Opinion
L’usatge deu vèrb dar
Qu’èi agut lo parat de denonciar lo purisme dialectau dens un article recent. Daubuns qui practican aqueth purisme dialectau que cresen ninòiament que dar e seré un trèit exclusivament gascon e que donar e seré impossible en gascon. La realitat de la lenga qu’ei hèra diferenta: dar e donar que s’emplegan amassa en gascon, en provençau e en vivaroaupenc, mes dab intensitats variablas.
Lo vèrb donar (regular, 1a conjugason) e lo vèrb dar (irregular, 1a conjugason) qu’an lo medish sens.
Los lors usatges que’s repartishen atau segon los dialèctes.
Qu’ei a partir deu vèrb dar que s’ei creada l’interjeccion correnta dau, qui exprimish l’encoratjament.
Lo tablèu seguent que resumish las formas dialectalas de dar qui demòran correntas uei lo dia. Que’ns remembraram que donar, dab ua conjugason completa e regulara, ei totun dominant en provençau e vivaroaupenc.
Lo vèrb donar (regular, 1a conjugason) e lo vèrb dar (irregular, 1a conjugason) qu’an lo medish sens.
Los lors usatges que’s repartishen atau segon los dialèctes.
— En gascon, que’s ditz mei sovent dar mes, tanben, qu’ei possible de díser donar sens nat problèma. Las frequéncias respectivas de dar e donar que vàrian segon los parlars gascons. Totun l’usatge de dar qu’i ei globalament mei hòrt.
— En provençau e vivaroaupenc, que’s ditz mei sovent donar mes dar que’s mantien dens quauques formas conjugadas e vivas.
— En lemosin, auvernhat, niçard e lengadocian, qu’es ditz donar mentre que dar ei vasut completament arcaïc. Aquò que vòu díser que dar ei possible dens aqueths dialèctes, mes que’u cau reservar a registres arcaïcs, poetics o particulars.
— En provençau e vivaroaupenc, que’s ditz mei sovent donar mes dar que’s mantien dens quauques formas conjugadas e vivas.
— En lemosin, auvernhat, niçard e lengadocian, qu’es ditz donar mentre que dar ei vasut completament arcaïc. Aquò que vòu díser que dar ei possible dens aqueths dialèctes, mes que’u cau reservar a registres arcaïcs, poetics o particulars.
Qu’ei a partir deu vèrb dar que s’ei creada l’interjeccion correnta dau, qui exprimish l’encoratjament.
Lo tablèu seguent que resumish las formas dialectalas de dar qui demòran correntas uei lo dia. Que’ns remembraram que donar, dab ua conjugason completa e regulara, ei totun dominant en provençau e vivaroaupenc.
| gascon | provençau | vivaroaupenc | |
| infinitiu | dar ~ da’m... | ||
| indicatiu present | dau das da dam datz dan | dau das da — — dan | |
| indicatiu imperfèit | davi davas dava dàvam dàvatz davan | ||
| preterit | dèi dès dèc (dè) dèm dètz dèn | ||
| futur | darèi daràs darà daram daratz daràn | darai daràs darà darem daretz daràn | |
| condicionau | darí darés daré darem daretz darén | dariáu dariás dariá dariam dariatz darián | |
| subjontiu present | de des de dem detz den | ||
| subjontiu imperfèit | dèsse (dèssi) dèsses dèsse dèssem dèssetz dèssen | ||
| imperatiu positiu | da (dau) dem datz | da (dau) — — | da (dau) — — |
| imperatiu negatiu ≈ subjontiu | non des pas non dem pas non detz pas | ||
| gerondiu | en dant (en dar) | ||
| participi | dat dada |
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari