Ara se sap de plan, mercés a la constitucion de l’Estat francés, las eleccions presidencialas son lo sol rendètz-vos deus ciutadans dambe çò que pòt semblar estar una causida. Les eleccions legislativas son plaçadas tot escàs en seguida per assegurar au navèth elegit una amassada nacionala au son comand.
 
Aquesta amassada n’a pas la man sus son calendari, es lo president que causís per ela de qué e quan van discutir. Aquò se sona una “monarquia electiva”. Lo monarca es elegit peu pòble, mes dens lo cas de la pandemia actuala, sas causidas sanitàrias estón pas debatudas pendent la campanha. E aquò rai s’a ligams dambe un laboratòri farmaceutic, demòra pas qu’a hèr brutlar un ciri a Lorda e esperar qu’aquò va pas influençar sa politica …
 
Doncas son pas que las presidencialas que determinan la politica de l’Estat. Pensatz que n’i pas uns qu’ensajan de n’influençar la resulta? L’enjòc es pas pro gròs?
 
Atau se vesen aparéisher personatges estranhs au bèth miei de la campanha, que valen de s’i interessar un shinhau. Per exemple: lo Jean-Pierre Chevènement.
 
De notar que lo nom vertadièr de sa familha, de soca soïssa deu canton de Freiburg, es Schwennemann, francimandejat au sègle XVIII-au.
 
Enarca, aqueste campion-cumulaire (4 còps ministre – Interior, Dehensa, Educacion, Recèrca e Industria -, senator, 12 ans president de comunautat d’aglomeracion, 20 ans conse de Belfòrt, 14 ans president deu Conselh Regionau de Franche-Comté, 18 ans deputat), a tostemps seguit una linha politica nacionalista d’esquèrra, que’u va miar a hèr societat dambe lo quite Dupont-Aignan dambe lo quau ensajarà de formar una aligança politica. Es solide un opausant heròtge de las lengas autas que lo francés.
 
En 2000, lavetz qu’es ministre de l’Interior, balha la permission aus proprietaris de casinos de n’installar un a l’endehòra de las vilas d’aigas, çò qu’èra la tradicion auperabans. Se pòden doncas imaginar relacions de las bonas dambe lo grop Partouche, grop màger deus casinos en França, que daubrís la medisha annada un a Lion e l’aute a Ais-de-Provença.
 
Cau benlèu estar innocent per pensar qu’aquesta accion a favor de l’empèri deus jòcs se hascoc sense nat maquinhoatge ni contrapartida. Chevènement auré pas seguit que lo famós “interès generau” tan car a l’òmi d’esquèrra qu’èra?
 
De tot biaish, en 2002 Jean-Pierre Chevènement a los sòus per se presentar a l’eleccion presidenciala contra son ancian aligat Lionel Jospin, que, dambe sos 5,33%, participarà a eliminar deu dusau torn per deishar passar Jean-Marie Le Pen e atau assegurar la victòria de Jacques Chirac.
 
Un aute exemple pro estonant es aqueste de la polonesa Magdalena Ogórek (véser imatge). Estoc candidata en 2015 a la presidenciala polonesa peu partit SLD (Sojusz Lewicy Democratycznej – Union de l’Esquèrra Democratica). Sa resulta (2,28%), representèc l’escòre pièger de l’esquèrra dempuèi la fin deu comunisme, lavetz qu’Aleksander Kwaśniewski avèva ganhadas duas eleccions en seguint peu medish partit SLD.
 
Tot escàs après l’eleccion, se retròba jornalista a TVP-Info, una television que sosteng lo partit de dreta au poder PiS, on preng pausicions conservativas heròtjas au reboish complet de çò que podèva dehéner pendent la campanha electorala. Es coneguda coma estant aquesta que trenca la paraula aux convidats que son pas alinhats sus la politica estala.
 
Son pòste de jornalista-vedèta estoc negociat a quin moment? Abans o après la campanha? Estoc lançada dens la corsa per ahonir l’esquèrra polonesa?
 
Totas las possibilitats son daubèrtas. Cau pas desbrembar los exemples deu passat en tot observar la campanha que’s va daubrir, aquò nos permeterà benlèu de comprénguer çò que’s debana e s’i a pas autes OVNI electoraus que s’entercolarén ...