Dins lo temps, per temps d’ivèrn, a la bòria, los cats se dormissián encrocats dins lo cadièral al canton de la chiminèia. Per se parar del freg, se sarravan talamai de la brasa que la velhada acabada, quora ganhavan la fenial per i acabar lor nuèch, podiá arribar que botèsson lo fuòc al fen e a la palhièra! Lor plaser, ivèrn coma estiu, èra de percaçar en tota libertat, las mirgas coma los ratonets. Quin plaser avián de furetejar d’aise dins totes los cantons dels membres de la fèrma. Una bòria sens cats e sens chins es coma un auçèl sens alas.
 
Las galinas, elas, rodejavan a l’entorn de l’ostal e becquejavan sul codèrc. Arribava que venián far pinchon sul balet abans de dintrar al polalhièr per l’escala crantuda. Amb lo gal arribava que se balhèsson de bravas esplomassadas. La galina o lo gal, un còp plan gràs, passava a la cassairòla. E lo dimenge, pel dinnar, s’esperava lo pol rostit. Davant la familha recampava, s’atalhonava las patas, las alas, lo còl, la forcèla, lo blanc, .... Ěra plaser bel de cuscar los òsses del carastèl.
 
Uèi, de cats n’i a de mens en mens al canton de las chiminèias mas de mai en mai dins los apartaments. Dins los apartaments amb la panièra mofleta prevista pel cat. Fa partida de la familha, calinhat, alisat, penchinat, apitançat mas captiu. Sovent solet tota la jornada passa son temps a espinchar per la fenèstra voletejar los auçèls o relucar los passejaires. A pas l’astre de percaçar las mirgas. Caça pas per s’apitançar. Aicesta li arriba matin e vèspre amb bolas de tota mena aprestadas a son gost. Ai una pensada esmoguda per aqueles cats e subretot chins que passan lor vida enclausits dins quatre parets. Lor sol plaser es d’anar far una passejada amb lor mèstre o mestressa tenguts per una cordèla. Lo temps just per qu’anèsson far “lors besonhs” coma dison e de nistar a la lèsta la cata o la china del vesin!
 
Las galinas, elas, s’espolassan de mens en mens dins las bòrias. Las an aparcadas dins de polalhièrasses per las far venir per milierats. Dempuèi que son poletonas, esquichadas coma de sardas, an pas jamai vist lo soleh o simplament per lo trauc d’una agulha. Acabat lo plaser de se polassejar, bequejar... Engraissadas a la buta-buta, tuadas a la cadena, embocinadas... acaban trocejadas en “blanc de polet”. Se pot manjar tota sa vida de “blanc de polet” sens jamai aver vist un polet. E sens jamai n’aver vist morir un. Es que quora engolissèm de blanc de polet sabèm solament que manjam de carn de bèstia mòrta? Deuriam arrestam de ne manjar!
 
Que sián cats en libertat coma cats enclausits, galinas en libertat coma galinas embarradas son totes e totas, los uns coma los autres, curioses, sensibles. E benlèu que se l’òm lor demandava de causir entre l’embarrament e la libertat causirián segurament la libertat. Son pas mai bèstias que las bèstias? Sèm pas mai bèstias que las bèstias?