capçalera campanha

Opinion

Mòts arabes passats en occitan e mòts populars grècs dal vocabulari marin passats en occitan

Laurenç Revèst

Laurenç Revèst

Escrivan, traductor. Dialectològue, Doctor en lingüistica. President onorari dal Centre Cultural Occitan País Nissart e Alpenc.

Mai d’informacions
Aviam ja parlat de Lexic comun entre occitan e arabi (Jornalet 15/04/2017).
 
amb de fach de mòtes venguts dal latin, passats logicament en occitan mas tanben passats en arabe dialectal magrabin.
 
Veguèm lo contrari aüra e mai de complements.
 
E tanben dins una segonda part los mòts populars grècs passats en occitan dins lo domèni dal vocabulari marin.
 
 
De mòts arabes passats en l’occitan
 
Mistral ditz “Es remarcable que los mots introduches dins lo provençal per las invasions sarrasinas son demòras tals quals, coma la marca d’un fèrre roge”.
 
— lo cafèr, nom donat als non musulmans en arabe, significa mescresent, incresent, ingrat, infidèl,
 
— lo ramadan, lo sabat,
 
— lo garbin, utilizat en Provença rodanenca per lo vent de sud oèst sus las còstas de Mediterranèa, al sens de brolhard en la Gavotina maritima entre Esa, A Torbia notadament, de l’arabe “garbi”, oèst,
 
— criar “seba”, criar mercés, criar gràcia de l’arabe “seibo”, basta, pron,
 
— “a la baballa”, a la garda de Dieu de l’arabe “bab allah”,
 
— l’arsenac (en gascon), l’arsenal en occitan general, de l’arabe “al ssanat”, la fabrica, passat en francés egalament,
 
— basar, tròc, mercat (precisa "en blòc") de l’arabe “bâzar”,
 
— aufa, espart de l’arabe “al fa”,
 
— a jaba, a profusion, de l’arabe “jaba”, grand mercat.
 
Mistral indica que lo patronime “Maumet” seria una occitanizacion dal prenom “Maomet” utilizat coma nomenalha, benlèu dins un sens imajat, coma per dire profèta (Profeta es un patronime existent).
 
De mai ditz que “Bazar” es un patronime de Niça.
 
 
Una autra lenga prestigiosa nos a donat totplen de tèrmes marins, es lo grèc
 
Parlam ren de tèrmes scientifics, radical o sufixes grècs nimai de tèrmes istorics.
 
Se ditz que d’un temps a Marselha en provençal maritime marselhés, per dire lo pan s’emplegava "arton", tèrme d’origina grèga. L'amic MC nos precisa que "tres autors que cita Mistral dins son entrada ["arton", en grafia mistralenca doncas] "artoun" Granier, Bourrelly e Crousillat [emplevagan aquel mòt] en provençau de Marselha (fasián partida dau movament dei "trobaires marselhés")".
 
— Pescar al bòu, dal grèc βόλος getar,
 
— argue, sinonime de cabestrant,
 
— bleton, sinonime de clavèl,
 
— bruma o brime, sinonime de cordatge,
 
— bris, sinonime de tremp, banhat,
 
— brofoniá, brefoniá, bruch de la tempèsta, gròs temps,
 
— calar, davalar, getar dins la mar,
 
— calauma o calama, sinonime de quietude, calma,
 
— cau, cable per remorcar,
 
— escaume, tèrme grèc ben espandit en Occitània maritima,
 
— estròp, còrda qu’estaca la rama a l’escaume,
 
— estèu, sinonime de seca, ròca al ras de l’aiga,
 
— gangui sinonime d’arret,
 
— borgin o bregin, sinonime d’arret,
 
— madraga, pargue de pesca,
 
— nau, pron espandit sinonime de batèl,
 
— tes, isclon d’arena,
 
— fòrça noms de peisses: cante, carambòt, làmia, sarga, ròmb...

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Bandièra05 1180x150: PUBLICITAT

Comentaris

MC M
9.

#9 dins aquesto cas se diriá pescar au buòu a Marselha, çò qu'es pas lo cas.
De veire en Catalan per exemple ont es "bol" e non "bou" https://ca.m.wiktionary.org/wiki/bol

  • 0
  • 0
anonim anonimós
8.

#7 Cap en català, com cabo en espanhòu, com bout en francés, aquò se limita pas a un cable de pesca. concernís totas las ficelas que i a sus un batèu. Lo cap qu'es lo sinonim nautic de la còrda terriana.

Pescar al bòu, benlèu que pòt venir dau grec mès çò segur es qu'evòca tanben la tecnica en era medisha : duas naus que trainan un hilat de hons plaçat entre totas duas, com un parelh de bòus traina l'araire.

  • 0
  • 0
Supercorrector Correctlàndia
7.

#7 *quietuda: francisme
* Autras remarcats : autras remarcas

  • 6
  • 0
Pèir
6.

De corregir:

*a la babala > a la baballà (cf. catalan balear A la babal·là)

*quietude > quietud(a)

*en blòc de > en lòc de

Autras remarcats:

Cau pòt venir de Cap (cf. catalan Cap, cable de batèu de pesca)

Bromeig e Bromejar (grumeig, grumejar) i son en catalan tanben.

  • 5
  • 4
MC M
5.

#5 Lei tres autor que cita Mistral dins son entrada "artoun" (Granier, Bourrelly e Crousillat)) escrivián en provençau de Marselha. Fasián partida dau movament dei "trobaires marselhés".

  • 7
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article