Son partits d’Orleans (Orlhencs) per anar dins lo sud, sus la Còsta d’Azur. E pi li son tornats, mas avem gardat un liam amistós. E lor avem pausat de questions per saber. Voliam saber un pauc coma veián l’originalitat de la nòstra region, a que teniá? Perqué io abito aicí e sio d’origina dal sud. E me pauso de question. Perqué a Orleans i es tot. I es la capitala gaire luench, es la cultura, es espantant de veire los musèus, las scienças, de veire la conoishença disponibla, las universitats, los intelleituals, que son presents dins un meme luec. E vivem dins un país, que a París avem coma lo cap intelleitual de la piramida, l’alfa e l’omèga. Es formidable.
 
Per exemple a la ràdio, s’entende de chançons inglesas. Après cadun parla francés, mas la chausa estonanta es que dins lo monde quora sio anat dins la Còsta d’Azur, parlàvan ren ben francés: “degun, ‘fant, tè ve, fai tirar”. E es estonant al sègle XXIen de trobar de monde ancara que pàrlan dins l’exagòne, en França metropolitana, d’individuses que pàrlan. Mas li seriá ren una pression comunitària que manipulariá aquel paure monde. Perqué gardiatz, en França es lo país de LA republica, de LA laïcitat. I a qu’una laïcitat, es la francesa. Lo nòstre modèl es formidable. Capisso ren perqué aquel mond es reborsier. Veio ren que l’engèni es tal que en fach si dèu somètre al modernisme, a la cultura tot lo resta dins l’exagòne. Coma faire ambé cada lenga per cada vilatge. Es pròpi impossible. Imaginatz vos, se devem faire dins cada establiment, de la lenga occitana adaptaia a las matematicas, imaginatz vos. E en catalan chalriá far parier, etc. Mas alora non solament chal mestreiar las mats mas tantben l’occitan. Mas aquò. I a que de veire a Maiòta, tots los escolans pàrlan maorés. Mas autrament, tot l’ensenhament es en francés. Pi se li capísson ren e bèn son aquí per apréner justament per si méter al francés. Perqué per manjar, i a ren dins lor país. La lenga es ren lo maorés que farà viure, serà lo francés. E se vòlon sortir de lor trauc, es lo francés que los salvarà. Bòn, empacha ren qu’a París nos agrada de gardiar sovent ce que se passa als Estats Units, de far d’emissions en America, de donar de prenoms americans (Kevin, Brice, Jessica...). E pi escotam totplen de musica americana. Mas, la nòstra cultura aquí, es la francesa, i a ren de tortilhar. E donca me demando coma e perqué se pòl èstre occitan ancuei?
 
Per exemple, son pas de lengas, polem pas dire que l’occitan siòie una lenga. I es plen de diferenças, de patoàs, de dialeites... I a lo provençal, i a la lenga nissarda, l’occitan, l’auvernhat, etc. E pi aquò s’es jamai escrich, i a pas de literatura conoishua. Io a l’escòla i èra la literatura francesa. I a ren de literatura occitan. E pi la causa es dangeirosa. Gardiatz, l’Alsàcia-Lorrena, nos a causat la guerra, es ren bòn aquò. E pi la Iogoslavia. Es perilhós, es la bóstia de pandòra qu’anam dubrir. E tant que si parla francés, a mai estimarai qu’es ben practic. Es ver que quora anam en Itàlia devem parlar italian, parier en Alemanha, mas es diferent. A ren de veire. Autrament, io, mi dio, la modernitat, deu passar justament per l’uniformisacion. Son de lengas de monde de la campanha, en vila i a degun que las parla. Se pòt ren dire tot, an ren tot lo vocabulari per dire las idèas, per exemple per l’òrt, va mas per la filosofia? Ai jamai entendut de monde parlar occitan, senon es bizarre. Dins los visiteurs se parla de la “boîte à troubadours”, òc, mas es tot. I a un pauc l’accent, los cht’is, e ancara es mai actiu los Cht’is. I a ren agut parier film aicí.