Dins una dei mai grandas librariás de París, que vende tanben de discs, d’ordinadors, de cameras... vegueri una plancarta qui mi donèt l’estomagada: “Langues mortes et régionales”, proche leis estagieras “littérature italienne” e “littérature espagnole”. Pas marrit lo còup! Metre dins la mema banasta lei libres e lei diccionaris en latin, grec, sanscrit e aquelei en breton, basco e occitan es una anticipacien que si pòu concebre qu’a París, emb aquel esperit franchouillard que coneissèm tròup ben. Pus degun parla latin en defòra dau Vatican, mai de molons de fremas e d’òmes parlon provençau, lengadocian, catalan, alsacian per carrieras. Encara mai nombrós son aquelei que comprenon e que sarián capables de parlar emb un modèste esfòrç. Apondi una precisien, sus leis estagieras de la librariá parisenca, li aviá qu’un desenat de libres en lenga d’Òc, quasi que de dicconaris. N’i aviá vint còups mai en latin.Se lei “langues régionales” perdon sei locutors naturaus, aquelei que la tenon dau brèç, ganhon cada an d’escoliers que leis aprenon, au nòstre li diam “calandrons”. La reconquista demanda de sòus per pagar leis ensenhaires, lei locaus deis escòlas, dei bibliotècas, dei centres culturaus. Ren si pòu engimbrar sensa l’ajuda dei poders publics, dei collectivitats localas. E convèn de constatar que l’ajuda ven, mai planplanet. Per mostrar que leis aparaires dei lengas mau nomenadas regionalas son encara viuts, nombrós, solidaris, agueriam una manifestacien a Carcassona en octòbre 2005, ente eriam 10 000, vista d’uelh, sentida de nas. L’ambient era amistadós e quora entrariam dins la ciutat fortificada, l’efiech siguet estrambordant emb totei lei drapèus e lei bandeiròlas au vent. En 2007, eron un vintenat de miliers per carrieras de Besiers e en 2009, 25 000 a Carcassona. Ente son lei mòrts? Per carrieras de Carcassona o sota la copòla de l’Académie Française, quai Conti a París?