Opinion
L’arròp (XIII)
Lo trobam tanben dins lo cançonièr popular de Menòrca; ne revirarem un parelh de correntas:
D’Eivissa, traduirai un paragraf del conte Es darrer, tot ho té... si ses rates no s’ho mengen (Lo darrièr, tot o a... se los rats o se manjan pas) recoltat per Joan Castelló i Guasch e publicat dins Rondaies eivissenques i contes de sa majora (Contes eivissencs e contes de la mameta), ont se descriu un programa de fèstas:
L’ai trapat tanben, de mai, dins una poesia, Lo Sant del Tio Cuc, que publiquèt lo setmanièr alacantin Lo Tio Cuc dins lo numèro del 17 de març de 1917, çò que vòl benlèu dire que per aqueles parçans tanben se’n deviá far:
Lo vin blanc, malgrat qu’es vengut fòrça rar, s’elabòra tanben per tota l’Occitània centrala e occidentala, dempuèi Ròse fins a l’Atlantic e se pòt trobar dins lo cançonièr popular; la correnta que còpii en seguida es de Carcin e s’apèla La maire Antòni:
Aqueles vèrses son d’una cançon de cachanosilhas collectada en Peiregòrd:
Peiregòrda es tanben Alai dedins la prada; ne copiarem un parelh de quatrins:
Monsur lo curat, perqué plorètz? foguèt collectada en Vivarés; ne transcriurem qualques vèrses:
Lo curé de Sarbasan es de las Lanas:
E A la venguda de Nadau es tanben gascona:
Lo poèta peiregòrd del sègle XIX August Chastanet lo mençona dins lo conte Lo chavau de Batiston:
[1] Per Cotaina vaig passar,/figueral de cada banda;/hi havia pomes en randa/i vin blanc per refrescar.//Joana Maria/flor de taronger,/altre no en volia/sinó es forner./Es forner s’enyora;/ne menja pa blanc,/i una coca calda/mullada amb vin blanc.
[2] Al Tio Cuc li diuen Pep/y el dilluns es el seu sant/y seguirá la costum/establia fa alguns añs/de selebrar els seus dies/en tota solemnitat,/chuntament en la família/sa chermana y son cuñat/y son nebot el Cuquet/y tendrem gran buñolá/aguardent y vi blanquet/y en acabar de dinar,/seguint també la costum,/al Palamó a berenar/dos chulletes de marrano/en micha lliura de pá/y un got de vi del aixut,/y en despues a pasechar/y a vesitar a Matilde/que també selebra el sant/y te per costum de fer/tots els añs chocolatá/buñols de vent y orelletes/y si es tersia una tortá.
Per Cotaina es lo passar:
figuièras de cada banda;
i aviá de pomas en randa
e vin blanc per refrescar.
Joana Maria
flor d’irangièr,
Cap mai volia
mas lo fornièr.
Lo fornièr se languís
manja de pan blanc,
e una còca calda
chaupada amb vin blanc.[1]
figuièras de cada banda;
i aviá de pomas en randa
e vin blanc per refrescar.
Joana Maria
flor d’irangièr,
Cap mai volia
mas lo fornièr.
Lo fornièr se languís
manja de pan blanc,
e una còca calda
chaupada amb vin blanc.[1]
D’Eivissa, traduirai un paragraf del conte Es darrer, tot ho té... si ses rates no s’ho mengen (Lo darrièr, tot o a... se los rats o se manjan pas) recoltat per Joan Castelló i Guasch e publicat dins Rondaies eivissenques i contes de sa majora (Contes eivissencs e contes de la mameta), ont se descriu un programa de fèstas:
De bon matin, per desrevelhar las gents, sonada de tambors e de trompetas per carrièras, fusadas, tronadas e canonadas de longa. Messa a la glèisa de Nòstra Dòna Santa Maria (uèi la Catedrala), e convit a las nautas gents a crostets, bescuèch pagés e vimblanc. Ailà, a miègjorn, arribada de las Milícias de defòra, formacion generala a Sa Tarongeta, exercici de “caragòl” e “tirada”. Alavetz, dinnar (cadun de çò sieu). De ser, mast de cocanha, corsas de sacas, luminariás pertot e fuòcs per las arquièras.
L’ai trapat tanben, de mai, dins una poesia, Lo Sant del Tio Cuc, que publiquèt lo setmanièr alacantin Lo Tio Cuc dins lo numèro del 17 de març de 1917, çò que vòl benlèu dire que per aqueles parçans tanben se’n deviá far:
A l’oncle Cuc li dison Pep
E diluns es lo sieu sant
E va seguir la costuma
Establida i a qualque an
de festejar los jorns
en tota solemnitat,
jonchament amb la familha,
amb sa sòrre e son conhat
e son nebot lo Cuquet
E i aurà plan de bonhetas
aigardent e vin blanquet
e en acabant de dinnar,
en seguissent la costuma,
al Palamó a vespralhar
Doas costèlas de pòrc
amb mièja liura de pan
e un veirat de vin eissuch,
e tot aprèp a passejar
e a vesitar la Matilde
que tanben celèbra lo sant
e a la costuma de far
chocolatada cada an
pets de vièlha e aurelhetas
e benlèu una tortada.[2]
E diluns es lo sieu sant
E va seguir la costuma
Establida i a qualque an
de festejar los jorns
en tota solemnitat,
jonchament amb la familha,
amb sa sòrre e son conhat
e son nebot lo Cuquet
E i aurà plan de bonhetas
aigardent e vin blanquet
e en acabant de dinnar,
en seguissent la costuma,
al Palamó a vespralhar
Doas costèlas de pòrc
amb mièja liura de pan
e un veirat de vin eissuch,
e tot aprèp a passejar
e a vesitar la Matilde
que tanben celèbra lo sant
e a la costuma de far
chocolatada cada an
pets de vièlha e aurelhetas
e benlèu una tortada.[2]
Lo vin blanc, malgrat qu’es vengut fòrça rar, s’elabòra tanben per tota l’Occitània centrala e occidentala, dempuèi Ròse fins a l’Atlantic e se pòt trobar dins lo cançonièr popular; la correnta que còpii en seguida es de Carcin e s’apèla La maire Antòni:
Cò de maire Antòni,
I a de bon vin blanc, filheta!
Cò de maire Antòni,
I a de bon vin blanc!
I a de bon vin blanc, de bon vin blanc,
De gentas dròllas
I a de bon vin blanc, de bon vin blanc,
De bons enfants.
I a de bon vin blanc, filheta!
Cò de maire Antòni,
I a de bon vin blanc!
I a de bon vin blanc, de bon vin blanc,
De gentas dròllas
I a de bon vin blanc, de bon vin blanc,
De bons enfants.
Aqueles vèrses son d’una cançon de cachanosilhas collectada en Peiregòrd:
A la santat de nòstra ostessa,
que sierv de bon vin blanc noveu,
mai que nos a fach la promessa
de nos regalar de crespeus.
que sierv de bon vin blanc noveu,
mai que nos a fach la promessa
de nos regalar de crespeus.
Peiregòrda es tanben Alai dedins la prada; ne copiarem un parelh de quatrins:
Portatz, dama l’ostessa,
Del vin per ma mestressa
topina de vin blanc:
Ma mia l’aima tant!
A ta santat, ma mia,
Aimabla companhia,
Jo bevi a ta santat
Car lo vin n’es tan bon!
Del vin per ma mestressa
topina de vin blanc:
Ma mia l’aima tant!
A ta santat, ma mia,
Aimabla companhia,
Jo bevi a ta santat
Car lo vin n’es tan bon!
Monsur lo curat, perqué plorètz? foguèt collectada en Vivarés; ne transcriurem qualques vèrses:
—Monsur lo curat, perqué plorètz, mas que vos an fait?
Disètz-nos, dengun mai vos saurà pas!
—Ò, los pompièrs an licat tot mon vin blanc,
Vos dirèi plus la messa en chantant.
—Monsur lo curat, si per chantar la messa avètz ges de vin blanc,
La diretz daube d’aiga e ne’n beuretz pas tant!
Disètz-nos, dengun mai vos saurà pas!
—Ò, los pompièrs an licat tot mon vin blanc,
Vos dirèi plus la messa en chantant.
—Monsur lo curat, si per chantar la messa avètz ges de vin blanc,
La diretz daube d’aiga e ne’n beuretz pas tant!
Lo curé de Sarbasan es de las Lanas:
Lo curè de Sarbasan
Qu’a nau tonèths de vin blanc.
Tots los nau me’us vòu balhar,
Se jo m’i deishi,
deishi, deishi,
Tots los nau me’us vòu balhar,
Se jo m’i deishi embraçar.
Qu’a nau tonèths de vin blanc.
Tots los nau me’us vòu balhar,
Se jo m’i deishi,
deishi, deishi,
Tots los nau me’us vòu balhar,
Se jo m’i deishi embraçar.
E A la venguda de Nadau es tanben gascona:
A la venguda de Nadau,
tripas de pòrc sur lo raspau,
ua botelha de vin blanc,
per hèr cantar lo monge blanc.
tripas de pòrc sur lo raspau,
ua botelha de vin blanc,
per hèr cantar lo monge blanc.
Lo poèta peiregòrd del sègle XIX August Chastanet lo mençona dins lo conte Lo chavau de Batiston:
Batiston començava de purar, mas ei segur que quò èra lo vin blanc que n’èra causa. Se passèt la man dins sos piaus blancs, qu’èra son abitud quand èra embarrassat, mas per assemblar sas idèias, tornèt emplir son gobelet, avalèt una autra lampada, faguèt petar sa lenga e prenguèt un èr content coma un òme que ten çò que cherchava. Veniá de trobar dins son gòt de vin blanc la drechura que tots los jutges n’an pas, car quò ei segur que queu brevatge color de solelh madura lo jutjament.
[1] Per Cotaina vaig passar,/figueral de cada banda;/hi havia pomes en randa/i vin blanc per refrescar.//Joana Maria/flor de taronger,/altre no en volia/sinó es forner./Es forner s’enyora;/ne menja pa blanc,/i una coca calda/mullada amb vin blanc.
[2] Al Tio Cuc li diuen Pep/y el dilluns es el seu sant/y seguirá la costum/establia fa alguns añs/de selebrar els seus dies/en tota solemnitat,/chuntament en la família/sa chermana y son cuñat/y son nebot el Cuquet/y tendrem gran buñolá/aguardent y vi blanquet/y en acabar de dinar,/seguint també la costum,/al Palamó a berenar/dos chulletes de marrano/en micha lliura de pá/y un got de vi del aixut,/y en despues a pasechar/y a vesitar a Matilde/que també selebra el sant/y te per costum de fer/tots els añs chocolatá/buñols de vent y orelletes/y si es tersia una tortá.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari