Un còp èra, als quatre cantons de la cort d’una escòla, filhetas e dròlles, grandasses coma pichonets, jogavan de longa a las bilhas, al castelet mai que mai. Caduna e cadun, en fin de jornada, comptava çò qu’aviá ganhat o çò qu’aviá perdut. Degús aviá paur de jogar, degús senhorejava quora capitava, degús se carpinhava quora perdiá. Tot se passava dins l’amistat, la jòia e la patz.
 
Tot se passèt plan fins al jorn ont los grandasses volguèron pas pus jogar amb los pichonets. Es que los pichonets lor fasián paur? O sauprem jamai! Çò que se passa dins lo cap dels bèls es ben malaisit de saber! Los grandasses decidiguèron de partejar la cort en dos. Ne’n prenguèron la mitat. De tot biais se pensavan qu’aicesta lor aparteniá tota.
 
Lèu, lèu, los grandasses se sentiguèron a l’estrech per jogar entre eles. Decidiguèron d’espandir lor territòri de jòc. Amb un pica-fuòc tirèron una linha de partatge non pas al mièg mas al mièg pus un quart de la cort. Los pichonets, amai se i s’esperavan, foguèron subtats. Amb las sòlas de lors calçuras escafèron aquela linha. Prenguèron una bròca e laurèron una rega just al mièg de la cort de l’escòla.
 
Es aquí que los belasses quitèron de jogar entre eles. Se botèron a traire bilhas e bolards suls pichonets. A lor torn, los pichonets quitèron de jogar, repoteguèron e se botèron a escampar bilhas e bolards suls belasses. Aicestes esfaçèron la linha tirada amb la bròca e prenguèron tornamai lo pica-fuòc per tornar traçar la linha al mièg e un quart de la cort.
 
De cada costat, bilhas e bolards plovián. N’i a que perdeguèron un uèlh, d’autres foguèron macats al cap, a las gautas, a las mans... Coma l’auton senhorejava, los belasses se diguèron que lo temps de la castanha èra vengut. Amassèron un molon de castanhas qu’escampèron suls pichons. Mas los pichons, aluserpits, amassèron d’aglands. Castanhas contra aglands, aglands contra castanhas! La batèsta èra pas prèsta de s’acabar.
 
Venguèt l’ivèrn. La nèu aclapèt la cort. Arribèt lo temps dels pomèls. Pichons coma bèls s’apomelèron tant que posquèron. Mas coma los grandarasses trobèron que la batèsta èra pas pro òrra, claufiguèron los pomèls de peiretas. Aicestas ensagnosiguèron uèlhs, gautas, front, nas dels pichons... Eles repostèron, getèron de bolas de nèu amb de pèiras. La batèsta durèt gaireben tot l’ivèrn.
 
Arribèt la prima. De cada caire, de las peiretas passèron als còdols. Cada matin, pichons e bèls arribèron dins la cort de l’escòla amb una sacada comola de codolets. Èra amb aquel que ne portariá lo mai, los mai gròsses, los mai pesucs. Se’n escampèron, aquí ne’n vòls, aquí n’as! Las nafraduras e la sang rajavan de mai en mai cada jorn.
 
Es aquí que la regenta arribèt amb la règla del tablèu d’escòla. Saique, anava pas esperar que i aguèsse pas pus de codolets dins los valats! Tirèt una linha al mièg de la cort, a egalitat entre pichons e bèls. Ajustèt que lo territòri qu’èra entre la linha del mièg e la linha del mièg pus un quart tornariá als pichons. Lor apartendriá e devendriá territòri autonòm.
 
Temps d’estiu, temps de vacanças. Es que la batèsta qu’entrinquèt dins la cort s’espandiriá al vilatge? Per l’ora, ben finòt lo que podriá o dire!