Quitament se, a las escòlas, —censadas èsser un luòc a l’escart de totas las garrolhas, de totas las disputas, de totes los conflictes— apreniam pas l’istòria immediata, los libres d’Istòria èran plens d’eveniments òrres, d’assassinats, de guèrras, etc. Los mai notables èran acompanhats d’una illustracion en negre e blanc d’aparéncia pissosa generalament que, comparada a la d’anuèit, la tecnica èra rudimentària.
 
Aicí, n’i a que van dire que parli pas que pels vièlhs; benlèu, mas vos pòdi dire que los agachavam, aqueles imatges e aviam pas besonh de la color per imaginar la situacion.
 
Aital del combat de Dàvid amb sa fonda contra Goliat, de Dalila amb lo segret de la cabeladura de Samson, de l’assassinat del duc de Guisa “mai grand mòrt que non pas viu”, etc.
 
Mas una de las gravaduras —pissosas!— que faguèt una fòrta impression sul drollet qu’èri, sens èsser la sola, es de segur la dels sièis borgeses de Calais que lo rei Edoard III exigiguèt en ostatges —èrem en 1347— per que la resta de la populacion posquèsse se’n tirar sauva.
 
Los ostatges! Èra pas una primièra, que non pas, mas s’encrostèt dins mon esperit que ja trobavi — o lo regent me o diguèt a l’epòca— que l’actitud del sobeiran anglés èra particularament mespresabla.
 
Podèm saltar quauques sègles ça que la e notar que potents o autres sabon utilizar los ostatges per trapar çò que vòlon.
 
Un hold-up dins una banca o una joielariá… Intervencion de la polícia… ostages! Un desvirament d’avion o de nau e los malfatans, activistas politics o “terroristas” prenon d’innocents coma boclièr umans.
 
Los estats son pas los darrièrs a se comportar aital. Es vengut “normal” quand son acarats a una poténcia mai fòrta d’arrestar un individú o mai del país protagonista, de l’acusar d’espionatge o de qué que siá e de l’imprisonar fins a la resolucion del desacòrdi; e la diplomacia estant çò qu’es e los govèrns çò que son, las victimas del cantatge d’estat pòdon demorar engabiats ans e ans.
 
Dison que son generalament las dictaduras, estats sacamands per excelléncia, qu’an recors a aquestes procediments. Es vrai mas vòl pas dire per autant que las democracias —a pauc près democraticas!— son innocentas. Aquestas an d’autres mejans de pression sus lors “enemics” que son majoritàriament economics.
 
L’envasiment d’Ucraïna es lo darrèr exemple mai que mai malastrós. L’òme de Moscòu s’es permés d’atacar un país vesin independent en prenent en ostage e son país e un país vesin; son país en suprimint las libertas individualas dins tota la societat russa e lo país vesin en acusant sos dirigents d’èsser nazis e de cometre un genocidi sus una part de son territòri declarat independent per l’òme de Moscòu lo jorn avant l’invasion!
 
Un trionfe de l’ipocrisia qu’es l’abotiment d’un comportament putassièr pendent annadas cap als govèrns europèus qu’a fach qu’a signat acòrdis qu’a pas jamai agut l’intencion de respectar.
 
Las bèlas armas denóncian la feblesa dels govèrns europèus mas doblidan de mençonar qu’una nacion, sul punt de ganhar la guèrra, esitèt pas ça que la en experimentant la bomba atomica en Japon per far plegar l’emperador-dieu e abreujar un conflicte que comptavan milions e milions de mòrts e nafrats.
 
Desempuèi, l’espavent de l’arma atomica a retengut las poténcias atomicas de la tornar emplegar. E, fins ara, solas las armas “convencionalas” de mai en mai sofisticadas, es vrai, an decidit de l’eissida d’un conflicte.
 
La risca, ça que la, existís qu’un potentat, furiós o contrariat d’obtenir pas çò que cobeja e per mostrar qual es lo mèstre, passa l’òsca en ne fasent petar una!
 
O disiái ja la setmana passada: l’ordinari son los tempses de conflictes; l’extraordinari es lo periòde de patz!