Soi pas istorian.
  
Un còp aquò dit, soi totun un ahuecat d’istòria, sustot dempuèi qu’èi deishat l’escòla, on aprengoi tot çò que cau qu’un ciutadan de l’Estat francés aprenga. E mercés a un curiosèr que flaquiscoc pas, estoc doncas pas qu’un còp mon escolarizacion acabada que descobriscoi çò de mès interessant.
 
Mon purmèr encontre dambe çò que’s pòt aperar "un dobte" sus l’istòria ensenhada a l’escòla se debanèc en terminala, l’annada deu bachelierat. Lo nòste professor d’istòria, conselhèr municipau de Tolosa, se presentèc aunèstament tanlèu la debuta coma sòci deu Partit Comunista e doncas expliquèc que çò que’ns ensenhère estore la vision comunista de l’istòria. De mès, èra quauqu’un de fòrça daubèrt au debat.
 
Puèi passèm un trimèstre sancèr a estudiar la Comuna de París de 1871. Es a díser tres meses sus aqueste tèma. Ça’ns digoc, èra la "purmèra temptativa en Euròpa de botar en plaça un poder marxista." Lavetz ne parlèm dambe los autes liceans de l’auta terminala scientifica deu medish licèu, que’ns digón que lor professor, eth, avèva pas qu’evocat la Comuna a un moment. Unas frasas contra tres meses !
 
Aquesta diferéncia de tractament nos hascoc ríser a l’epòca, mes ara, quan i pensi, ne ditz bèth tròç sus çò que pòt estar l’educacion. Puèi angoi visitar mon oncle en Navèra Caledonia. E aquiu, sus l’emplaçament de çò qu’estoc lo banhe on los comunards estón mandats en deportacion, una placa "istorica" signada de l’Ostau de Vila de París (epòca Chirac), explicava que la Comuna èra la susmauta deu pòble parisenc "contra la capitulacion fàcia aus Prussians." Seriosament …
 
Me trobavi doncas davant tres versions deu medish eveniment. Mes èra pas encara la fin. M’assabentèi que lo moviment obrèr, a l’epòca, èra pas marxista mes majoritàriament anarquista. Lo congrès de l’Internacionala Obrèra, en 1869 a Basilèa, avèva votat a 70% per mocions perpausadas per Bakonín o quitament Proudhon, aquera de Marx avèva pas obtengut que 30%.
 
E, per acabar, prengoi coneishença de l’existéncia de la Comuna de Marsilha, tot autan importanta, desapareishuda de l’istòria, de la quala nòste professor avèva pas quitament hèit la mendra allusion. Per çò de l’aute professor de l’auta terminala, hmmm, ne dobti …
 
Doncas comencèi de’m pausar questions sus: L’Istòria, qu’es aquò? Definiscoi un seguici de cinc elements
   
Vos perpausi de partatjar dens las setmanas qu’arriban mas soscadissas aquò dessús, qu’arribèn fin finala sus la conclusion que "L’Istòria existís pas."