Los qualques uns que me legisson —non, n’i a mai qu’aquò !— sabon qu’ai ja parlat de “democratura [1]“ dins mas bilhetas en parlant de nòstra democracia francesa. N’i a que devon pensar que me fau la musica e las paraulas e vòli ben admetre que lo mot es un pauc fòrt benlèu…
 
Ça que la, desempuèi 2020, amb la pandemia la vida vidanta autant coma la vida politica es estada capvirada; en causa de l’urgéncia e de la paur d’aquel virus desconegut vengut de luènh, los Franceses an acceptat mesuras inaceptablas dins condicions de vida normala.
 
Lo president e son governament, quitament se trastegèron pendent un brave brieu, an degut prene decisions rapidas, etc. Per aquò far, volguèron pas pèrdre de temps amb la representacion nacionala e mai aguèsson la majoritat absoluda e an decidit de far passar las mesuras per decrèts…
 
Mas es coma tot, las maissantas abituds son lèu presas. Res non val la decision del mèstre quand se pòt estalviar totas aquelas parladissas inutilas de la part dels elegits. E a la start-up nation li basta d’aver un bon capitani e qualques bons marinièrs, non? E venguètz pas me parlar de democracia quand i a tant d’incompetents ! Un que sap val mai que dètz que cèrcan, ditz l’adagi.
 
Donc aquò fa gaireben dos ans que not’ bon president ne pren a son aise amb la representacion nacionala — e totas las autras tanben.
 
Seriá estat contaminat pel numèro 45, l’èx-conducator dels Estats Units que ne seriái pas estonat. Aquel d’aquí, ne parlèri ja dins mas bilhetas quand comencèt, mai d’un an avant las eleccions presidencialas de 2020, a proclamar dins sos mitins que, perdèsse contra Biden lo dormilhós, las eleccions serián trucadas. O diguèt e o tornèt dire tant e tant que lo jorn de l’eleccion cridèt a l’escandal e a l’engana e demandèt a sos partisans de se n’anar per carrièras mostrar que s’anavan pas daissar colhonar. Sos pòrta-espaldas e qualques armas damnadas demandèron als jutges de denonciar aquela engana mostrosa… sens succès !
 
Per far cort, aquò menèt a l’invasion del Capitòli del 6 de genièr 2021, etc. E adara, lo comission en carga d’establir çò que se passèt vertadièrament comença de ne tirar las conclusions —malgrat las denegacions dels deputats e senators republicans— que lo numèro 45 aviá trabalhat amb son administracion a subvertir la democracia estatsunidenca per demorar al poder…
 
E, çò extraordinari, es que los elegits republicans dins lor granda majoritat, sostenon lo numèro 45 quitament après aver declarat urbi et orbi, per un fum d’entre eles, que tot aquel auvari èra estat menat de man de mèstre per el !
 
Lo far de l’univèrs liureesclaira nòstre canton, coma o cantava Fulbèrt Cant a la fin dels ans 70, mas las falordisas del president del país mai poderós del planeta an portat lo país al bòrd del precipici e an devesit lo país en dos camps irrecompciliables.
 
La diferéncia amb França, un país de l’Euròpa vièlha? La representacion nacionala a capitat de crear una comission d’enquista de tira o quasi e fa conéisser sas conclusions après una enquista publica e televisada;  en cò nòstre, lo president comanda un rapòrt que, tanlèu publicat, es sarrat dins un tirador
 
De que ne serà de l’avenidor? Se ditz d’una bèstia fèra ferida qu’es dangierosa… La bèstia fèra estatsunidenca son los Estatsunidencs de la pèl blanca e la paur los pòt menar a organizar lo caòs… per creire se sauvar.
 
En França, son mai que mai rodomontadas dels politicians e, generalament, cadun espèra que las ondadas s’apasimen.
 
Seriá vertat donc que dins la vièlha Euròpa, França foguèsse vièlha?
 
 
 
 
  [1] Vaquí las definicions del diccionari per los que volrián pas pèrdre temps a cercar: