Ieu qu’ai per costuma d’escriure —a vòstra intencion— mas pensadas pregondas sus l’anar del mond, la santat mentala d’un pipòl o l’avenidor de la democracia en cò nòstre al darrièr moment en cas que la beluga de l’engèni me tombe dessús quand m’assèti davant l’ordenador, auriái degut me mesfisar.
 
Los esperits superiors qu’escrivon dins jornalet.com o sabon; un tèxte deu èsser escrich plan en avança, o cal daissar repausar un moment e i cal tornar quand l’òra es venguda de lo mandar, es a dire qualques jorns avant publicacion.
 
Aital es mai aisit de veire las decas, las idèas ninòias o las incoëréncias avant de mandar lo document al responsable de la publicacion per que pòsca verificar e prevenir las repotegadas eventualas de qualque legeire, capriciós especialista de professión, aquel qu’es totjorn prèste a prene lo calam —mot presat dels amics gascons— per denonciar lo simplitge del cronicaire e sa lenga marrida sens parlar del tòrt que fa a la Causa occitana!
 
Normalament, vos auriái parlat de las personas celèbras —e qu’an agut de responsabilitats— o d’autras en cò nòstre que venon lo matin “causer dans le poste”, invitats que son pels mèstres de ceremònia qu’anóncian tot còp: “Amics qu’escotatz, telefonatz, la paraula es vòstra!”. Auriái parlat d’aquela engana de primièra qu’es una insulta a la libertat d’expression e a la democracia. Tenon un micro, tenon un invitat e se pòt comprene que lo vòlgan pas partejar! Ça que la, après aver dich que las demandas d’intervencion son nombrosas; ne prenon un o dos per se justificar…
 
Vos prometi que vos n’auriái parlat e vos prometi que i tornarai… Non, es pas la promessa d’un alcolic anonim… que bevi pas que whisky!
 
Soi punit d’èsser un procrastinaire impenitent!
 
Al moment que vos anavi far partejar mas indignacions, la catastròfa…
 
Non pas qualques milierats de mòrts dins un tèrratremol o un tsunami sus una iscla perduda al mieg de l’ocean Pacific…
 
Non pas l’anullacion de la copa del Mond de fotbòl en causa d’una manca d’electricitat…
 
Non pas… non pas… i arribi… De tota faiçon, coneissètz la novèla!
 
Lo messatge tombèt dijòus amb çò que sonan una votz de circonstància: “La Reina d’Anglatèrra ven de far lo darrièr badalh dins sa residéncia de Balmoral - Escòcia.” seguit del bla bla bla oficial d’una mòrt naturala e sens problèma, etc.
 
Alavetz, ieu tanben, ne vau parlar un pauc d’aquela femna que, desempuèi sos vint ans e pendent sèt decènnis a regnat sens governar. “Tempèstas e subèrnas” l’an pas esparnhada mas daissèt pas jamai lo timon que li èra escasut per asard.
 
O aviá dich dins un discors al començament de son règne que, sa vida foguèsse long o brèva, daissariá pas lo naviri… E tenguèt sa promessa.
 
Totes los comentaris son unanims per dire qu’es estada una femna de dever; e, de fach, los interèsses de l’Estat primèron sus la familha. D’aquí benlèu, lo comportament de sos dròlles dins la vida.
 
Coma anglicizant, ai totjorn agut un fèble per la familha reiala e, coma tantes autres, una passejada a Londres se podiá pas envisatjar sens anar veire lo palais de Buckingham, la catedrala de Westminster o visitar lo castèl de Windsor…
 
Tot aquel folclòr a l’entorn de la reialtat, considerat coma una insulta a la misèria pels opausants, coma una veirina del poder e de la grandor del país pels partisans, degun i pòt pas escapar.
 
Los visitors —quitament franceses— en Gran Bretanha son pas solets a aimar lo folclòr qu’acompanha la familha reiala amb totas aquelas ceremònias que los politicians angleses ne sabon tirar profièch al prèp de lors electors e en matèria de soft power cap als autres païses. La quita Dama de fèrre qu’aimava pas la reina —una concurrenta?— se’n serviguèt pels interèsses de son govèrn.
 
Dins lo sistèma politic britanic, la Reina —o lo Rei— es al dessús de la mesclada politica e, se ne cresèm los especialistas, foguèt mai d’un còp a conselhar sens o dire, a far valer sas non-opinions gràcias a sos vestits e sos capèls, etc.
 
E, pels antimonarquistas o republicans acarnassits, a la francesa, acabarai en disent qu’una femna, reina de son estat, qu’a tenguda la promessa facha a son pòble a sos vint ans, aquela femna se merita al mens lo respècte.
 
La reina es mòrta, visca lo Rei!