En Jean de La Bruyère (1645-1696) o disiá: “Tot es dich e venèm tròp tard…” Alara, vau èsser onèste e vos pausi la question — i a pas res a ganhar!: “De qu’an podut dire de notable e d’interessant, dempuèi tres cents ans, totes los tabelions de servici qu’an trempat lor calam dins la tinta o que se son amalugats sus una maquina d’esriure o, mai recentament, sus un ordenador?” E ieu, de que vos pòdi dire que vos poiriá susprene, a vos que sètz totes de poses de sciéncia dins un fum de domenis e, causa mai rara, es vertat, dins lo domeni occitan?
 
Alavetz, m’excusaretz d’ignorar aquel innocent de La Bruyère e de contunhar a blagassar coma se res èra estat dich ni per el ni pels autres letras-herits (gasc.); me l’aguèsson demandat a ieu e pas a el, auriái formulada una responsa identica, probable!
 
Vos cal pas estonar donc après aqueles prolegomens que los mèdia de tota mena parlan totes, o gaireben, de las meteissas causas en meteis temps!
 
De quora en quora, i a lo piòt de servici —ne cal un— que s’a mancada la conferéncia de concertacion e que met son mèdium dins la ziga quand totes son dins la zaga… La vergonha!
 
Desempuèi l’intrusion del virus vengut d’Asia, Euròpa sola e Estats-Units e Canadà son, per nòstres mèdia, la part visibla de l’iceberg; la resta del planeta a desapareguda quitament se, de quora en quora, ausissèm parlar d’Austràlia e de Novèla Zelanda. Los países de l’America del Sud fan pas recèpta e Africa, vòli dire tot lo continent african, tròba qualques regas dignas d’interés a cada còp qu’una cometa, per una manca d’atencion, daissa rabalar sa coeta suls quarantens bramaires.
 
Lo vilatge global de McLuhan se redusís tròp sovent a l’Euròpa vièlha e als Estats Units…
 
Ça que la, levat la misèria un pauc pertot, la guèrra… en Ucraïna en causa d’un satrape psicòrigid, degun i prèsta pas pus atencion. Los qu’an de moneda contunhan de passar lors vacanças al solelh e, la nèu venguda, se n’aneràn esquiar dins las estacions a la mòda coma a l’acostumada.
 
Misèria, guèrras, esclavatge, etc. ne parlar còsta pas car e, de mai, interessan pas degun!
 
Çò que pensi, ieu quitament se mon avís es pas de comptar, es que los faissismes dins las diferentas parts del planeta son mai fòrts que jamai e son la menaça mai granda de las annadas a venir.
 
Pensatz que galègi… Sètz pro aluzerpits —l’aimi aquel mòt!— per agachar una mapa e ne tirar qualques conclusions: Indonesia e lo filh el dictador Marcos caçat ans a del poder que ven après la presidéncia de Duerte; Myanmar e la camorra militara; Índia e lo partit al poder; China e Xi que fa passar Big Brother d’Orwell per un aprendís que coneis pas res al job; Potin que se la jòga mascle dominant; Bolsonaro en Brasil qu’ensaja d’engatjar los missionaris evangelics e còpia l’èx numèro 45 dels Estats Units, etc.
 
N’avètz pas pro? Justament al numèro 45, li agrada la messorga generalizada e los faches alternatius. Après quatre ans de presidéncia, a trapat milions de complotistas prèstes a partir far un chaple dels opausants…
 
E nosautres amb Polonha, Ongria e lo Primièr Ministre de gran Bretanha demissionat per sos amics podèm pas far los fièrs. Itàlia trasteja mas coma dison: Que serà serà!Not’ bon président es pas un modèl tanpauc de seguir quand se parla de democracia…
 
Foguèssi un cercaire professional, vos porgiriái listas e listas… e soi lo primièr susprés de veire que son de païses o de regims qu’an conegut dictaduras, crimis d’estats, camps d’internament, etc.
 
Sonque en Euròpa… An doblidat los Poloneses la man de fèrre del regim sovietic? An doblidat los Ongreses las carris sovietics dins Budapest? An doblidat, per parlar pas que d’aqueles dos païses, las consequéncias de lor revòlta?
 
Aloïs pòt èsser content… an totes la memòria corta e son prèstes per qualques desavenis a embraçar una doctrina que pegarà plan mai qu’un pensament.
 
Mas auràn trobat enfin de mèstres e n’auràn pas besonh de pensar, de soscar, de prene decisions que prendràn un punhat de gansters e de sacamands…
 
Los regrèts vendràn…   mas serà un pauc tard!