L’aigamel fa pas lo meteis gost de l’arròp, logicament, e a degun li agradariá pas que lo faguèsse, pr’aquò a la meteissa consisténcia de liquid espés e s’emplega egalament per confir la pastèca e d’autres fruches. L’elaboracion n’es simpla: dins un peiròl d’aram se met un parelh de litres o tres d’aiga per cada quilo de mèl e se daissa bolhir a fuòc fòrça doç fins que se reduga al tèrç (aperaquí) del volum inicial; una ora e mièja abans d’o traire del fuòc s’i apond los fruches, que, coma pel cas de l’arròp, seràn estadas enduresidas prèviament amb d’aiga e de calç. En qualques luòcs lo perfuman amb de ruscas d’irange, de canèla en canon o de raspaduras de citron, e n’i a tanben que lor agrada de confir de ruscas espessas de citron, que, per que pèrdan l’amarum, cal prene la precaucion de las escaldar prèviament. Per far aquel lepetitge, los apicultors sèrvan encara la costuma romana d’utilizar la mèl que demòra dins los retalhs de las brescas. Las escaldan pr’amor de lor la tirar e après la fan bolhir amb un pauc d’aiga. L’aigamèl es fòrça corrent dins los parçans catalans e valencians d’interior (e qualqu’un del près de la mar, coma la Ribièra Bassa) e deviá èsser conegut en Malhòrca perque se mençona dins una cançon umoristica populara; ne revirarem una part:
   
Lo trapam tanben dins una poesia que li faguèt Apel·les Mestres a Jacint Verdaguer e que publiquèt L’Esquella de la Torratxa dins lo numèro del 27 de decembre de 1895; ne revirarem qualques vèrses:
   
Los arròps e aigamèls se manjan generalament amb de pan, coma las confituras (dins la Selva, en Catalonha, i apondon d’amètlas o d’avelanas tostadas e lor dison ‘pa amb cabretes’) mas de còps s’emplegan coma ingredient o farcit de còcas e pastisses, ansin coma fasèm los valencians amb las còcas d’arròp o los alguereses amb las “casquetes”. Una autra lecariá, pauc coneguda, es l’arròp e nèu, un glacet que ven de l’ancianetat que fan pel miègjorn valencian. Martí Domínguez, dins l’òbra anteriorament citada, nos ditz de quina manièra lo fasián dins lo sieu Algemesí natal, dins la Ribièra Nauta:
   
I a de luòcs qu’i apondon un pecic de canèla, o qualques gotas de chuc de citron, e es segur que fan plan.
 
Podèm pas parlar d’arròp sens mençonar lo ‘vin arropat’, descendent dirècte d’aquel ‘vin cuèch’ medieval qu’èra ja apreciat en l’anciana Roma e que Francesc Eiximenis, dins lo Terç del crestià (1384), considerava coma un dels melhors del sieu temps. En Catalonha Nòrd i a pas gaire que devián far encara de vin cuèch, perque demest de cançons de la fèsta porcala recampadas per Joan Amades a Costòja (Valespir) en 1928 se’n fa referéncia; ne revirarem qualques vèrses:
   
Lo quatrin que reviram en seguida fa partida d’una autra cançon, La setmana del llépol (La setmana del lipet), que foguèt collectada per Manuel Milà i Fontanals e se publiquèt dins lo sieu Romancerillo catalán:
   
E una anciana dicha populara (tanben catalana) fa aital: ‘Lo vin cuèch fa pas mal e mai se ne beves un maial’ (lo ‘maial’ o ‘meial’ èra una mesura de liquids qu’equivaliá a aperaquí dotze litres e mièg).
 
Abans, en l’anciana Grècia, semblariá que los vins cuèches s’emplegavan coma de salsas, de condiments qu’anavan plan per tota mena de viandas e qu’èran indispensables dins la solharda dels bons cosinièrs, se nos cal creire çò que ditz Atenèu de Naucratis dins La taulejada dels savis: