En 2004, Philippe Douste-Blazy, cònsol màger de Tolosa anonciava la creacion d’una linha de tren nòva LGV (Linha a Granda Velocitat) entre Tolosa e París per 2015. Las collectivitats localas de Miègjorn Pirenèus s’engatgèron a la finançar, puslèu que d’investir per lors linhas de tren o de transport en commun urbans.
 
En 2015, en seguida de las contribucions publicas, l’enquèsta publica sus la LGV Tolosa-Bordèu foguèt negativa de per lo còst e un un trafic passatgièr feble. Per aquela soma, òm poiriá cobrir Bordèu e Tolosa de tramvais, çò qu’auriá una utilitat publica fòrça mai considerabla. Lo govèrn francés deguèt engimbrar una manòbra politica per que lo Conselh d’Estat poguèsse levar los darrièrs obstacles juridics. Ara lo Grand projècte del Sud-Oèst (GPSO) que compren la LGV entre Bordèu e Tolosa d’un costat, e Bordèu e Dax de l’autre es lançat. Baste trapar la moneda, que l’estat pagariá sonque 40% dels 10 milliards d’euros, daissant las collectivitats occitanas e bascas, regions, departaments e aglomeracions finançar lo demai.
 
Costat mediterranèu, l’acòrd de Madrid del 10 d’octobre de 1995 prevesiá la construccion d’una connexion ferroviària a granda velocitat entre França e Espanha. Lo darrièr tròç a realizar es la linha Nòva Montpelhièr Perpinhan (LNMP). Malgrat las demandas d’associacions lengadocianas e d’elegits occitanistas e ecologistas, lo govern francés refusèt de finançar los tunèls ferroviaris dins Corbièras que permetrián lo trafic del fret ferroviari. Aital lo fret contunhariá d’utilizar l’autorota, que la linha ferroviària actuala per los estanhs maritims es de feble capacitat e es pro sovent cortada per l’auçada de la mar. E encara, l’estat vòl finançar sonque 40% dels 6,12 miliards d’èuros, daissant las collectivitats occitanas e catalanas trapar lo demai.
 
Aital, París fa bastir a son profèit una estela de linhas ferroviàrias LGV passatgièr de prestigi per religar lo mai rapidament possible París amb las metropòlis de “província”. Per causa de sa fragilitat deguda a l’auta tecnologia emplegada, non supòrtan ni lo fret ferroviari, ni lo trafic de tren local.
 
Amb aquela politica, annada aprèp annada, la part del fret ferroviari en França es casuda a 9 % en 2019, siá cinc còps mens qu’en 1974 e mai o mens la mitat de la mejana europèa. En 2017, mai de 10 000 camions pesucs circulavan quotidianament sus l’autorota A9, entre Montpellier e Espanha.
 
Lo transpòrt es l’activitat que contribuís mai a las emissions de gases a efèit de sarra (GES). En 2019, representa 31 % de las emissions francesas de GES. Las particulas finas emesas contribuisson fòrtament a la contaminacion de l’aire, amb mai de 97 000 mòrts en França en 2018, largament primièra causa de mortalitat evitabla davant lo tabat e l’alcoòl. Amb los 10 000 camions pesucs quotidians entre Montpelhièr e Espanha, la situacion es devenguda insostenibla, en tèrme de contaminacion e santat.
 
Mas uèi, lo desfís climatic s’impausa a tots. La baissa globala del trafic rotièr, e lo repòrt sul fret ferroviari son devenguts una prioritat. Mas l’estat francés, fortament centralizat e burocratizat demòra sus sa trajectòria administrativa passada. Non sap cambiar sas decisions passadas per préner en compte los impactes environamentals, de santat e de desvolopament economic e ecologic per la populacion occitana.
 
Aital, lo govern central francés que contraròtla la màger part de l’investiment public non vòl pas donar la prioritat en Occitània a la connexion de fret ferroviària, que foguesse entre Provença e Liguria o que sià Lengadòc e Catalonha o Gasconha e Euskadi.
 
E la granda majoritat dels elegits occitans e catalans de França, fòra los bascos, s’engatjèron a finançar fortament aqueles projèctes de LGV,
 
Mas d’elegits nòus, a l’entorn de listas ciutadanas, o ecologistas o occitanistas començan de s’opausar a aquels projèctes. Aital, Peire Hurmic, lo cònsol ecologista de Bordèu, s’opausa al Grand Projècte del Sud-oèst (GPSO), e li preferís los trens del quotidian e una connexion ferroviària cap a Espanha e Tolosa subre las linhas existentas, tal coma lo president de la comunitat del País basc e cònsol de Baiona. Los elegits dels departaments de Gironda, Òlt e Garona e Pirenèus Atlantics diguèron que metrián pas d’argent, qu’es tròp car, aital coma los elegits ecologistas d’oposicion de Tolosa.
 
Las oposicions ciutadanas s’organizan en Lengadoc e Gasconha. Los occitans començan de se bolegar per non faire passar l’interès de l’estat francés abans lo de lor region.
 
 
 Mai d’informacion sus transportrail.canalblog.com