E la trobam tanben dins una composicion del gascon Joan Giraud d’Astròs (sègle XVII):
   
De l’autre costat de Ròse, en Provença, fan lo vin cuèch, qu’es lo mai famós de totes, un vin de grandas celebracions coma lo Sopar Gròs de Nadal, ont es l’acompanhament deliciós e festiu dels tretze desèrts, las lecadissas temptairas e obligatòrias que garnisson la taula a la fin del revòbis. Es tanben un dels mai ancianament documentats perque lo mençona Marcial dins l’epigrama In Zoilum, malgrat que semble que li deviá pas agradar gaire; ne transcriurem una part:
   
Mai modèrnament, lo gastrònom parisenc Grimod de la Reynière escriguèt dins l’Almanach des gourmands del 1807 que los vins cuèches èran pas grand causa, mas ditz tanben que lo de Provença li agradava e lo compara amb lo de la region ongresa de Tokaj.
 
Es coma lo vin bolhit. Se redusís lo most en aperaquí un tèrç (ne podèm arribar fins a la mitat), se filtra, se daissa fermentar e, fin finala, s’embotelha. La fermentacion, generalament, dura un parelh de meses o tres, mas, puèi qu’a fòrça sucre, se pòt alongar fòrça, fins a l’an entièr; per tal de n’accelerar lo procès d’unes i apondon un pauc de most. Fin finala, arriba d’aver aperaquí 15º d’alcòl, e mai pòsca variar. D’unes bolhisson lo most en companhiá d’un parelh de codonhs o ben lo perfuman amb de canèla en canon, de pelalhas d’irange (o citron), de clavèls de giròfle o de  bessona d’amètla. Se pòt far tanben amb la tecnica de la mistèla, en i apondent d’esperit de vin un còp freg (un quinze per cent del total, aperaquí). Lo trapam dins la poesia de Francesc Bartrina Per Nadal, publicada dins l’almanac del 1900 del setmanièr barcelonés L’Esquella de la Torratxa, quand la frairesa entre poètas catalans e provençals existissiá encara:
   
Aviá fòrça reputacion lo que fasián al vilatjòt de Paleta, al prèp d’Ais, e lo poèta Josèp de Fònt Vierana li consagrèt lo sonet Lo vin cuèch de Paleta, dins Glena sestiana[2] (1914):
   
Lo comercializavan solament dins aquel vilaret mas desapareguèt als ans 50 del sègle passat, en defòra d’elaboracions familhalas. Vint ans mai tard, ne reprenguèt la produccion una cava del Pueg de Santa Reparada, tanben dins lo País d’Ais, e i aguèt de succès; i aguèt après d’autras cavas que l’imitèron e ara ne fan en divèrses luòcs d’aquel parçan. Mas, coma o avèm dich, d’elaboracions familhalas n’i a pertot en Provença, compresa la Costièra de Nimes. La maire de Frederic Mistral, segon conta el meteis dins Memòrias e racontes, aviá la fòrça lausabla costuma d’obsequiar per Nadal los trabalhadors de l’ostal pairal, lo Mas del Jutge, amb una fardada de lepetitges, sens doblidar lo vin cuèch: “Ma maire ié donava, en chascun, dins una servieta, una bèla fogassa a l’òli, una rondèla de nogat, una jonchada de figas secas, un fromatjon, un api, emb una fiòla de vin cuech[3]“. E interveniá tanben, segon ditz mai avant, dins lo ritual del cachafuòc: