O ai escrich mai d’un còp… Nòstra lenga, quala que siá la varianta, es plan malauta e, suls mercats vilatgeses, dins lo campèstre, se fa pas plus ausir que de quora en quora. Los quites indigènas escaurraunhan los noms d’en cò nòstre. Dins aquel domeni, son venguts toristas dins lor país!
 
Emplegan pas plus tanpauc los renècs o las expressions saborosas qu’an un gost de caçolet, de garbura o de tripetas.
 
Los renècs estatsunidencs, interdiches suls mèdia al país de Tom Sawyer e de Mickey Mouse, fan flòri dins la boca de la joinessa occitana —e exagonala— sul fenestron, dins lo pòste… e fan rampèl als renècs franceses e al vocabulari del Marqués divenc qu’a donat son nom en eiretatge a la lenga “françoise”.
 
Ça que la, quand parlan de la linha LGV a venir qu’anirà de Bordèu a Tolosa, i a una expression qu’es adaptada a la situacion e aquò’s: “Paga, païsan!”
 
S’ai ben comprés, los que nos governan venon de trobar de moneda per arribar a pagar la factura d’aquela linha, dicha de progrès per sos promotors.
 
Quitament se damoratz luènh de Bordèu o de Tolosa, o sabètz: los trens de granda velocitat que van de París… endacòm mai fan bavejar d’enveja totes los que ne son luènh, çò dison nòstres politicians, e, dins lo cas present, lo president de region que demòra a Bordèu, la presidenta d’una autra region que demòra a Tolosa e lo cònsol màger d’une vilòta que se tròba entre las doas vilas.
 
Sabètz tanben que tot òme politic [masculin generic] s’estimariá pas digne de viure se daissava pas un emprenta de son passatge al poder que siá nacional, regional, departamental, local. E, per malastre, lo hara-kiri s’es pas difusat al contrari dels manga; alara, m’avètz comprés!
 
O poguèsson, daissarián lor nom estacat als cagadors de la plaça d’un vilatjòt! Ça que la, lo perlongament de la LGV fins a Tolosa es quicòm mai per los far passar a la posteritat e mostrar que, quitament, luènh de Lutècia, òm pòt èsser òmes de progrès [plural generic] amb… la moneda dels contribuables de l’endrech. Aital ganharem un vintenat de minutas de Tolosa a Lutècia… lo Graal, qué!
 
Bon, qualques milièrs d’ectaras d’arbres seràn sacrificats mas, après tot, lo Brasilièr Bolsanaro faguèt pièger quand èra president, non?
 
Mas lo Graal a un prètz; lo graal aurà un prètz per gaireben totes… non pas totes que la LGV fins a Bordèu foguèt finançada per part per les regions e non pas per l’estat. Coma l’Estat es impecunhós, aquel tròç a venir es finançat per las regions e los departaments traversats.
 
Òut e Garona foguèt lo sol a refusar e lo primièr ministre la faguèt al chantatge, ajudat qu’èra pel cònsol màger d’Agen —que jura el tanben que pel progrès…: “Madama la presidenta es una avariciosa e aima pas son país”. Èra lo sens de la diatriba primièra-misteriala…
 
Qualques jorns a, aprenguèrem dins los mèdia que los ciutadans qu’an l’astre e lo bonaür de viure a mens de 60 km d’una gara sul percors de la futura LGV pagarián una taxa especifica.
 
Lo dich progrès serà donc finançat per de mond que prenon pas jamai, o benlèu un còp l’an, lo tren de París mentre que nòstres elèits —que vòlon anar far lors devocions al dieu de l’Elisèu o al dieu d’un ministèri— sabon pas çò qu’es de sortir la carta de crèdit… lor administracion o entrepresa pagan per eles. Si que non, serián pas los elèits!
 
La devisa de la Republica es una trinitat; o es pas mai per çò que nòstres governaires an tirat un element d’aquesta trinitat… A vos de jogar e de la trobar. Vos pòdi qu’es la libertat — plan demingada ça que la; es pas la fraternitat — plan dificila a trobar ça que la; es l’autra!
 
L’an remplaçat per un adagi de’n çò nòstre, ja conegut al temps del rei Cezet. Los elèits son despensièrs amb la moneda dels autres e se an doblidat la lenga, an servat ça que la l’adagi: “Paga, païsan!”