Opinion
Cap d’an e inseguretat
Bona annada a totis! Lo Cap d’An es totjorn lo parat de hèr un punt sus l’annada que s’acaba e d’imaginar cossí serà aquesta qu’arriba.
A pas escapat a degun que l’ambient generau es meslèu tristonet e que la vision deu monde dens lo quau vivèm es pas la milhora.
Me brembi plan que, dens las annadas 80, lo monde dejà se planhèva de “on ne sèm arribats”, o “de cap a on anèm atau quan se vei tot çò que’s debana ara.” Aquò se tradusiscoc per l’arribada deu FN sus l’empont politic. Las annadas 80 èran doncas percebudas coma un in·hèrn en comparason dambe las 60 (rai se los bals de vilatge s’acabavan a còps sagnosament per una brava batsara generala, èra lo bon vièlh temps), e ara son las annadas 80 que semblan un petit paradís.
Lo ministèri de l’Interior va anonciar chifras de l’annada 2022 quasi constantas, dambe quitament una pichona baishada.
Se lo sentit d’inseguretat es en progrès, una chifra que descobriscoi recentament me susprengoc e revira lo sentit drin generau: en França, lo nombre d’omicidis entre 2000 e 2020 a baishat de mieitat (!). Sus 20 ans, es pro significatiu per estar notat, quitament se los taus de delinquéncia auta pòden estar diferents.
Se cau mauhidar de las estatisticas (pas d’aquesta justament) que, se son tròp fixadas sus un periòde brac, pòden balhar un imatge faus.
Coneishi pas las estatisticas sus los murtres au cotèth per 100 000 estatjants, mes se coneishen per exemple un creish entre 2021 e 2022 (ac sabi pas, es una suposicion), las poderem comparar dambe aqueras de 1021 e solide que serèm rassegurats.
Un exemple d’escòla: se, dens un país, lo nombre d’omicidis imputats a las personas de pèth verda, los Clorodermas, es de 150 e los imputats a las personas de pèth blava, los Cianodermas, es pas que de 2, cau saber se lo nombre de Clorodermas es mès o mens superior de 75 a lo deus Cianodermas abans de jutjar se los Clorodermas son mès dangeroses.
Imaginam que las chifras pa ssan a 151 e a 3, çò que seré logic se tenguèm compte deu creish de la populacion, un jornau anti-cianodermas poderé lavetz titrolejar grassament: “La delinquéncia cianoderma explodís de 50%!”
Me brembi plan de la chifra deus hèits antisemites en França qu’avèva creishuda per rapòrt a l’an d’abans, mes qu’èran fòrça baishes s’espiavam tota la decenia qu’avèva precedit.
Lo nombre de la violéncia de cap a las hemnas es a pujar, mes benlèu es la resulta deu hèit que son a cada còp mens tolerats e doncas mès signalats. Imaginatz l’ahar Quatennens i a 30 abans? Una bofa a sa hemna, auré pas interessat nat jornalista, ara risca sa carrièra politica aquò dessús.
Anatz pas pensar que cresi que vivèm dens un monde de potonorses on tot va plan, sabi que cadun se chepica de l’avenidor per rasons diferentas que son pas de negligir. Vòli simplament díser que’s cau mauhisar dèus medishes repics qu’ausissèm sus “la violéncia que puja”, lavetz que l’estat deu sistèma de santat, res qu’aquò entre autes, es mès que chepicant.
A pas escapat a degun que l’ambient generau es meslèu tristonet e que la vision deu monde dens lo quau vivèm es pas la milhora.
Me brembi plan que, dens las annadas 80, lo monde dejà se planhèva de “on ne sèm arribats”, o “de cap a on anèm atau quan se vei tot çò que’s debana ara.” Aquò se tradusiscoc per l’arribada deu FN sus l’empont politic. Las annadas 80 èran doncas percebudas coma un in·hèrn en comparason dambe las 60 (rai se los bals de vilatge s’acabavan a còps sagnosament per una brava batsara generala, èra lo bon vièlh temps), e ara son las annadas 80 que semblan un petit paradís.
Lo ministèri de l’Interior va anonciar chifras de l’annada 2022 quasi constantas, dambe quitament una pichona baishada.
Se lo sentit d’inseguretat es en progrès, una chifra que descobriscoi recentament me susprengoc e revira lo sentit drin generau: en França, lo nombre d’omicidis entre 2000 e 2020 a baishat de mieitat (!). Sus 20 ans, es pro significatiu per estar notat, quitament se los taus de delinquéncia auta pòden estar diferents.
Se cau mauhidar de las estatisticas (pas d’aquesta justament) que, se son tròp fixadas sus un periòde brac, pòden balhar un imatge faus.
Coneishi pas las estatisticas sus los murtres au cotèth per 100 000 estatjants, mes se coneishen per exemple un creish entre 2021 e 2022 (ac sabi pas, es una suposicion), las poderem comparar dambe aqueras de 1021 e solide que serèm rassegurats.
Un exemple d’escòla: se, dens un país, lo nombre d’omicidis imputats a las personas de pèth verda, los Clorodermas, es de 150 e los imputats a las personas de pèth blava, los Cianodermas, es pas que de 2, cau saber se lo nombre de Clorodermas es mès o mens superior de 75 a lo deus Cianodermas abans de jutjar se los Clorodermas son mès dangeroses.
Imaginam que las chifras pa ssan a 151 e a 3, çò que seré logic se tenguèm compte deu creish de la populacion, un jornau anti-cianodermas poderé lavetz titrolejar grassament: “La delinquéncia cianoderma explodís de 50%!”
Me brembi plan de la chifra deus hèits antisemites en França qu’avèva creishuda per rapòrt a l’an d’abans, mes qu’èran fòrça baishes s’espiavam tota la decenia qu’avèva precedit.
Lo nombre de la violéncia de cap a las hemnas es a pujar, mes benlèu es la resulta deu hèit que son a cada còp mens tolerats e doncas mès signalats. Imaginatz l’ahar Quatennens i a 30 abans? Una bofa a sa hemna, auré pas interessat nat jornalista, ara risca sa carrièra politica aquò dessús.
Anatz pas pensar que cresi que vivèm dens un monde de potonorses on tot va plan, sabi que cadun se chepica de l’avenidor per rasons diferentas que son pas de negligir. Vòli simplament díser que’s cau mauhisar dèus medishes repics qu’ausissèm sus “la violéncia que puja”, lavetz que l’estat deu sistèma de santat, res qu’aquò entre autes, es mès que chepicant.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Es ja estat estudiat per de sociològa, emai se pòdi pas citar d'estudis ara coma siáu a trabalhar, mai l'impacte dei medias sus lo biais qu'avèm de pensar la criminalitat es fòrça important. La societat es sempre mai amaisada au nivèu dei violéncias coma lei murtres, leis atacas, lei cauvas coma aquò, mai ara lo mendre fach es subremediatizat, e subretot s'es menat per una persona vista coma non-blanca per exemple.
Ironicament, l'extrèma drecha que vomisse son òdi dei personas forastièras e que pantaia la guèrra civila es belèu la fòrça politica que vòu veire lo mai de violéncia o que ne'n farà lo mai. Son aquelei que van atacar lei personas trans e LGBT en generau, que van atacar lei personas forastièras o non-blanca e tot aquò. La creissença deis accions antisemitas l'i es tanben liada coma l'extrèma drecha, qu'arrestèt jamai d'èstre antisemita, ara tèn sa teòria dau complòt, lo grand remplaçament, que vèn remplaçar lo protocòl dei savis de sion e que vèn justificar la violénciaa tant còntra lei personas musulmanas coma còntra lei personas jusievas...
Puei fondamentalament avèm de pas oblidar la violéncia qu'es pas documentada, tota la violéncia sociala qu'ela se mantèn, lei personas que pòdon pus pagar, qu'an pus d'ostau, que son despatriadas, que patisson de la guèrra, dau racisme, de tot aquò.
Aquò rai se dis pas tot, l’estat embelinaire aquel lemfre, nos amaga qualques realitats esquivas, lo ministre, lo que vei d’anglés pertot sabetz, ensatja d’amagar las chifras per una bona razon :
Sabetz totis que per se calfar comença de costar plan car, tanben se botèc en plaça traquet traquet, a l’amagat, lo servici social del calfatge, es atal que se tròbon totjorn un rodal de mond qu’enrodan alquelses fuòquets de vuèituras e de se calfar de grat ; Espantosa idèia sociala e lumenósa se n’i aguèc , vertat caliá èsser ministre per o trobar. Los nòstres pelharòts asciensats i auriam brica pensat !
Damora çaquelà una autra possibilitat qu’es tanben sociala, un briu mai escapolada, se poriá èsser una mena de Pitbull ecologista. Asiran las vuèituras e cal de calfatge de grat alavetz lèu fach un craquet de luquetas, un estedal per Santa Enfuòquina la nòstra divèssa del fuòc e ardit que brandèssa tot aquò Ah doblidetz pas los ligombaus que l’ancian ministre de l’ecologia s’en fasiá petar lo ventre.
Ara lo bolzut se fa amb’ una banca d’afars, es la transicion ecologica !
Atal son d’inovélantas transicions de tradicions que se botan en plaça jos l’aflat e l’agach amistós d’europa ambe son forniment espaci de patz e espaci qu’apara !
Dempuèi lo 31 de decembre de 2022 es a diser aièrc, 6 estats americans autorizan lo compòst uman es la mòrt ecologica.
Atal poiretz far una toda de rafes o de porres ambe lo compòst de la beleta o del belet.
https://www.huffingtonpost.fr/life/article/le-compost-humain-est-desormais-autorise-dans-6-etats-americains_212188.html
Lo Disney world en mai polit !
#5
Son de tradicions çaquelà que se fargan tre las annadas 1980-1990 per qualques joves que se crassisson.
Un brave radal fa cap de mal, ambe la vuèituras dels autrís.
La primière vuèitura enfuòcada èra en 1988 entà estrasborg dins lo maine de la Meinau, puèi jos l’empecha d’un estament de graciá, l’annada 2020 nos porgiguèc un remirable orgasme gaujós de 1457 fuòquets… Santa Enfuòquina , la divèssa nòstra del fuòc, se carava.
Per l’an que ven, bota la tía al recès si que non poriá brandar atanben cal ben respectar las tradicieons macarèl !
874 per 2022 fa paure aquò, ambe l’inflacion auriá degut èsser mai, benlèu qualques mescomptes !
Vertat que l’essença a aumentat atanben.. .
#1 Grop A : 150 murtres l'an X
Grop B : 2 murtres l'an X
Grop A : 151 murtres l'an X+1
Grop B : 3 murtres l'an X+1
Resulta : un creish de 50% s'espiam pas que lo grop B. Mes en realitat passa de 2 a 3.
#3 Disi pas qu'i a pas de problèma, retrobar sa veitura cramada es un traumatisme que m'agradaré pas brica, mes parli de la "pujada" de l'insecuritat. Vaquí las estatisticas de las veituras cramadas per Cap d'An :
2013 - 1193
2014 - 1067
2015 - 940
2016 - 804
2017 - 945
2018 - 1031
2019 - 1290
2020 - 1457
2021 - 861
2022 - 874
E doncas disi que, s'espiam par rapòrt a l'an passat, i a un creish, mes s'espiam sus 10 ans, i a meslèu una baisha o se volètz una fluctuacion. S'espiam sus 2 ans, es fòrça mens, etc ...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari