Opinion
Observacions esparpalhaas sus lo bilingüisme d’un enfant de 2 ans e mièg (e autres cases)
Aquela reflexion necessitaria un estudi generalizat de pròche, mas avèm començat, a de temps diferents, a nòstre nivèl, al contacte de tres enfants de 2 ans e mièg, amb mai o mens tres ans de pausa entre cadun. Las condicions son las siguentas: un parent es occitanofòne e l’autre parent es francofòne constant amb lo recors a d’expressions, cançons en occitan, e competéncia passiva. Lo parent A parla en occitan tostemps a l’enfant, lo parent B parla tostemps en francés a l’enfant.
Aquest estudi es ponderat per lo fach d’aver observat de situacions de bilingüisme amb d’autras lengas en cò de fogals a l’environ o d’aver vist los efièches dal bilingüisme en cò d’enfants devenguts grands (qu’an après l’occitan de biais passiu en escotar los ancians fins a de locutors a paritat d’occitan e de francés).
Es una situacion imperfiecha vista de dos ponches:
Quora lo parent A parla en occitan, l’enfant compren tot çò que se ditz. Lo melhor exemple es quora una persona exteriora e curiosa demanda “Mas compren quora parlatz en occitan?”. Aicest parent ditz una causa a l’enfant, que reagisse dins aquel sens (“tè, ve dins lo cèl l’avion”, e l’enfant alça alora la tèsta).
Dins de cases, l’enfant a aprés un mot en occitan e se’n sèrve tot lo temps dins una mar de mots franceses. Amb lo temps se sièrve plus que dal mot equivalent francés. NB: lo parent a jamai cambiat de lenga al pichon.
L’enfant sòrte un mot occitan dins una frasa en francés. Mentre que lo parent A o diguèt ren.
Lo parent A parla a una persona adulta occitanofòna. Aquela persona parla en francés al pichon, lo pichon capisse que se fa l’esfòrç de passar al francés lo mai sovent que d’anar dins l’autre sens, l'occitan es gaire util.
Lo parent A parla a una persona adulta occitanofòna. Aquela persona parla en occitan al pichon, l'occitan dal parent A es renforçat.
Lo sosten existe per de personas amigas. E susprés o negatiu per d’autras. Qualquas situacions en exemple: Las sonoritats son ren bèlas; demanda passaa per l’intermediari d’una autra persona (non en fàcia): “Vòlo ren que parle occitan a mon enfant (lo parent A? o l’enfant dal parent A? o los 2?)”.
Qualques cases observats que m’an permés de far de ponderacions (eatges indicats dal temps que los avèm rescontrats e ren calculats en rapòrt d'aquest an):
I cal ajustar de cases de transmission de la lenga occitana d’un biais militant aquel còp.
I cal tanben ajustar —per las aver en tèsta— d’autres cases de bilingüisme en cò de generacions mai ancianas:
Son per exemple excluses d’aquel trabalh:
De mon costat, parlo occitan als enfants mi respòndon a mai de 50% en francés... Lor arriba de si far de règlas personalas de passatge de l'occitan al francés e vice versa. Per exemple : "bouléger", vèrbe bolegar francizat, amb analisi de -ar verbal occitan passat al -er francés de foncion identica e ga > gé (en plaça de "bouger"); "une lèche" francizacion de l'occitan "lèsca" amb compreneson de la règla CA en occitan > CH en francés per l'un, "noirde" regularizacion dal feminin copiat sus lo feminin de "vèrda" (en plaça de "noire"), de recèrcas de regularizacions coma "poliçariat" format al biais de comissariat mas per los policiers, "une motte" francizacion de l'occitan "una mòto", "je poudrais" amb un modèl d'un autre dialècte occitan influenciat per las lecturas "podriáu", eça. per l'autre garçon. Una recèrca de gramatica comuna coma se fa dins l'ària de Broca dins lo cervèl.
Mens de tèstes de passatge de l'un a l'autre per la filha. Mas "éstoile" mesclum entre l'occitan "estèla" e l'équivalent francés "étoile", "une cadière en bois" (francizacion de "cadiera"), "la galine" (francizacion de la "galina")...
Lor fau veire de dessenhes animats d’Òctele e fonciona que repetan de frasetas.
Bòn.
Alora ieu, puslèu que de forçar mos enfants a respòndre en occitan, que per lo moment la respòsta en occitan fonciona ren, laisso far.
Ieu lor parlo la lenga que vòlo e els mi respòndon coma vòlon. Coma aquò sèm liures cadun. Lo bilingüisme amb dins lo tandem lingüistic una lenga minoritària a ren de veire amb lo bilingüisme de doas lengas oficialas, sensa inegalitat d'estatut, de dignitat veire d'amenaça de l'una rapòrt a l'autra. L'estudi de J. Ronjat sus lo bilingüisme dal sieu enfant, justament non es comparable, li parlèt ren en occitan mas en lenga oficiala d'un estat sensa amenaça d'existéncia lingüistica.
Lor arriba de dire "papa parla occitan". E demandar "perqué?". Respòndo qu'es la lenga utilizaa dins l'airal occitan, aicí. E de nòstra familha. Que la cal far viure.
Mi fa pensar al paire que sa grand li parlava occitan e el respondia totjorn en francés. Generacion de bassacula o non. La majoritat dals occitans semblan qu’aguèsson causit de respòndre en francés per totjorn e jamai començar autre qu’en francés tanben.
Fasèm fisança, es ce que poèm esperar. Coma far autrament per leialtat per la lenga nòstra, tot en evitant de si batre còntra de muralhas cada jorn, dins una societat, costat francofòne, que nèga al quotidian l'utilitat de la lenga occitana?
Aquest estudi es ponderat per lo fach d’aver observat de situacions de bilingüisme amb d’autras lengas en cò de fogals a l’environ o d’aver vist los efièches dal bilingüisme en cò d’enfants devenguts grands (qu’an après l’occitan de biais passiu en escotar los ancians fins a de locutors a paritat d’occitan e de francés).
Es una situacion imperfiecha vista de dos ponches:
— La lenga entre los dos parents es lo francés, fa que lo francés es la lenga dominanta dal fogal
— La lenga dal contacte social (familha[1], vesins, comèrcis, administracions, espital, metges, fins als juecs electronics que dison de frasas en francés o simplament lo monde que son per carriera) es lo francés. Per la familha, al sens larg.
— La lenga dal contacte social (familha[1], vesins, comèrcis, administracions, espital, metges, fins als juecs electronics que dison de frasas en francés o simplament lo monde que son per carriera) es lo francés. Per la familha, al sens larg.
Quora lo parent A parla en occitan, l’enfant compren tot çò que se ditz. Lo melhor exemple es quora una persona exteriora e curiosa demanda “Mas compren quora parlatz en occitan?”. Aicest parent ditz una causa a l’enfant, que reagisse dins aquel sens (“tè, ve dins lo cèl l’avion”, e l’enfant alça alora la tèsta).
— Per l’enfant: compren tot çò que li disèm mas respònd la màger part (80%) en francés al parent A que li parla solament en occitan
— Per lo parent: es destabilizant
— Per lo parent: es destabilizant
Dins de cases, l’enfant a aprés un mot en occitan e se’n sèrve tot lo temps dins una mar de mots franceses. Amb lo temps se sièrve plus que dal mot equivalent francés. NB: lo parent a jamai cambiat de lenga al pichon.
L’enfant sòrte un mot occitan dins una frasa en francés. Mentre que lo parent A o diguèt ren.
Lo parent A parla a una persona adulta occitanofòna. Aquela persona parla en francés al pichon, lo pichon capisse que se fa l’esfòrç de passar al francés lo mai sovent que d’anar dins l’autre sens, l'occitan es gaire util.
Lo parent A parla a una persona adulta occitanofòna. Aquela persona parla en occitan al pichon, l'occitan dal parent A es renforçat.
— Per l’exterior:
— avèm de monde positiu, qualitat de vida evocaa e dubertura d'esperit
— avèm de monde que ditz: “cal pas parlar en occitan a ma filha” (per evitar una contagion benlèu? mas sabon pas qu’en disent 2 mots cada 6 meses a una persona, basta pas per li far parlar una lenga…)
— avèm de monde indiferent, comprenon pas mas dison ren còntra
— de monde que comprenon pas e preferarian d’anglés en plaça o de ben mestrejar lo francés ja
— avèm de monde que ditz: “cal pas parlar en occitan a ma filha” (per evitar una contagion benlèu? mas sabon pas qu’en disent 2 mots cada 6 meses a una persona, basta pas per li far parlar una lenga…)
— avèm de monde indiferent, comprenon pas mas dison ren còntra
— de monde que comprenon pas e preferarian d’anglés en plaça o de ben mestrejar lo francés ja
Lo sosten existe per de personas amigas. E susprés o negatiu per d’autras. Qualquas situacions en exemple: Las sonoritats son ren bèlas; demanda passaa per l’intermediari d’una autra persona (non en fàcia): “Vòlo ren que parle occitan a mon enfant (lo parent A? o l’enfant dal parent A? o los 2?)”.
Qualques cases observats que m’an permés de far de ponderacions (eatges indicats dal temps que los avèm rescontrats e ren calculats en rapòrt d'aquest an):
— A Vernant (en lo Pimont occitan), un jove de 30 ans, bilingüe total, que parla tant correctament en occitan coma en italian
— A Sant Estève de Tiniá (valaa de’n Tiniá): un jove de 30 ans, bilingüe total, que parla tant correctament en occitan coma en francés, ditz de mòts a sos enfants
— A La Garda (País de Castelana): una jova de 40 ans, bilingüa totala, que parla tan correctament en occitan coma en francés e parla occitan provençal amb lo paire
— A La Gàrdia (País de las Mauras): un jove de 40 ans, bilingüe total, que parla tant correctament en occitan coma en francés e que parla occitan provençal amb lo paire e lo fraire
— A Sant Estève de Tiniá (valaa de’n Tiniá): un jove de 30 ans, bilingüe total, que parla tant correctament en occitan coma en francés, ditz de mòts a sos enfants
— A La Garda (País de Castelana): una jova de 40 ans, bilingüa totala, que parla tan correctament en occitan coma en francés e parla occitan provençal amb lo paire
— A La Gàrdia (País de las Mauras): un jove de 40 ans, bilingüe total, que parla tant correctament en occitan coma en francés e que parla occitan provençal amb lo paire e lo fraire
I cal ajustar de cases de transmission de la lenga occitana d’un biais militant aquel còp.
— A Montpelhier, una jova de 30, bilingüa totala, que parla tant correctament en occitan coma en francés
— A Tolosa bilingüa totala, una jova de la 30ena, originària dal nòrd d'Aquitània que parla tant correctament en occitan coma en francés, parla occitan en familha e dins sa cobla que son parèl es militant tanben
— A Tolosa bilingüa totala, una jova de la 30ena, originària dal nòrd d'Aquitània que parla tant correctament en occitan coma en francés, parla occitan en familha e dins sa cobla que son parèl es militant tanben
I cal tanben ajustar —per las aver en tèsta— d’autres cases de bilingüisme en cò de generacions mai ancianas:
— A Niça, un òme de 50 ans, bilingüe passiu d’occitan
— A Sant Estève de Tiniá, un òme de 80 ans, bilingüe actiu d’occitan mas solet locutor de sa familha
— A Mentan, un òme de 90 ans, bilingüe actiu d’occitan mas solet locutor de sa familha
— A Sant Estève de Tiniá, un òme de 80 ans, bilingüe actiu d’occitan mas solet locutor de sa familha
— A Mentan, un òme de 90 ans, bilingüe actiu d’occitan mas solet locutor de sa familha
Son per exemple excluses d’aquel trabalh:
— En Lengadòc, naissut a Lion, un locutor d’occitan qu’aprenguèt
— A Niça, un locutor bilingüe tardiu (devèrs 12 ans)
— A Coarasa, un qu’escotèt parcialament d’occitan, devengut cantaire amator d’occitan vivaroalpenc e locutor d’occitan qu’aprenguèt
— A Niça, un locutor bilingüe tardiu (devèrs 12 ans)
— A Coarasa, un qu’escotèt parcialament d’occitan, devengut cantaire amator d’occitan vivaroalpenc e locutor d’occitan qu’aprenguèt
De mon costat, parlo occitan als enfants mi respòndon a mai de 50% en francés... Lor arriba de si far de règlas personalas de passatge de l'occitan al francés e vice versa. Per exemple : "bouléger", vèrbe bolegar francizat, amb analisi de -ar verbal occitan passat al -er francés de foncion identica e ga > gé (en plaça de "bouger"); "une lèche" francizacion de l'occitan "lèsca" amb compreneson de la règla CA en occitan > CH en francés per l'un, "noirde" regularizacion dal feminin copiat sus lo feminin de "vèrda" (en plaça de "noire"), de recèrcas de regularizacions coma "poliçariat" format al biais de comissariat mas per los policiers, "une motte" francizacion de l'occitan "una mòto", "je poudrais" amb un modèl d'un autre dialècte occitan influenciat per las lecturas "podriáu", eça. per l'autre garçon. Una recèrca de gramatica comuna coma se fa dins l'ària de Broca dins lo cervèl.
Mens de tèstes de passatge de l'un a l'autre per la filha. Mas "éstoile" mesclum entre l'occitan "estèla" e l'équivalent francés "étoile", "une cadière en bois" (francizacion de "cadiera"), "la galine" (francizacion de la "galina")...
Lor fau veire de dessenhes animats d’Òctele e fonciona que repetan de frasetas.
Bòn.
Alora ieu, puslèu que de forçar mos enfants a respòndre en occitan, que per lo moment la respòsta en occitan fonciona ren, laisso far.
Ieu lor parlo la lenga que vòlo e els mi respòndon coma vòlon. Coma aquò sèm liures cadun. Lo bilingüisme amb dins lo tandem lingüistic una lenga minoritària a ren de veire amb lo bilingüisme de doas lengas oficialas, sensa inegalitat d'estatut, de dignitat veire d'amenaça de l'una rapòrt a l'autra. L'estudi de J. Ronjat sus lo bilingüisme dal sieu enfant, justament non es comparable, li parlèt ren en occitan mas en lenga oficiala d'un estat sensa amenaça d'existéncia lingüistica.
Lor arriba de dire "papa parla occitan". E demandar "perqué?". Respòndo qu'es la lenga utilizaa dins l'airal occitan, aicí. E de nòstra familha. Que la cal far viure.
Mi fa pensar al paire que sa grand li parlava occitan e el respondia totjorn en francés. Generacion de bassacula o non. La majoritat dals occitans semblan qu’aguèsson causit de respòndre en francés per totjorn e jamai començar autre qu’en francés tanben.
Fasèm fisança, es ce que poèm esperar. Coma far autrament per leialtat per la lenga nòstra, tot en evitant de si batre còntra de muralhas cada jorn, dins una societat, costat francofòne, que nèga al quotidian l'utilitat de la lenga occitana?
[1] o veirem en detalh, dins lo sens qu’es un encastre complicat de gestion sociala, de rapòrts complèxes e de còps d’ierarquia dins l’arbre genealogic.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#9 Mes qu'ei mei complexe qu'aquò, ce'm sembla... Se parli entà jo, e devi causir las mias arrelacions segon que parlin occitan o que m'agradin personaument ? E devi causir çò de culturau (musica, literatura, etc) segon qu'ei en occitan o pas ? E devi causir las mias sortidas segon lo fèit que siin en ligam dab l'occitan o segon los mens gosts ?
Sortir deu mon "canton", qu'ac poirí har adaise... Mes se vòu díser frequentar gents que n'aprecii pas particularament sus subjects que ne m'interrèssan pas mei, çò que hèi ? Que demori a noste dab amics que n'an pas arren a véder dab aquò etc, etc...
Mes qu'avetz arrason : se voletz transméter la lenga en un mainatge, qu'ei un tribalh quasi de temps plen ! Minjar occitan, béver occitan e se crear un dusau univèrs dab aquò au centre. Mes jo, aquò, qu'ac arrefusi (e dilhèiu per militantisme)... E com la societat qu'ei completament desgasconisada o desoccitanisada se'vs estima mei, l'ahar que ven quasi impossible...
#8 mercés d'aqueste testimoniatge que pòrta segon ieu la pròva que l'occitan se pòt pas defendre tot solet dins son canton. Enfin cadun e caduna fai çò que pòt e coma pòt.
Après, que cau sortir un chic deu vòste monde... Jo, que parli gascon a la hilha dempuish que vadó e qu'a 10 ans. Non frequenti pas d'occitanistes o pas guaire, çò que vòu díser que non vam pas jamei en amassadas o manifestacions on, ipoteticament, se poiré parlar "la lenga". Aquesta lenga, non l'a pas entenuda que de jo e de vielhs deu vilatge dab qui parli (e que poirí quitament díser "dab qui parlavi" pr'amor que son quasi tots morts adara).
E ben, la mia hilha, 99 còps sus 100, que'm responerà en francés e n'i poish pas har arren... Tota la societat que parla francés, tot a l'entorn d'era que parlar francés. Que haci au cintèr contra TikTok, contra ua mondialisacion incredibla, etc.
Per exemple, la soa mair e jo qu'avem l'accent deu sud-oest : mei anar mei, la mia hilha que parla ponchut, que va cantar cantas de rap que parla deu ghetto e qu'escriu "PSG" sus la soa trossa. E totun, un còp qu'i avè un match a la television dab lo quite PSG, qu'èra incapabla de deburar s'èran los blus o los roges !
Mes çò que voi díser : qu'i a ua premuda de non créder, 100 còps mei hòrta que 40 ans, per se croishir, entrar en l'arrèga, har com tot lo monde e la mia hilha que hè com los autes, har partida deu grop e seguir.
Alavetz, parlar gascon, que se'n fot completament per ac díser simple...
Seguida : lo sojorn a l'Estivada en familha balhèt un "declic" fòrça positiu en fasent veire que se pòt emplegar loccitan coma lenga de comunicacion normala. L'an que ven los menarai a l'escòla occitana d'estiu. !
Pòdi tanben portar pèira al debat qu'ai tres dròlles (doas dròllas e un dròlle) . Las dròllas (3 e 9 ans) fogueron mai reborsièras que lo dròlle (6ans) qu'ensaja totjorn de me respondre en occitan. Mas ai pogut verificar mai d'un còp que la lenga es tanplan mestrejada per l'ainada coma pel segond. La 3a quasiment sempre me demanda de traduire mas soi segur qu'aquò durarà pas
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari