Opinion
Autres ligams que la lenga: la religion...
Après la lenga, avèm d’autres elements socials que religan las gents. Fa un moment que lo terrorisme religiós fa plus parlar d’el dins nòstre país. E tan melhor.
Lo problèma es quora la religion -dal vèrbe religar-... separa. E que sièrve de pretèxt per dominar una o d'autras nacions e las explechar.
- Dins lo som de terroristas agissent al nom d’una religion, la palma es als terroristas islamistas, lònga tièra. Còntra los còptes, los iasidis, los armènis, los grècs, los indonesians crestians, los indos (coma en Paquistan), los crestians (coma en Africa)... Moviments a baudre: Boko Haram, Daesh, GIA, ancianament FIS en Algeria. Sensa parlar dals sostens trèbols entre païses e moviment extremistas: Turquia (se recordar dal comèrci de petròli entre Turquia e Daesh en Siria), Qatar, Afganistan, l’Arabia de Saod, Iran...
Legir: L’Heuillet, Hélène. « Terreur religieuse et terrorisme », Cités, vol. 61, no. 1, 2015, pp. 49-62. https://www.cairn.info/revue-cites-2015-1-page-49.htm
Lo fondamentalisme crestian existe mas existon plus de faccions armaias per tuar d’autras religions despí un moment, me sembla. E mens conoissut mas de mai en mai valorizat dins los mèdias: lo terrorisme bodista en Birmania... còntra los musulmans rohingyas o los indoïstas extremistas en índia. De senon d'un biais mai anecdotic, de sèctas agressivas al Japon.
E d'un autre costat, las politicas estatalas d'un país còntra las religions, coma es lo cas de China amb totplen de monde: los oigors (turcofònes musulmans) que son malastrosament d'actualitat, los tibetans (que s'oblia pauc a pauc) e d'autres.
Mas dins las classas constato que fa d’ans e d’ans que l’islamisme pivèla d’uns collegians e liceans.
Usatge de vocabulari arabe religiós: harem (defendut) mas de mai en mai avèm la forma haram (perqué aquel cambiament de dialècte arabe, seria en camin de classicizacion, ortodoxizacion lingüistica?) per parlar de totas causas consideraias a tòrt o rason coma marrias, sheh (ben fach) fa longtemps qu’es dins la panoplia verbala dal bòn pichon escolan francés.
Fascinacion mesclaia de paradòxes per Qatar, Dobai (ai ai ai cf. la cançon). Ai qualques collegians que ne'n son pivelats. Viure dins un país qu'una soleta religion domina, e bastison en oposicion amb lo nòstre mòde de vita, aicí en tèrra occitana. Totun d'aquels joves n'ai gaire en classa, mas es sempre interessant quora se mèton de parlar d'aquò. Per exemple sio content de far pilhar en còmpte que los arabes an conquistat lo Magrèb qu'èra berbèr e los arabes i an fach d'imperialisme musulman e arabofòne. Coma los franchimands an impausat lo francés en la màger part de las tèrras occitanas. E parlam ren de la crosaia còntra los catars.
Avèm d'autres mòts coma "starfola", sensa parlar dal biais de parlar racalha que fa tendéncia. Lo frasat. Fa longtemps qu’avèm plus ausit zòbi la mosca, nadinamòc, de la nòstra jovença collegiana e liceana. Sensa nostalgia en degun sens.
- Ai de recòrdis que repuan en tèsta.
Al licèu, subretot. D’allusions a l’islam extremista, guerrier, de la terror. Òc cal ben sonar las causas per lor nom.
Sabèm que totas las religions an lor extremistas.
- Religion, per religar. Mas aicí es per religar de fòrça, per pression per la terror.
Marc Trévidic, magistrat francés (entre 2006 e 2015, jutge d’instruccion al tribunal de granda instància de París al pòl antiterrorisme) parlèt d’aquest tip de consequéncia: de gents, se sentent soletas, son atrachas fàcia a una fòrça de mòda, ièr l’extrèma seneca, la guèrra al capital amb las Brigadas rojas per exemple. Aüra l’extrèma islam, la guèrra als malcresents (los cafèrs coma se ditz en provençal, mòt arabe occitanizat, legir Mistral dins "Calendal").
Se retrobar solet tanben dins la societat a de moments. E de còups dins lo sieu mestier. Anam metre un policier darrier cada professor? Impossible. Irrealista. Impossible subretot de budgetizar!
- De l’autre costat de manipòlas de l’istòria sus la culpabilizacion -unenca- dals occidentals (europèus e estatsunitans) e/o crestians fàcia a l’esclavatge. De nacions africanas en conflicte an poscut vendre de prisoniers als europèus coma esclaus. Los turcs èran fòrts dal temps de l’empèri otoman tanben, n’an pilhat d’esclaus en Euròpa orientala coma dins d'autras parts de l'empèri. E cal saber que s'existon gaire de traças de minoritats negras en Turquia actuala per exemple es perqué la màger part dals esclaus èran... emasculats. Veire per exemple aquel reportatge interessant sus los afroturcs: https://www.youtube.com/watch?v=j3JqcDShaNo
Sabèm que los "barbarescs" an poscut far de razzias d'occitans que vendion sus los mercats d'esclaus coma a Argiers. E d'alhors los dos òrdres religioses Trinitaris e Mercedaris èran d'òrdres encargats de recomprar los esclaus europèus per los tornar al país. Veire dins un dals numèros de la revista Lou Sourgentin dedicat al tèma: https://www.nicematin.com/vie-locale/lou-sourgentin-a-l-abordage-des-marins–57804
Es ver que los futurs separatistas (estatsunitans) an passat a l'esclavatge a una escala industriala, coma los portugueses en Brasil en transportant de negres en las Americas. E an tuat (per los EUA) e se contunha de far d'un biais indirècte (per exemple en Brasil) la populacion d'origina: los amerindians. Qu'an patit una extincion quasi totala als EUA. Dins totes los cases i aguèt una conversion forçaia de las populacions, una aculturacion e sovent mas non totjorn una pèrdia de lenga (levat los païses que los jesuïtes an evangelizat dins las lengas amerindianas).
Per metre en parallèl las razzias qu'avèm parlaias, pensam a la relocalizacion volentària en Africa coma la creacion de l'estat de Liberia (que lo nom ven de liure. E mai l'esperit Rastafarai de tornar en la tèrra d'Etiopia (ce que d'unes an fach, mas l'integracion siguèt malaisia, a la diferéncia de Liberia).
Ren de tant simple. L’esclavatge existèt mas existe totjorn! Coma la premsa posquèt ne’n parlar dins las annaias 1980 amb los janjaoids, de milicians sodaneses que metian de sud sodaneses en esclavatge los crestians o animistas (dins lo futur país independent dal Sud Sodan) e fasian de conversions forçaias. Las conversions forçaias dals darriers estatjants de l'extrèma èst d'Afganistan e Paquistan (Noristanis). O coma aüra la peninsula arabica amb nepaleses, filipins o pakistaneses, en País islamic per la bastison d’estadis al Qatar o dins d’autres païses. Amb los papiers que son tirats de las mans de gents trapelats per lors emplegaires.
Veire: https://www.adiac-congo.com/content/universite-cheik-anta-diop-la-recherche-sur-les-esclavages-dans-le-monde-un-etat-des-lieux
https://www.un.org/en/observances/slavery-abolition-day
- Los imperialismes pilhan diferents vestits, via la religion. E o cal denonciar de segur.
Se per exemple totplen de religions an adaptat lor liturgia a la lenga dal paíse de lor sègle, per exemple per los musulmans cal passar per l'arabi -literari- e non dialectal, per legir la paraula sacraia. D'autant mai estonant que per exemple per los musulmans, lo primier país a èstre musulman en populacion non es de lenga ni de cultura araba, s'agisse dals indonesians (a mai se d'indonesians se marcan musulmans sus la carta d'identitat per èstre tranquilles amb l'administracion e aver mens de blocatges per aver de foncions).
De segur sota lo cubèrt de religion, pòl i aver un comportament de brigands coma los ancians presoniers per bracatges reconvertits en mai puritans que las onèstas gents. Ja a l’Eatge mean o disia Pèire Cardenal dins la se disent Crosaia (còntra los catars) facha per raubar de fach e pauc respectar Dieu.
Se la religion es un pretèxt per mai d'equitat e combatre las inegalitats, òc, mas non per la violéncia.
Lo drevelh aüra? Non. Tant que i seràn de rapòrts de fòrça, seràn de resisténcias. E de lassitge tanben. Los comentaris d'aquesta opinion seràn segurament aquí per o dire. Que faguèsson de bèlas opinions flamas per collaborar a jornalet e serà formidable.
- Ce que poirà salvar d’aquel embolh serà lo fach nacional que fa que de nacions se senton ligats per la lenga e non per la religion. per exemple èstre albanés es primier avans d’èstre de tala o tala religion (musulman, crestian o bectashi), parier per qualques païses d’Africa que son multi religioses. Per d’autras nacions es mai o mens lo cas coma los curdes (solidaris generalament entre iasidis, musulmans).
Vesèm que divèrses moviments de tension son a l'òbra. Coma en Brasil que Bolsonaro, d'extrèma drecha, a un comportament e de suportaires qu'an seguit lo modèl de Trump e dals sieus suportaires amb los assauts recents de las institucions dals EUA e de Brasil. Sabèm que de gents sostenon lo https://oc.wikipedia.org/wiki/Ku_Klux_Klan qu'es per retorn a l'esclavatge aüra, dins la societat estatsunitana d'ancuei! Increïble. Doncas cal èstre vigilants totjorn.
Veire: https://www.lefigaro.fr/actualite-france/la-liberte-religieuse-est-desormais-menacee-dans-un-pays-sur-trois-dans-le-monde-20210420
Lo problèma es quora la religion -dal vèrbe religar-... separa. E que sièrve de pretèxt per dominar una o d'autras nacions e las explechar.
- Dins lo som de terroristas agissent al nom d’una religion, la palma es als terroristas islamistas, lònga tièra. Còntra los còptes, los iasidis, los armènis, los grècs, los indonesians crestians, los indos (coma en Paquistan), los crestians (coma en Africa)... Moviments a baudre: Boko Haram, Daesh, GIA, ancianament FIS en Algeria. Sensa parlar dals sostens trèbols entre païses e moviment extremistas: Turquia (se recordar dal comèrci de petròli entre Turquia e Daesh en Siria), Qatar, Afganistan, l’Arabia de Saod, Iran...
Legir: L’Heuillet, Hélène. « Terreur religieuse et terrorisme », Cités, vol. 61, no. 1, 2015, pp. 49-62. https://www.cairn.info/revue-cites-2015-1-page-49.htm
Lo fondamentalisme crestian existe mas existon plus de faccions armaias per tuar d’autras religions despí un moment, me sembla. E mens conoissut mas de mai en mai valorizat dins los mèdias: lo terrorisme bodista en Birmania... còntra los musulmans rohingyas o los indoïstas extremistas en índia. De senon d'un biais mai anecdotic, de sèctas agressivas al Japon.
E d'un autre costat, las politicas estatalas d'un país còntra las religions, coma es lo cas de China amb totplen de monde: los oigors (turcofònes musulmans) que son malastrosament d'actualitat, los tibetans (que s'oblia pauc a pauc) e d'autres.
Mas dins las classas constato que fa d’ans e d’ans que l’islamisme pivèla d’uns collegians e liceans.
Usatge de vocabulari arabe religiós: harem (defendut) mas de mai en mai avèm la forma haram (perqué aquel cambiament de dialècte arabe, seria en camin de classicizacion, ortodoxizacion lingüistica?) per parlar de totas causas consideraias a tòrt o rason coma marrias, sheh (ben fach) fa longtemps qu’es dins la panoplia verbala dal bòn pichon escolan francés.
Fascinacion mesclaia de paradòxes per Qatar, Dobai (ai ai ai cf. la cançon). Ai qualques collegians que ne'n son pivelats. Viure dins un país qu'una soleta religion domina, e bastison en oposicion amb lo nòstre mòde de vita, aicí en tèrra occitana. Totun d'aquels joves n'ai gaire en classa, mas es sempre interessant quora se mèton de parlar d'aquò. Per exemple sio content de far pilhar en còmpte que los arabes an conquistat lo Magrèb qu'èra berbèr e los arabes i an fach d'imperialisme musulman e arabofòne. Coma los franchimands an impausat lo francés en la màger part de las tèrras occitanas. E parlam ren de la crosaia còntra los catars.
Avèm d'autres mòts coma "starfola", sensa parlar dal biais de parlar racalha que fa tendéncia. Lo frasat. Fa longtemps qu’avèm plus ausit zòbi la mosca, nadinamòc, de la nòstra jovença collegiana e liceana. Sensa nostalgia en degun sens.
- Ai de recòrdis que repuan en tèsta.
Al licèu, subretot. D’allusions a l’islam extremista, guerrier, de la terror. Òc cal ben sonar las causas per lor nom.
Sabèm que totas las religions an lor extremistas.
- Religion, per religar. Mas aicí es per religar de fòrça, per pression per la terror.
Marc Trévidic, magistrat francés (entre 2006 e 2015, jutge d’instruccion al tribunal de granda instància de París al pòl antiterrorisme) parlèt d’aquest tip de consequéncia: de gents, se sentent soletas, son atrachas fàcia a una fòrça de mòda, ièr l’extrèma seneca, la guèrra al capital amb las Brigadas rojas per exemple. Aüra l’extrèma islam, la guèrra als malcresents (los cafèrs coma se ditz en provençal, mòt arabe occitanizat, legir Mistral dins "Calendal").
Se retrobar solet tanben dins la societat a de moments. E de còups dins lo sieu mestier. Anam metre un policier darrier cada professor? Impossible. Irrealista. Impossible subretot de budgetizar!
- De l’autre costat de manipòlas de l’istòria sus la culpabilizacion -unenca- dals occidentals (europèus e estatsunitans) e/o crestians fàcia a l’esclavatge. De nacions africanas en conflicte an poscut vendre de prisoniers als europèus coma esclaus. Los turcs èran fòrts dal temps de l’empèri otoman tanben, n’an pilhat d’esclaus en Euròpa orientala coma dins d'autras parts de l'empèri. E cal saber que s'existon gaire de traças de minoritats negras en Turquia actuala per exemple es perqué la màger part dals esclaus èran... emasculats. Veire per exemple aquel reportatge interessant sus los afroturcs: https://www.youtube.com/watch?v=j3JqcDShaNo
Sabèm que los "barbarescs" an poscut far de razzias d'occitans que vendion sus los mercats d'esclaus coma a Argiers. E d'alhors los dos òrdres religioses Trinitaris e Mercedaris èran d'òrdres encargats de recomprar los esclaus europèus per los tornar al país. Veire dins un dals numèros de la revista Lou Sourgentin dedicat al tèma: https://www.nicematin.com/vie-locale/lou-sourgentin-a-l-abordage-des-marins–57804
Es ver que los futurs separatistas (estatsunitans) an passat a l'esclavatge a una escala industriala, coma los portugueses en Brasil en transportant de negres en las Americas. E an tuat (per los EUA) e se contunha de far d'un biais indirècte (per exemple en Brasil) la populacion d'origina: los amerindians. Qu'an patit una extincion quasi totala als EUA. Dins totes los cases i aguèt una conversion forçaia de las populacions, una aculturacion e sovent mas non totjorn una pèrdia de lenga (levat los païses que los jesuïtes an evangelizat dins las lengas amerindianas).
Per metre en parallèl las razzias qu'avèm parlaias, pensam a la relocalizacion volentària en Africa coma la creacion de l'estat de Liberia (que lo nom ven de liure. E mai l'esperit Rastafarai de tornar en la tèrra d'Etiopia (ce que d'unes an fach, mas l'integracion siguèt malaisia, a la diferéncia de Liberia).
Ren de tant simple. L’esclavatge existèt mas existe totjorn! Coma la premsa posquèt ne’n parlar dins las annaias 1980 amb los janjaoids, de milicians sodaneses que metian de sud sodaneses en esclavatge los crestians o animistas (dins lo futur país independent dal Sud Sodan) e fasian de conversions forçaias. Las conversions forçaias dals darriers estatjants de l'extrèma èst d'Afganistan e Paquistan (Noristanis). O coma aüra la peninsula arabica amb nepaleses, filipins o pakistaneses, en País islamic per la bastison d’estadis al Qatar o dins d’autres païses. Amb los papiers que son tirats de las mans de gents trapelats per lors emplegaires.
Veire: https://www.adiac-congo.com/content/universite-cheik-anta-diop-la-recherche-sur-les-esclavages-dans-le-monde-un-etat-des-lieux
https://www.un.org/en/observances/slavery-abolition-day
- Los imperialismes pilhan diferents vestits, via la religion. E o cal denonciar de segur.
Se per exemple totplen de religions an adaptat lor liturgia a la lenga dal paíse de lor sègle, per exemple per los musulmans cal passar per l'arabi -literari- e non dialectal, per legir la paraula sacraia. D'autant mai estonant que per exemple per los musulmans, lo primier país a èstre musulman en populacion non es de lenga ni de cultura araba, s'agisse dals indonesians (a mai se d'indonesians se marcan musulmans sus la carta d'identitat per èstre tranquilles amb l'administracion e aver mens de blocatges per aver de foncions).
De segur sota lo cubèrt de religion, pòl i aver un comportament de brigands coma los ancians presoniers per bracatges reconvertits en mai puritans que las onèstas gents. Ja a l’Eatge mean o disia Pèire Cardenal dins la se disent Crosaia (còntra los catars) facha per raubar de fach e pauc respectar Dieu.
Se la religion es un pretèxt per mai d'equitat e combatre las inegalitats, òc, mas non per la violéncia.
Lo drevelh aüra? Non. Tant que i seràn de rapòrts de fòrça, seràn de resisténcias. E de lassitge tanben. Los comentaris d'aquesta opinion seràn segurament aquí per o dire. Que faguèsson de bèlas opinions flamas per collaborar a jornalet e serà formidable.
- Ce que poirà salvar d’aquel embolh serà lo fach nacional que fa que de nacions se senton ligats per la lenga e non per la religion. per exemple èstre albanés es primier avans d’èstre de tala o tala religion (musulman, crestian o bectashi), parier per qualques païses d’Africa que son multi religioses. Per d’autras nacions es mai o mens lo cas coma los curdes (solidaris generalament entre iasidis, musulmans).
Vesèm que divèrses moviments de tension son a l'òbra. Coma en Brasil que Bolsonaro, d'extrèma drecha, a un comportament e de suportaires qu'an seguit lo modèl de Trump e dals sieus suportaires amb los assauts recents de las institucions dals EUA e de Brasil. Sabèm que de gents sostenon lo https://oc.wikipedia.org/wiki/Ku_Klux_Klan qu'es per retorn a l'esclavatge aüra, dins la societat estatsunitana d'ancuei! Increïble. Doncas cal èstre vigilants totjorn.
Veire: https://www.lefigaro.fr/actualite-france/la-liberte-religieuse-est-desormais-menacee-dans-un-pays-sur-trois-dans-le-monde-20210420
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Religio ven pas de "religare" ( "religar" es una etimologia que data del cristianisme, Lactànci es lo primièr a la donar) mas puslèu de "religere" ( "relegir", es a dire, faire atencion, aver suenh de quicòm), es ço que ditz Ciceron (sai pas pus ont) e es el qu'a rason, probable.
Lo francés mejan ne gardèt lo sens dins d'expressions que i a amb lo mot religion per dire "menimosament" (cal veire endacòm dins Montaigne cresi).
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari