Un espaci plen d’ambigüitats e de transicions religiosa, culturala e linguistica
 
Aquel estudi es fondamental per pensar a las consequéncias geoestrategicas, tensions, escambis, cambiaments e als airals de rescòntres entre lengas e culturas.
Las consequéncias psicologicas de pressions de tal grop e doncas de sos atributs (lenga, cultura, religion, vision sus la societat e lo mond) son interessantas. Coma los imperialistas meton en plaça los mecanismes de dominacion e de respèct de lor cultura. Coma inferiorizan e arriban de còups a destrurre l’autre. E los conquistats, coma fan per resistir, d’un biais o d’un autre. Adopcion parciala, en susfàcia o quasi totala, o retorn al combat.
Se cal avisar que dins los terroristas islamistas marroquins, ben venon de la region sonaa Rif. Son de berbèrs islamizats e rejetats per l’estat marrocan… E lo sentiment de revòlta pilha un autre camin. 
 

1. Qualques tèrmes ja :
   
    

1. Lo mot muladi (en castilhan: muladí, plural: muladíes) ven de l’arabe « muwallad » (romanizacion dal nom) significant « adaptat » ò « mestís ». cf. http://fr.wikipedia.org/wiki/Muladi

 

2. Los muladies (coma los Banu Qasi, Ben Cassi, de la familha dals Cassius a l'origina) apareissèron als sègles VIIIen e IXen. Al sègle Xen las conversions foguèron importantas e tota una fraccion de la populacion d'Al Andalós èra muladi. Qualques muladies rebèls foguèron celèbres, coma Omar ben Hafs ben Shafar (Umar bin Hafs bin Chafar), naissut a Ronda d’una familha visigòta (dal rei Witiza se ditz) que son paigrand -Chafar ben Salim- se convertiguèt a l'islam. Contrarotlèt politicament un territòri important de l'Andalosia pi se convertiguèt al cristianisme en 899, en installar un evèsque crestian a Bobastro (fa pensra al vai e ven que se poirà veire en Bosnia o doas religions dins una frairia coma los Sokolovic) cf. http://fr.wikipedia.org/wiki/Umar_bin_Hafs_bin_Chafar

 

3. Ajam, Maoali, Dimmî

4. Jisia

 

5. Shoobia

 
 
 
 
Desplaçament de populacions

1. L’estat turc actual a eiretat de l’empèri otoman una expansion nacionala.

 

2. Deplaçaments

3. Mesclum entre populacions islamizaas d’Euròpa e turcs

4. Un cas dramatic, los armenians.

• Mòstra que la nacion armeniana es fins aüra, ancara presenta sus lo sòl de l’estat turc actual e es ancara originala, malgrat l’assimilacion culturala, la semblança religiosa e l’assimilacion al turc (e eventualament mai al curde),
• Que los Hemishis turcs visquèron longtemps d’escondon, en tàiser lor origina armeniana, lo subjèct es quasi tabo per aquel mond, de paur d’èstre ancara suspectats d’èstre de marrits musulmans ò turcs (de criptocrestians presumits ò reals),
• Mòstra la diversitat de la nacion armeniana, majoritariament de religion cristiana mas convertiá per sa subrevita a l’islam en minoritat (coma los lazes a caval entre Georgia –lazes crestians- e Turquia –lazes islamizats-), nòta Recep Tayyip Erdoğan Primier ministre de Turquia despí 2003 membre dal Partit per la justícia e lo desvelopament a fach longtemps creire qu’èra laze (istòria de mostrar que l’integracion d’aquel pòble foncionava a la nacion turca),
  Una populacion qu’es plus dins lo tip exacte de l’armenitat, e ren dins la turquicitat integrala.

 

5. Las conversions

  - se desfaire dal cristianisme per los ancians bogomiles.

Entre los vint e sièis grands visirs causits demieg los janiçaris, e per aquels que ne’n conoissèm l'origina, onze èran albaneses, sièis grècs, d'autres encara circassians, georgians, armènis, sèrbes o parier italians de Dalmàcia, e cinc solament foguèron turcs d'origina.
En aquò, rejonh la figura dal convertit. Figura qu’es mesa en valor coma sovent dins lo monde islamic al contact d’autras religions. Ne’n trobam dins lo monde politic otoman. Coma grèc celèbre avèm Georgios Kalkias Stravelakis que se sonarà pi Mostafa Khaznadar e Grand Vizir de Tunisia. Per l’anecdòta, en 1822, los grècs de Quiòs declaran lor independença de l’Empèri Otoman. La respòsta otomana es brutala, chaple dals estatjants mascles, las fremas e los enfants devènon d’esclaus. Lo quite paire de Georgios es tuat e, amb son fraire Iannis, coma esclau es convertit a l’islam ambal nom de Mostafa. A Constantinòple es vendut a un representant de la dinastia Hussainide, lo Bei de Tunís qu’es tanben d’origina grèga e es elevat dins la familha de Mostafa Bei. Mòstra ben lo ròtle dals convertits que son dins lo sistèma mas que tèmptan d’aparar los fraires d’etnia islamizats.
Mai en rèire dins lo temps, coma grega celèbra avèm Evmania Voria que se sonarà pi Emetullah Rabia Gülnûş Sultan. Grega de Rethymno en 1646 coma esclava es mandaa a Constantinòpolis. Recèu una educacion en lenga turca e en religion musulmana dins l’harem dal sultan otoman Mehmed IV e serà la maire dals sultans Mostafa II e Ahmed III.

Un pauc a l’image d’aüra dins lo monde mediatizat: per los ancians dal dançaire Maurice Béjart al mediatizat fotbolaire Franck Ribéry en passar per lo cantaire Akhenaton- Philippe Fragione, Depardieu... E sovent la conversion de celebritats es sovent supausaa mas pas totjorn vertadiera (efècte de mòda o per far rebèl o en recerca de raïces?).

Lo contrari es fòrça mai rare e mai dangierós per causa de risca de mòrt –en islam l’apostasia val la mòrt-, se pensa al cas de Paul Mulla nomenat avant Mollazade Mehmed Ali, grèc cretés convertit al cristianisme. Mai recentament avèm Asia Bibi al Paquistan cf. https://fr.wikipedia.org/wiki/Affaire_Asia_Bibi o https://en.wikipedia.org/wiki/Shahbaz_Bhatti.
 
Aquel tip de populacion autoctòna islamizaaa es segon lo cas nomenaa :
   
Pòt passar per los estadis de criptocrestians, de bectashis, d’alevis, de sofis. Los grècs pontics de religion crestiana qu’an demorat après los escambis de populacion de 1924 son supausats èstre de criptocrestians e aiçò despí mens de 100 ans.
 
Lo passatge a l’islam es sovent una passarèla per se turquizar. Un exemple los grècs cipriòtes islamizats, que parlan lo grèc coma los grècs de l’ila demorats crestians. Una part venguèt s’installar a Antalya en 1936 e al final aquela comunitat originala s’integrèt totalament fins a devenir una integracion totala, e al final parlan plus grèc.
 
Segon las tèsis de cèrts istorians subretot bosniacs, la populacion bosniaca musulmana provendriá de sèrbes e de bulgars bogomiles, crestians aparentats als catars que, après lor persecucion en Bulgaria, se serián refugiats en Serbia e en Bòsnia e Ercegovina, ont, sota l'Empèri otoman, serián estats islamizats. Pasmens, la majoritat dals especialistas de Balcans remarcan que los Bogomiles desaparèsson completament tre la fin dal sègle XIV, mentre que l'islamizacion comença solament a la debuta dal sègle XVI, las populacions crestianas passant a l'Islam per plus pagar l’Haraç (impòst otoman suls nonmusulmans). La "darriera" familha crestiana ortodòxa de Gora s'es fonduá dins lo rèsta de la populacion en 1855, amb la mòrt de Baba Bozana dins lo vilatge de Brod. Aquò representa d’exemples tipics.

La situacion de l’aviatora Sabiha, nomenaa Gökçen après la genocidi armenian de 1915 es emblematic de la situacion. Lo mai tragic es per las populacions non masclas demoraas après lo chaple.
Lo redactor en cap d’Agos, Hrant Dink (assassinat lo 19 de genier de 2007) explicava qu'aviá publicat aquela informacion sus la basa de testimoniatges d'una neboda de Sabiha Gökçen venguá d'Armenia e en s’apliant sus documents e fòtos publicats sus aquel afar a Liban e en Armenia. Hrant Dink recordèt tanben que s'aquela revelacion foguèsse vera, aquò fariá que valorizar Mostafa Kemal Atatürk, provant sa compassion devèrs las victimas armènias, tot en anotant que Mostafa Kemal Atatürk aviá pas jamai participat a las politicas dal Partit Union e Progrès. Foguèt, al contrari, un grand rival d'Ismail Enver e de Talaat Pacha.
Los trèbols causats per l’invasion religiosa faguèt que l’identitat dal monde es perturbaa. Per exemple dins la region de Novi Pazar ò Raška interior, d’unos se dison Bosniacs, d'autres Musulmans (coma nacionalitat) e d’autres Serbes ò Montenegrins de religion musulmana.
 
Los politics turcs an un discors bivalent en dire que cal que totas las minoritats se conformesson a un modèl turc, mas de fach s’agisse d’una dissolucion lingüistica e culturala dals nonturcs dins lo modèl turc.
 
Un bòn exemple es la turquizacion dals patronimes. La lei dal nom de familha bandisse de noms de familha que contènon de connotacions de culturas estrangieras, de nacions, de tribus, e de religions. Coma resultat, totplen d’etnias armenians, grècs, e curdes foguèron forçats d’adoptar de noms turcs d’après una adaptacion fonetica o de còups sensa ges de rapòrt.

Una nomenaa amb l’element “ian, zade, ev, poulos, viç, ben/bin, dis, aki, madumu, veled, cubo…” denotant respectivament una familha d’origina: armeniana, georgiana, russa, grèga, albanesa, araba, curda, e d'autras originas, poiriá pas èsser enregistraa, èra sigue completament diferenta sigue aviá l’astre d’èstre remplaçaa per “-oğlu” ponch e basta) coma dals toponimes (la vila de Constantin > Istambol, Adrianopolis > Edirne, Smirna > Izmir). Objectiu, escafar la memòria familiala e individuala. Objectiu quasi capitat quora se ve aüra las complexitat de las recèrcas genealogicas en Turquia!
 
Una error de la part de las autoritats gregas es de favorizar la pèrdia d’identitat de las populacions musulmanas autoctònas que parlan lor lengas (bulgar e/ò grèc) en aver instaurat una classificacion los identificants coma turcs. Ansin, lo sistèma escolar que lor es proposat es bilenga grèc/ turc e pèrdon lor lenga, en continua l’òbra d’imperialisme que los grequiza e turquiza, mas los laissa plus parlar lor lenga pròpria.
 
Lo cas emblematic d’icònas nacionalas :

• l’albanés Gjergj Kastrioti, dich « Lo prince Alexandre » en turc « Skanderbeg ». Son paire Gjon Kastrioti èra un senhor de l'Albania centrala qu'èra estat vassalizat per los Otomans. Per s'assegurar de sa fidelitat, sos quatre filhs Gjergj, Reposio, Constantin e Stanisha Kastrioti son portats coma ostatges e islamizats per servir dins l'armaa turca en 1423. Totes, levat de Gjergj, conoisson una mòrt violenta. Gjergj Kastrioti, après una carriera militara al servici de l'Empèri otoman, refusèt pi l'islam e tornèt al cristianisme catolic. Organizèt una insurreccion victoriosa contra los Otomans, se presentant coma lo defensor de la cristianitat dins los Balcans. Son percors es a l’image dals « laramans ». A costat de la populacion majoritariament musulmana e minoriariament crestiana, una part de la populacion albanesa foguèt longtemps de religion criptocristiana, eiretatge de l’islamizacion turca. Despí la fin de la « decolonizacion otomana » e l’alunhament de l’istòria turca dal territòri d’Albania, fan torna mai parlar d’elos, mai liurament sensa pressions socialas o jutjaments.
• lo serbe Mehmed Pasha Sokolovic, lo grand visir de Soliman dich lo Magnific, de Selim II e de Morad III de 1565 a 1579. Naissut dins una familha sèrba ortodòxa, foguèt victima de la practica otomana dal devşirme a l'edat de sièis ans; conduch a Istambol, foguèt elevat dins l'islam e venguèt janiçari. Va morir en 1579 assessinat per un musulman fanatic que li recriminava sa tolerància rapòrt als ortodòxes dins l'Empèri. En 1557, influencièt la decision dal sultan de restablir lo patriarcat sèrbe de Peć (coma a l'epòca de l'Empèri Sèrbe, al Cossovo. Makarije Sokolovic son fraire, foguèt nomenat patriarca, lo patriarc sèrbe èra al cap de totes los ortodòxes dals balkans de Romania e d'Ongria, tirat aquels de lenga grèga.
• Aquela situacion existe fins aüra, citam un contemporanèu: Emir Kusturica naissut lo 24 de novembre de 1954 a Sarajevo, en Republica federala socialista d'Iogoslavia. De nacionalitat iogoslava, es d'origina serbomusulmana. Lo New York Times a interrogat Emir a la debuta de la guèrra en Bòsnia sus son identitat, Emir auriá respondut: «Sio un exemple viu de la mèscla e de la conversion dals sèrbes en Bòsnia», «Mos grands vivián dins l'èst d'Ercegovina, èran fòrça paures. I èran tres fraires al sen de la familha. L'un èra crestian ortodòxe. Los dos autres se son convertits a l'islam per subreviure ». Lo jorn de Đurđevdan (lo Sant Jòrdi) en 2005, Emir es tornat crestian dins la Glèisa ortodòxa sèrba sota lo nom de Nemanja Kusturica (Немања Кустурица) dins lo monastèri de Savina, pròche d’Herceg Novi, al Montenegro. Sos detractors an analizat aquò coma una traïson de son passat musulman, a qué a respondut: «Mon paire èra atèu tot en se definissent coma sèrbe. D'acòrd, avèm benlèu estats musulmans pendent 250 ans, mas eriam ortodòxes denans aquò, tot en restant sèrbes ». Un exemple de reparacion istorica d’una cultura?