Recentament, Alain Aspect, nòstre tras que remarcable prèmi Nobel de fisic agenés, que fa la glòria de nòstra vila e plan al delai, a efectuat un cort sejorn que l’a conduch a Astahòrt ont sos parents èran regents puèi a Agen, al licèu Palissy dont lo blòc scientific pòrta d’ara enlà son nom e carrièra Castèra, rebatejada carrièra Maurice Hirsch en l’onor d’aquel professor de fisica qu’es a l’origina de sa vocacion scientifica. Damatge que siá pas passat per la carrièra Lamouroux coma o fasiá dins sa joventut per s’anar al licèu Palissy e vesiá davant l’ostal ont visquèt e se moriguèt Loís Deucòs deu Hauron una placa que l’evocava. Descobriguèt mai tard l’importància d’aquel agenés d’adopcion, genial inventor e presidiguèt lo quite 27 novembre 2021 al teatre Ducourneau lo collòqui “Deucòs deu Hauron: un inventor visionari de la fotografia color”.
 
Uèi, la placa d’origina es estada fin finala, aprèp mos esfòrces pendant un an pas mens, remplaçada per una placa bilingüa occitan/francés, un eveniment passat totalament desapercebut. Perqué onorar Deucòs deu Hauron en occitan? En defòra de son ancoratge agenés, lo fach que siá estat contemporanèu de son ainat Jansemin nos interròga. Rampelam que son fraire Alcide a agut Jansemin coma collèga a la Societat academica. Sabèm pas se Deucòs parlava occitan. Se pòt qu’aja encontrat Jansemin pel mejan de son fraire. Benlèu quitament, qual sap, a realizat un retrach fotografic del poèta non retrobat d’aquel jorn. De tot biais, l’occitan es la lenga d’origina dels ageneses. Es nòstra memòria viva. Es ensenhat dins las classas bilinguas e la calandreta Jansemineta de nòstra vila. Aquò justifica, se o caliá, amplament qu’un omenatge siá rendut a Loís Deucòs deu Hauron en occitan e en francés. Sabi ben qu’es una avançada de las pichonetas. Benlèu que los anants e venents remarcaràn aquela placa nòva ont lo tèxt es d’en primièr en occitan en caractèrs tan gròsses coma los del tèxt en francés que seguís. Se sabon pas grand causa, se demandaràn perqué onorar l’inventor en espanhòl? Galegi pas, es arribat! Se son curioses, s’entresenharàn al prèp de la comuna. Se sabon qu’es d’occitan siá se demandaràn perqué la vila degalha l’argent public per lo patés siá veiràn la causa amb simpatia. Del moment que se pausan de questions es ja quicòm. Una pichona avançada? I a pas d’avançadas pichonas o grandas. I a d’avançadas punt! La dralha de l’emancipacion nacionala d’Occitània es longassa. Cal demorar determinat mas umil.