Prima 1972 a Figanieras (Var): "lo darrier moton de Canjuers"

Apèli solament a mei remembres per evocar lo promier espectacle occitan- en occitan- occitanista au quau ai assistit. Vau pas ren demandar a André Neyton. Fau cort.

Tot dau lòng de l'espetacle lei fedas belavon "debréééééééééééééééééé". Es Debré qu'aviá vougut far dau plan de Canjuers, lo platèu ai cent mila fedas, lo mai grand camp militar d'Euròpa. Sota Pompidou, lo projècte s'èra concretizat.

Escrich per Gaston Beltrame, mesa en scèna per André Neyton, la pèça èra un urós maridatge entre umor e contestacion. Miquèla li cantava "O Magali ma tant amada". Ai fòrça oblidat.

A la fin de l'espectacle, aplaudiments noirits, puèi èra vengut lo moment dau debat, una institucien a-n aquela epòca. Lei comedians tancats sus la scèna agachavan drech dins leis uèlhs leis espectadors que se tenián a carrèu. Doas minutas de silenci pesant, per acabar n'aviáu agut mon pron e aviáu demandat en substància, en provençal o en francés, sabi pas mai  "quina es la plaça de la lenga d'Òc dins vòstre espectacle?"

Un dei comedians que coneissiáu pas encara, Joan-Ives Royer, aviá respondut amb conviccien "es una arma". Mi recòrdi d'aquela respònsa que m'èri pas jamai imaginada que la lenga de mei parents era una arma.
Près de 50 ans mai tard, mi diáu que l'occitan e sei dialèctes son pas jamai estats una arma mas se son revelats èstre d'espleches ben utiles. A la ràdio e a la televisien, la lenga parlada a fach un ligam entre lei partisans dei grafias de l'"A" e de l'"O". Li ai parlat mon provençau maritime sensa que degun m'ague demandat dins qué grafia parlavi.... Danièl Daumas m'aviá contat qu'una dama li aviá pauvat un jorn aquela estranha de questien: "Dins qué grafia cantatz?"  Vai compréner.