Sètz abituats a mos repapiatges ara… Coneissètz la diferéncia entre los motons e los mèdia? N’i a pas! Los mèdia son coma los motons: van a la sal en meteis temps. Se los motons an qualque excusa, los mèdia n’an pas: prenon fuòc per un eveniment, totes a l’encòp. E, lo lendeman, coma l’aiga de la mar escafa la traça dels passes sus la sabla de la plaja, ne’n demòra pas res!
 
Cinc jorns a, lo 30 de setembre, la Josefina Baker, almens son cenotafi, foguèt admesa al Panteon de París quaranta-sièis ans après sa mòrt. Rejonhèt dins lo temple dels “grands Òmes” d’autras figuras emblematicas que los representants de França aiman de balhar en exemple, sustot quand es de besonh.
 
Sens tornar pegar los articles e los comentaris ausits o pareguts, podèm rampelar ça que la que foguèt una femna extraordinària e qu’a calut qualques decennis per o reconéisser o l’admetre.
 
Cal dire que o a plan cercat! Enfin, nasquèt negra —a l’epòca se disiá pas encara: Afroamerican— e paura en Missouri, un estat del passat esclavagista (quitament s’èra pas solet) dins un país, los Estats Units que, un còp anientits los Amerindians, consideravan los Negres / Afroamericans coma ciutadans de segonda zòna e practicavan un apartheid de fach.
 
Escapèt a sa condicion en anant a Nòva York far l’artista puèi, mai tard, partiguèt en França qu’èra, a l’epòca de las Années folles, lo recapte d’un fum d’Estatsunidencs negres —intellectuals, musicians, cantaires, etc.— que trobavan un solaç a viure dins un país, en realitat una vila: París, que los acceptavan, negres qu’èran! Sens que foguèsse benlèu lo ”grand amour” entre los Parisencs e aqueles Americans, podián menar un vida normala sens èsser discriminats tot lo sant clame del jorn.
 
Sa naturalizacion en 1937 empachèt pas Josefina de contunhar son combat per una justícia mai granda e la libertat dels oprimits dins l’encaste de la Republica que l’aviá acceptada coma Francesa. 
 
Lo dotzenat de dròlles orfanèls d’un pauc petot qu’adoptèt, sas accions de resistenta, a bas bruch, cap a l’envasidor nazi, sa preséncia, après la guèrra, als costats de Martin Luther King quand luchava contra las leis racistas, etc. dison pro qu’aviá comprés plan avant lo classa politica —los elèits— la necessitat d’una lucha sens relambi contra las inegalits de tota mena.
 
Coma soi reborsièr e, a còps, complotista (!), devi admetre que soi pas segur de l’onestetat de totes los compliments qu’avèm ausits o legits a l’escasença d’aquela reconeissença nacionala…
 
Me soveni de la popularitat de l’èx-president estatsunidenc Obama quand se presentèt a l’eleccion presidenciala… “Lo flus los nos portèt, lo reflus los empòrta” ditz Corneille. Cresètz que los Negres —les Black (!)— son mai “visibles” en França ara?
 
França es pas racista, ça dison… A escotar los candidats a la candidatura mai nauta de la Republica, o podèm verificar. Son pas racistas tant que qu’an una pèl un pauc maurèla —e qualques autres!— venon pas “prene lo trabalh o lo pan dels Franceses”…
 
Ai abusat de vòstra paciéncia… m’arresti e, per clavar, vos fau part d’una reflexion:
 
La Glèisa catolica a sos sants, perqué la França republicana auriá pas sos sants laïcs? An tòrt los que se trufan dels sants catolics e que pican de las mans per una entrada al Panteon. Teoricament, la qualitat requista per se meritar una tala distincion es d’aver agut una vida excepcionala que pòsca èsser mostrada en exemple a la generacions presentas e a venir…
 
La color de la sang dels Òmes —èssers umans— es identica quitament quand son de femnas!