S'i a un biaish plan coneishut per apraubir la pensada, es la redusida.
 
Redusida deu vocabulari, coma explicat dens lo roman 1984, o redusida deus concèptes, coma per exemple botar un pialat d'idèias diferentas dens una medisha "grana saca" e i pegar una etiqueta aisida d'emplec.
 
Per azard sus cadut sus un blòg-magazine que s'apèla Usbek & Rica. Semblaré que lor argumentari sia basat justament suu mescladís de concèptes, redusits a un sol nom, lo de "complotisme". Per eths, i a monde que son doncas complètament "complotistas", e autes que'n son pas brica.
 
Dens un article recent, explican que los "complotistas" son, ara qu'es l'estiu, encuentats en tot contestar la realitat deu calimàs, un còp contestadas la realitat de la pandemia o las informacions sus la guèrra en Ucraïna.
 
E de citar en exemple lo Willy Schraen, representant deus caçaires, que suspausava que los mèdias parlavan de calimàs per ajudar a votar NUPES a las eleccions. Es causa sabuda que totis los mèdias privats e publics son sostengs de Mélenchon.
 
Per eths, son las medishas personas que son doncas "dobtaires professionaus". Jo, cresi que díser que los "complotistas" son un grop coerent es dejà … de complotisme.
 
Una pròva evidenta: los que denóncian lo "complotisme" sovent citan Donald Trump. E aqueste tipe sufís per mostrar qu'es possible de contestar lo recauhament climatic mes pas la realitat de la pandemia, eth qu'a botat 9 miliards sus la taula peu vaccin.
 
De son costat, Bolsonaro, sovent comparat a Trump, cresèva pas au dangèr deu covid qu'aperava "una gripeta".
 
Segon aqueste biaish de pensar pro desvolopat, cau qu'un "complotista" 1/ dobte deu cambiament climatic 2/ sia en contre de l'avortament 3/ sia de dreta extrèma 4/ crega que lo covid estoc bastit volontàriament 5/ crega que la Tèrra es plana 6/ pensa que nat avion a tustar lo Pentagòne l'11 de seteme de 2001 7/ pense que las regas daishadas peus avions son hèits per esterilizar lo monde 8/ crega que Bill gates vòu botar un puç electronic devath la pèth de tota la populacion 9/ sia antisemita… e autes causas totas tan divèrsas. I a de trabalh, totun.
 
Ara arribam a la resulta de tot aquò. Aqueste biaish de pensar, que consistís en díser: "Se pensas aquò, lavetz pensas tanben açò …" pòt pas empachar monde de soscar per paur de's véser acusat d'estar anti-IVG o partidari de la Tèrra plana? Vaquí lo dangèr.
 
Caleré doncas créser sense questionament tot çò d'oficiau per passar pas per un trumpista? Los comentaris deu monde dambe los quaus charri m'ac hè pensar. La paur de's véser pegar sus l'esquina la famosa etiqueta. Seré totun aisit de's díser que lo lòbbi farmaceutic existís, lo de las armas tanben, mes que lo lòbbi qu'auré interés dens lo cambiament climatic non pas. Au contra, los grans grops financèrs qu'an amassadas fortunas se son bastits sus activitats que produsissen fòrça CO₂.
 
Se cau doncas mauhisar de las etiquetas, e parli pas de woke o de bobo, que son utilizats a fanègas per descredibilizar aisidament e sens nat argument quauqu'un que pensa pas coma vosautes.
 
E sustot trastejar pas d'ac hèr remercar dens una charradissa quan quauqu'un n'usa e que n'abusa.