Opinion
Feminisme, lingüistica e escritura inclusiva: un libre seriós ven de paréisser
Un bèu libre ven de paréisser sus lo feminisme e l’usatge de la lenga. Es en catalan e s’aplica mai que mai a la lenga catalana, mai es completament valid per l’occitan e leis autrei lengas romanicas. Son títol es Som dones, som lingüistes, som moltes i diem prou (Siam de femnas, siam lingüistas, siam fòrça e disèm pron). Lo sostítol es bravament explicit: Prou textos incoherents i confusos, canviem el món i canviarà la llengua (Pron de tèxts incoerents e confús, cambiem lo mond e cambiarà la lenga). Es un obratge collectiu d’un setantenat de femnas, coordenat per la celèbra lingüista Carme Junyent.
Lo libre es clarament feminista, defend l’egalitat dei femnas e deis òmes. Mai explica que certanei practicas qu’an l’aparéncia dau “feminisme” son sovent ninòias e improductivas.
La famosa “escritura inclusiva” es sovent ineficaça e illegibla quand fa lo desdoblament sistematic dei terminasons de genre, au femenin e au masculin. Ansin, en occitan, n’i a qu’escrivon de causas ben complicadas coma lei professor·a·s certific·at·ada·s o ben lei professoras certificadas e lei professors certificats. Aquelei formulas escrichas, quand se repetisson de maniera tròp sistematica dins un tèxt, rendon la compreneson dificila e empachan de se concentrar sus lo fons dau messatge.
Una pichona formula en escritura inclusiva, s’es ocasionala, pòt aver un impacte util per l’egalitat entre lei femnas e leis òmes. Mai tot un tèxt en escritura inclusiva se pòt pas digerir.
Lo libre evòca de cas precís d’organizacions qu’impausan l’escritura inclusiva, e ansin se donan una aparéncia de vertut; mai mantenon de comportaments masclistas, pagan lei femnas mens que leis òmes e contunhan de privilegiar leis òmes dins leis organs de direccion. Donc l’escritura inclusiva es pauc eficaça en se.
En luòc de pèrdre lo temps a redigir en escritura inclusiva, leis autoras conselhan d’eradicar fisicament lo masclisme dins lei comportaments e dins leis organizacions.
I a de lengas que coneisson pas lei nocions gramaticalas de “masculin” e de “femenin”, coma l’ongrés, lo turc e lo japonés, e aquò empacha pas que i aja un masclisme persistent en Ongria, en Turquia e en Japon. Aquò demòstra que l’accion sus lo genre gramaticau aurà pas d’impacte sus la situacion concreta dei femnas.
En realitat, lei genres gramaticaus se deurián pas apelar “femenin” e “masculin” car exprimisson pas exactament de causas de femnas e de causas d’òmes. Idealament, seriá estat pus exacte de parlar de “genre A” e de “genre B”. Lei genres gramaticaus, dins un molon de lengas d’Euròpa, es important d’explicar d’ont venon. E aqueu libre o fa.
— I aguèt au començament, dins la vielha lenga indoeuropèa d’origina, una diferenciacion entre un “genre animat” e un “genre inanimat”.
— Pus tard, la lenga indoeuropèa evolucionèt vèrs un sistèma novèu de tres genres que leis apelam per error “nèutre”, “masculin” e “femenin”. Lei lengas que descendèron de l’indoeuropèu cobriguèron la màger part d’Euròpa pendent de temps ancians e estendèron sus lo continent lo sistèma dei tres genres. Lei tres genres se mantenon encara en alemand, en grèc o en rus per exemple.
— Mai d’autrei lengas indoeuropèas simplifiquèron aqueu sistèma, eliminèron lo “genre nèutre” per gardar solament dos genres que s’apèlan erronèament “masculin” e “femenin”. Es lo cas en occitan, catalan, francés, espanhòu e italian...
Donc, la volontat d’eliminar la dominacion dau genre gramaticau “masculin”, dins l’escritura inclusiva, es sovent un combat sens objècte. Efectivament, avèm vist que lo genre dich “masculin” tira pas son origina istorica dins l’idèa de masculinitat.
Lei lingüistas dison dempuei lòngtemps que dins lei lengas romanicas modèrnas, lo genre dich “masculin” fonciona en realitat coma un genre non marcat, mentre que lo genre dich “femenin” es un genre mai marcat amb una foncion de distincion e de valorizacion. Quand lo genre “masculin” englòba de femnas e d’òmes, en realitat i a pas de genre “masculin”, s’emplega solament un genre non marcat. Quand disètz “leis infirmieras e leis infirmiers son mobilizats”, fasètz pas de masclisme.
Es pas question de negar que lo masclisme afècta la lenga. I a de problèmas ben reaus de dominacion masculina dins lo lengatge, mai an pas grand causa de veire amb l’origina istorica dei genres gramaticaus.
Un exemple concret de masclisme lingüistic, en francés, es lo refús de feminizar certanei noms de mestiers. Es inacceptable d’impausar en francés “Madame Fourcade est le proviseur du lycée” e d’interdire una formula completament naturala coma “Madame Fourcade est la proviseure du lycée”. Per astre, en occitan e en catalan, la feminizacion dei noms de mestiers s’accèpta mai qu’en francés. Es normau de dire en occitan “Dòna Forcada es la provisora dau licèu”.
Ja parlèri d’aquò dins un article precedent de Jornalet. Siam un molon de lingüistas que ne parlam dempuei lòngtemps.
D’ara enlà, nòstre messatge aurà mai d’impacte gràcias a l’iniciativa espectaclosa dei femnas catalanas qu’an escrich lo magnific libre collectiu. L’egalitat dei femnas e deis òmes passa per lo cambiament de la societat, pas per la gramatica.
Se ne volètz un avantgost, legissètz aquesta presentacion dins lo jornau Vilaweb.
Lo libre es clarament feminista, defend l’egalitat dei femnas e deis òmes. Mai explica que certanei practicas qu’an l’aparéncia dau “feminisme” son sovent ninòias e improductivas.
La famosa “escritura inclusiva” es sovent ineficaça e illegibla quand fa lo desdoblament sistematic dei terminasons de genre, au femenin e au masculin. Ansin, en occitan, n’i a qu’escrivon de causas ben complicadas coma lei professor·a·s certific·at·ada·s o ben lei professoras certificadas e lei professors certificats. Aquelei formulas escrichas, quand se repetisson de maniera tròp sistematica dins un tèxt, rendon la compreneson dificila e empachan de se concentrar sus lo fons dau messatge.
Una pichona formula en escritura inclusiva, s’es ocasionala, pòt aver un impacte util per l’egalitat entre lei femnas e leis òmes. Mai tot un tèxt en escritura inclusiva se pòt pas digerir.
Lo libre evòca de cas precís d’organizacions qu’impausan l’escritura inclusiva, e ansin se donan una aparéncia de vertut; mai mantenon de comportaments masclistas, pagan lei femnas mens que leis òmes e contunhan de privilegiar leis òmes dins leis organs de direccion. Donc l’escritura inclusiva es pauc eficaça en se.
En luòc de pèrdre lo temps a redigir en escritura inclusiva, leis autoras conselhan d’eradicar fisicament lo masclisme dins lei comportaments e dins leis organizacions.
I a de lengas que coneisson pas lei nocions gramaticalas de “masculin” e de “femenin”, coma l’ongrés, lo turc e lo japonés, e aquò empacha pas que i aja un masclisme persistent en Ongria, en Turquia e en Japon. Aquò demòstra que l’accion sus lo genre gramaticau aurà pas d’impacte sus la situacion concreta dei femnas.
En realitat, lei genres gramaticaus se deurián pas apelar “femenin” e “masculin” car exprimisson pas exactament de causas de femnas e de causas d’òmes. Idealament, seriá estat pus exacte de parlar de “genre A” e de “genre B”. Lei genres gramaticaus, dins un molon de lengas d’Euròpa, es important d’explicar d’ont venon. E aqueu libre o fa.
— I aguèt au començament, dins la vielha lenga indoeuropèa d’origina, una diferenciacion entre un “genre animat” e un “genre inanimat”.
— Pus tard, la lenga indoeuropèa evolucionèt vèrs un sistèma novèu de tres genres que leis apelam per error “nèutre”, “masculin” e “femenin”. Lei lengas que descendèron de l’indoeuropèu cobriguèron la màger part d’Euròpa pendent de temps ancians e estendèron sus lo continent lo sistèma dei tres genres. Lei tres genres se mantenon encara en alemand, en grèc o en rus per exemple.
— Mai d’autrei lengas indoeuropèas simplifiquèron aqueu sistèma, eliminèron lo “genre nèutre” per gardar solament dos genres que s’apèlan erronèament “masculin” e “femenin”. Es lo cas en occitan, catalan, francés, espanhòu e italian...
Donc, la volontat d’eliminar la dominacion dau genre gramaticau “masculin”, dins l’escritura inclusiva, es sovent un combat sens objècte. Efectivament, avèm vist que lo genre dich “masculin” tira pas son origina istorica dins l’idèa de masculinitat.
Lei lingüistas dison dempuei lòngtemps que dins lei lengas romanicas modèrnas, lo genre dich “masculin” fonciona en realitat coma un genre non marcat, mentre que lo genre dich “femenin” es un genre mai marcat amb una foncion de distincion e de valorizacion. Quand lo genre “masculin” englòba de femnas e d’òmes, en realitat i a pas de genre “masculin”, s’emplega solament un genre non marcat. Quand disètz “leis infirmieras e leis infirmiers son mobilizats”, fasètz pas de masclisme.
Es pas question de negar que lo masclisme afècta la lenga. I a de problèmas ben reaus de dominacion masculina dins lo lengatge, mai an pas grand causa de veire amb l’origina istorica dei genres gramaticaus.
Un exemple concret de masclisme lingüistic, en francés, es lo refús de feminizar certanei noms de mestiers. Es inacceptable d’impausar en francés “Madame Fourcade est le proviseur du lycée” e d’interdire una formula completament naturala coma “Madame Fourcade est la proviseure du lycée”. Per astre, en occitan e en catalan, la feminizacion dei noms de mestiers s’accèpta mai qu’en francés. Es normau de dire en occitan “Dòna Forcada es la provisora dau licèu”.
Ja parlèri d’aquò dins un article precedent de Jornalet. Siam un molon de lingüistas que ne parlam dempuei lòngtemps.
D’ara enlà, nòstre messatge aurà mai d’impacte gràcias a l’iniciativa espectaclosa dei femnas catalanas qu’an escrich lo magnific libre collectiu. L’egalitat dei femnas e deis òmes passa per lo cambiament de la societat, pas per la gramatica.
Se ne volètz un avantgost, legissètz aquesta presentacion dins lo jornau Vilaweb.
 | JUNYENT, Carme (ed.). Som dones, som lingüistes, som moltes i diem prou. Prou textos incoherents i confusos. Canviem el món i canviarà la llengua. Eumo Editorial, 2021. 264 paginas 20 èuros. |
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari