lo cas.
Podèm doncas alargar l’idèia a un fum de hèits que s’averèn estar escandales e qu’estón possibles mercés a una manca de dobte e una hisança exessiva de la part deu public. Ne parlèi la setmana passada sus l’estela jauna impausada aus Jusius dabans una populacion qu’imaginava pas mès tard que’s debanèren arrestacions e deportacions.
La question ara es la seguenta: caleré pas milhor tròp de dobte de cap au poder que pas pro?
L’ahar de las contaminacions radioactivas de Polinesia nos muisha benlèu que òc.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
"Mes la vertadèra question, per jo, es de saber coma estoc possible que la populacion d’un país posca acceptar que “son” armada barrege la mòrt e la malautia en son nom sus estatjants civius d’una auta region deu monde, suspausats “compatriòtas”?" E nos podèm tanben demandar ont lo blòc sovietic e los yankees practiquèron sos assatges nuclears (en fòra de Hiroshimà e Nagazaki, plan segur…) ? E cossí tot aquò es estat possible ? E cossí o deu èsser encara ? E qué ne vira uèi encara de China e de Corèa de Nòrd ?…
Coma la guera de 1914/18 fuguet possible?
Coma la der de las ders se transformet en segonda guerra mondiala? Coma las guerras colonialas fugueran possiblas? Coma la guerra dau vietnam fuguet possible? Coma l'inquisicion fuguet possible?
E coma, coma, coma? enguera coma e totjorn coma?
Coma fuguet possible las messonjas sur lo covid 19?
Totjorn de la mesma faiçon :
Quand lo politic pòd pus i arribar,
Quand l'economic pòt pus en venir,
Quand le medecin a pus de poder
Alaidonc ven lo generau emben l'armada.
Quò fai daus milenaris que lo monde marcha aitau e quò es pas nòstras ideologias modernas, daus filosofes dau xvIIIeme segle, las ideologias socialistes/comunistes et autras. Totas se son fachas fagocitats per lo generau qu'obeis a qui lo paia e a qui paia sa guerra, que siaja un dictator religios o ben laic.
Es temps d'en prener consciença e de soscat a una vertadiera democracia. Los pòple an totjorn un segle de retard sur l'lelite que governa.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari