En defòra dels comtes, pauques membres de la familha comtala an arborat la crotz ramondenca. A la fin del sègle XII, Joana, quatrena femna de Raimond VI, teniá un sagèl amb la crotz; i èra nommada comtessa de Tolosa-marquesa de Provença. A la debuta del sègle XIII, Baudoin que s’èra virat contra son fraire Raimond VI en 1211, arborava de bandièiras amb la crotz ramondenca. Vèrs lo mièg del sègle XIII, se pòt citar de familhas d’enfants illegitims de Raimond VI qu’an pres la crotz ramondenca; Laurent Macé n’indica dins son darrièr obratge[1]. Raimond VII aviá cedit Bruniquèl e Montclar a son mièg fraire Bertrand de Tolosa; aqueste tenguèt un pichon sagèl amb doas croses ramondencas en 1243. Jordan IV de L’Isla, filh d’Indi qu’èra una filha illegitima de Raimond VI, aguèt un sagèl amb la crotz ramondenca en 1249. En 1263, Felipa, filha d’una autra filha illegitima de Raimond VI e vescomtessa de Narbona, utlisèt un sagèl amb doas croses ramondencas.
 
 
Que n’es dels Tolosa-Lautrèc?
 
Son presentats tot còp coma successors de la familha ramondenca.
 
Los autors de Histoire générale de Languedoc an indicat que Baudoin auriá maridat Alix de Lautrèc e que seriá aquí l’origina de la familha. J.-R. Magné e J.-R. Dizel desvolòpan aquesta tèsi[2]: lo maridatge seriá datat de 1196 mas es sonque plan pus tard que Antòni II (vèrs 1442-1541) auriá pres lo nom Tolosa-Lautrèc. Pr’aquò los cronicaires del temps de Baudoin parlan pas d’aqueste maridatge; Guilhèm de Tudèla, pròche de Baudoin e autor de la primièira partida de la Canso ne ditz pas res. Uèi, istorians e genealogistas recusan aquesta origina. Dins son blòg de 2010, lo genealogista Stéphane Cosson precisa que quitament se i aviá agut aqueste maridatge, i auriá pas agut los descendents indicats pels dos autors.
 
Laurent Macé fa una proposicion novèla[3]. Indica que Isarn IV de Lautrèc (1242-1275) agèt un sagèl amb la crotz ramondenca en1269. Isarn auriá maridat Bertranda, una de las filhas de Bertrand, mièg fraire de Raimond VII; atal, Isarn se seriá donat lo drech d’utilizar aquesta crotz. L. Macé vei una autra pròva dins la pintura d’un blason amb la crotz ramondenca mas amb inversion de colors al dessús d’un membre, luòc longtemps tampat, dins l’anciana abadiá de femnas de Vièlhmur, al sud de Lautrèc. Demest una tièra de blasons pintrats sus las parets, amb notadament lo leon dels Lautrèc e tanben una crotz tolosenca classica, se vei aqueste escut atribuït a Isarn IV.
 
Aital, lo nom Tolosa seriá passat als Lautrèc per una filha del filh illegitim de Raimond VI, mièg fraire de Raimond VII.

 
Sègles XIX e XX
 
Al sègle XIX, i a agudas doas familhas Tolosa-Lautrèc. L’aujòl comun moriguèt pendent la revolucion francesa.
 
La branca cabdèta, dicha Tolosa-Lautrèc-Monfà, s’escantiguèt amb la mòrt d’Anfós en 1913; èra lo paire d’Enric, lo pintre, defuntat en 1901. La crotz occitana se vei sus l’ostal del Bòsc, prèp de Naucèla, ont la familha preniá de vacanças. Figura tanben sus la tomba d’Enric a Verdelais (Gironda).

La branca ainada es encara representada uèi. Lo mai conegut de la familha foguèt Raimond de Tolosa-Lautrèc (1820-1888) que devenguèt majoral del Felibritge e sendic de la Mantenéncia d’Aquitània en 1881. Foguèt lo principal organizator de la Santa Estela de 1882 a Albi. En seguida, recebèt Frederic Mistral dins son castèl de Marzens prèp de Lavaur. Se vei la crotz occitana dessús la pòrta de dintrada e dins la capèla. Aquel erudit a prononciat de discorses en lenga nòstra contra la Crosada. En 1884, faguèt arborar a Mureth lo monument comemoratiu de la batalha del 12 de setembre de 1213 ont Pèire II d’Aragon foguèt tuat.