Anglicizacion, francizacion e ierarquia de la politica lingüistica. Mesa en perspectiva amb las regions occitanas de França. E di-/tri-glossia.
 
Una entrevista dal canadian francofòne F. Lacroix per M. Bock-Côté dins Journal de Montréal atrai l'atencion sus lo fach que lo Govèrn federal canadian a chambiat de politica lingüistica per favorizar l'arribaia d'estudiants anglofònes dal monde entier dins l'ensenhament superior en Quebèc e blocar un pauc mai los francofònes dal monde entier (sovent d'Africa francofòna). E se veson las consequéncias lingüisticas despí 2015.
 
Perqué? Perqué Quebèc es solament una província subordenaia a Canada. Las decisions de Quebèc son inferioras en valor rapòrt a las decisions federalas d'Otaoa. La lenga francesa es inferiora al nivèl federal de fach. Lapalissaia que sembla totun utila de recordar.
 
L'impacte es lingüistic e renfòrça la pression anglofòna sus l'airal francofòne. Se sap que Montreal es ja mai anglicizat que la ciutat de Quebèc, vista coma mai resistenta e fidèla al francés. E qu'existe una pichona comunitat anglofòna dins Quebèc. Utilizaia quora es necessari per empachar la pèrda de l'anglés en Quebèc.
 
Un exemple emblematic es a las darrieras eleccions municipalas de Balarama Holness dal Mouvement Montréal que la principala promessa es la tengüa d'un referendum sus l'estatut bilingüe de la vila per la far sortir de la proteccion lingüistica provinciala de Quebèc per los francofònes en l'excluant de la charta de la lenga francesa.
 
Quitament los amerindians, sonats autoctònes en Canada, usan mai volentiers de la lenga anglesa e non dal francés dins lor quotidian coma dins la resèrva de Kahnawake  escotar las reparticions de las lengas dins aquel reportatge:
 

 
Èstre en situacion de triglossia es qualqua ren, subretot quora sèm en bas de l'eschala.  L'anglés èra la principala lenga parlaia per los dos tèrces dals Autoctònes de Quebèc après lor lenga mairala, segon las donaias dal ministèri dals Afars autoctònes e de Nòrd de Canada datant de 2012 e obtengüas per la cerchaira Amy Chamberlin. 
 
E los occitans dins tot aquò?  Remplaçatz la ciutat de Quebèc e Otaoa per Marselha /Tolosa / Bordèu, eça. e París, sensa la relativa autonomia provinciala dins Canada e auretz un retrach pron semblant.
 
Òc. Mas per anar mai luènh, la question es: Qué es fach per integrar o facilitar l'integracion lingüistica dals novèls arribats dins l'airal occitan? (La societat se tòcha lingüisticament amb de mesuras de proteccion e de desvolopament menaias per una vera politica lingüistica).
 
Respòsta, ren. Tot o quasi repausa sus la volentat individuala e las iniciativas isolaias.
E dins tot aquò, los ensenhaments d'Occitan son una gota d'aiga d'Occitan dins un desèrt. Un acompanhament paliatiu?
 
Los faches son testards. L'occitan es opcional per l'immensa majoritat dal pauc d'establiments ont son ensenhats. Son eschampilhats sus un feble percentatge de la totalitat dals establiments escolars. Las condicions d'ensenhament d'Occitan son de còups rendüas complèxas amb de pretèxtes d'emplec de temps, de budgèt d'establiment (=DGH) e dal movement ciclic de las reformas que permeton gaire de dubertura per l'occitan.
 
Non cerchar luènh, anam ren se manjar lo fetge d'èstre David còntra Goliat. Fasèm ce que poèm. Tant que n'avèm consciéncia. Evita de devenir caluc e de tròup s'autoflagelar.