Opinion
Occitan sota l'espasa de Damocles
Un collèga de trabalh ditz en parlant de l’ensenhament de l’occitan: "una minuta de mai monsur lo bòia!".
Sensa èstre pessimista, que fa mai de centenals d’ans que l’occitan es lenga amenaçaia e mespresaia, e qu’i son totjorn de "calucs", "poètas", "ideoses", o "lingüistas" per escriure en lenga nòstra, condemnaia d’avança sensa jamai cessar de viure.
Qué dire d’aquò?
Sensa dramatizar, far d’occitan es coma èstre un estrapontin. La variabla d’ajustament. Lo detalh, la ceriesa après lo pastisson? Es benlèu aquò que nos cal veire. Per donar de vam e veire la botelha, a defaut de bota, a mitat plena.
Cal saber que de païses ancuei an una lenga escricha despí mens de 500 ans. Per exemple fins al sègle XVI, los romaneses escrivon en vièlh eslau, lenga liturgica e de documents politics dins los principats danubians.
Lo primier document escrich en romanés data de 1521, la "Letra de Neacșu". Autra etapa importanta dins lo desvolopament de la lenga literària e, en consequéncia, dal romanés estandard, es la primiera traduccion completa de Bíblia en 1688. Al sègle XVIII, e sustot al sègle XIX, l’estandard es definit.
Los occitans, avèm un occitan estandard, un lengadocian non territorializat. Es contradich per un ancian estandard, aquel de Mistral lo provençal rodanenc. E per de formas dialectalas especificas coma d’unos en Gasconha o en Alvèrnhe.
Los romaneses an ben los moldaus. Los catalans, los andorrans. Los alemands, los austriacs e mai que mai los soïsses que parlan a l’oral una forma de Soïsse alemand.
Sensa èstre pessimista, que fa mai de centenals d’ans que l’occitan es lenga amenaçaia e mespresaia, e qu’i son totjorn de "calucs", "poètas", "ideoses", o "lingüistas" per escriure en lenga nòstra, condemnaia d’avança sensa jamai cessar de viure.
Qué dire d’aquò?
Sensa dramatizar, far d’occitan es coma èstre un estrapontin. La variabla d’ajustament. Lo detalh, la ceriesa après lo pastisson? Es benlèu aquò que nos cal veire. Per donar de vam e veire la botelha, a defaut de bota, a mitat plena.
Cal saber que de païses ancuei an una lenga escricha despí mens de 500 ans. Per exemple fins al sègle XVI, los romaneses escrivon en vièlh eslau, lenga liturgica e de documents politics dins los principats danubians.
Lo primier document escrich en romanés data de 1521, la "Letra de Neacșu". Autra etapa importanta dins lo desvolopament de la lenga literària e, en consequéncia, dal romanés estandard, es la primiera traduccion completa de Bíblia en 1688. Al sègle XVIII, e sustot al sègle XIX, l’estandard es definit.
Los occitans, avèm un occitan estandard, un lengadocian non territorializat. Es contradich per un ancian estandard, aquel de Mistral lo provençal rodanenc. E per de formas dialectalas especificas coma d’unos en Gasconha o en Alvèrnhe.
Los romaneses an ben los moldaus. Los catalans, los andorrans. Los alemands, los austriacs e mai que mai los soïsses que parlan a l’oral una forma de Soïsse alemand.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#6 de sal! E pas que d'ala
#5 legenda de la dòna Monbrun, Droma, l'aiga seca = de dal
#3 Aiga es H2O, mentre que la sal (de mar) es NaCl. Parlavi de la primièra, non pas de la segonda…
#1 òc, es l'estat actual geopolitic, bon o marrit, del moment
#2 aiga seca = sal
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari