La cultura occitanocatalana, ligada per una romanitat fòrta (idealizant Grècia antica, plan segur), a de rasigas protobascas, celticas, ibèras e liguras. Res de nòu jol solelh. Obèrta a la mar Mediterranèa, daissa tanben passar per carrièra corrents d'aire semitics tot naturalament. Res de nòu jol solelh. Jogar amb totas aquelas fonts comolablas e conjugablas a qui mai pòt, aquí una bèla escomesa per tota entrepresa de creacion culturala en occitan.

Çò qu'apelatz lèu fait "Gasconha" a mai que tot rasigas protobascas (qu'en realitat son observablas mai lèunh dins las tèrras que la sola e legendària "Gasconha". Çò qu'apelatz Lemosin e Auvèrnha an mai que tot rasigas celticas (pro indetificablas al legendari e al fantastic populars). Çò qu'apelatz Lengadòc (mercés als reis de França) a mai que mai rasigas ibèras e protobascas. Çò qu'apelatz Provença a mai que mai rasigas liguras e grècas. Lo grand ligam, brèç de la lenga occitana, se complís amb la romanitat (e son fotut catolicisme…). E sèm plan mai romans que non pas los franceses, qu'an rasigas celticas e, mai que tot, germanicas.

En brac, los occitans, seriam, fin finala, de romans tardius, mai o mens conscientament opausats a una anglogermanisacion de fons mas latinofranca de fòrma, forçada qu'impausada, culturalament, linguisticament e, fin finala, politicament. Mas tot aquò sembla tan simple, tant esquematic, que non me pòdi empachar de me mesifisar de tant de simplificacions… Per i escapar, multpliqui tant coma o pòdi las referéncias culturalas exterioras a aqueste espandi, sense m'ocupar d'unes dreits de sòl ni de temps… E vosautres, plan segur, faretz coma o voldretz. Mas culturalament o/e geneticament, res non es tant prejudiciable coma l'endogamia.