Es totjorn aisit de jogar los auguris a posteriori e soi passat mèstre dins aquel domeni. Aital, De Gaulle aviá rason de dire: “Cossí volètz governar un país que ten 258 varietats de formatge?”
 
Vau pas espepissar sul nombre que, coma cadun o sap, lo mond lor fan dire çò que vòlon e trobaretz de chifras diferentas se vos passejatz sus la tela. Dirai simplament que n’avèm a bodre e que lo general —l’apelavan aital quitament quand èra president— s’aguèt pas cap de problèmas amb las nombrosas varietats de formatges n’aguèt amb lo pòble francés.
 
O sabi, parlèt de “país” e non pas de “pòble” mas cal pas jamai doblidar que la dòxa exagonala —quitament abans que venguèsse president— es totjorn estada desempuèi la revolucion granda: Un país, un pòble”!
 
Es aquela dòxa que val als promotors de las lengas istoricas de França, las responsas dilatòrias e lo mesprètz dels que nos govèrnan, dels elèits que se creson sortits de la “cosina” de Jòu e de totes los que se son laissats lobotomizar…
 
Me legissètz e donc me coneissètz… sabètz que per anar de a a izèda, aimi de prene los camins bartassièrs; non, es pas d’amor que s’agís, es simplament una constatacion: los camins bartassièrs, los preni!
 
M’enfin! coma o ditz Gaston Lagaffe… De Gaulle viviá dins una epòca preïstorica… sens ordenador, sens telefonet, sens… res, qué! E ieu tanben, e los Franceses tanben, e l’umanitat tanben! I a pas que los vièlhs que se pòdon representar la societat de l’epòca.
 
Per astre o per malastre, l’epòca a cambiat e tot un mond es defuntat; lo progrès —me’n diràtz tant!— es arribat amb los apleches electronics d’anuèit… Los joves se demandan cada jorn cossí fasiam per viure… tot simplament!
 
Soi segur que l’exagòn compta totjorn autant de varietats de formatges mas lo “collectivisme” d’après-guèrra a daissat la plaça a un individualisme forsenat.
 
Los partits politics e los sindicats que mestrejavan la vida del país an desaparegut… e, eles que se reclamavan d’una fòrça de pression vertadièra e incontestabla contra los govèrns que cambiavan cada mes, IV^na republica obliga, —una faiçon de parlar, ça que la— son contents de recampar qualques milièrs de companhons de rota temporaris.
   
An trobat l’idèa del sègle: los líders sindicals an trobat l’idèa del sègle: anar dins los territòris per manifestar… es agradiva, la província!
 
E òc, autres còps, dintravan dins un partit, mas sustot dins un sindicat, coma dintravan —e dintran encara— en religion los que vòlon lausar lo qu’a pintrat las mongetas!
 
E los mens joves, quitament los que, per filosofia personala o d’autras rasons, se son pas jamai engatjats d’una faiçon precisa, se sovenon dels noms dels secretaris dels partits o dels sindicats que podián entendre parlar dins lo pòste TSF o veire qualques annadas pus tard sul fenestron…
 
Anuèit, relevariái pas l’escomesa —e devi pas èsser solet— de vos donar lo nom dels líders politics o sindicals. Òc ben, quand lo jornalista parla d’un o de l’autre e balha son nom, me ditz quicòm mas anetz pas jutjar mon civisme a l’auçada de la coneissença dels noms de los que govèrnan nòstra vida vidanta e vòlon decidir de nòstra avenidor.
 
La rason n’es simpla: se compòrtan gaireben totes coma de mariòtas qu’un deus ex machina ne tira los cordilhs, que sián dins los palais de nòstra republica malautejanta o per carrièras.
 
Nos balhan un espectacle triste a ne morir e espèran nos retenir en emplegant renècs, injuras e escumenges… N’apèlan a la revolucion per d’unes, al sens de las responsabilitats per d’autres.
 
Preparan lor reeleccion e s’an doblidada la promessa implicita que fa tot candidat a una eleccion qué que siá: “servir e ajudar [mons] conciutadans, servir lo país” e non pas me servir!
 
A, los piòts!