Per èstre franc, soi espantat de veire que n’i a que fan lo sacrifici de tres o quatre minutas —o mai s’an besonh de se i tornar per comprene mon galimatiàs!— de lor jornada preciosa per legir aquesta bilheta setmanièra.

Pòdi comprene los que se lançan la matin abans de partir al trabalh en bevent lor cafè; ai mai de dificultat quand pensi al mond que dobrisson lor tauleta un còp tornats a l’ostal après la lassièra d’una jornada. De tota faiçon, lo primièr se deu gastar la jornada e lo segond trobar pas lo dormir e me sentissi copable!

Vos deuriái parlar puslèu del coronament de Carles III, de l’espectacle de Beyoncé o d’un president que gausèt traversar la carrièra e qu’es pas jamai tornat en arrièr… mas i arribi pas! Per parlar d’aquò, auriái besonh d’un lengatge florit amb de mots capables de despenjar la luna e las estelas e ma lenga, ailàs, es tròp elementària per aquò far.

Sabèm totes que, en la França pregonda, se passa pas grand causa e per que los mèdia exagonals, escriches o audiovisuals, se fagan lo resson d’un eveniment cal generalament qu’aquò pòsca amusar lo vilard de la Capitala o de las metropòlis novèlas volgudas pel governament — al mens, es çò que devon pensar las tèstas d’uòu de Lutècia.

Not’ bon president qu’es un adèpte de la verticalitat a pas inventat lo concèpte; li a balhat ça que la sas letras de noblesa en decidint qu’entre el e lo “bon pòble de la doulce France” i aviá pas besonh de pèrdre son temps en palabras inutilas e amassadas superfluas.

En matèria de centralisme e de verticalitat, nòstre país es un modèl pel planeta e lo ploc que soi —que sèm?— se deu totjorn referir a una capitala: cap-luòc de departament, de region se l’afar es mai grèu, Lutècia se l’afar es d’importància. I a quitament d’entestardits que n’apèlan a Brussèlas (Belgica) mas son generalament de mond qu’an lo dequé dons lo pòrtamoneda…

Tirats los mèdia exagonals, lo ciutadan de basa se deu contentar dels mèdia locals per conéisser las novèlas eo los eveniments excepionals. Arriba ça que la que lo “plafon de veire” —coneissètz totes aquela frasa— siá brigalhat; aital de la demission d’un cònsol màger que, dins la setmana, faguèt quilhar las aurelhas del poder e dels mèdia de la Capitala.

Lo cònsol de Saint-Brevin (Lèire atlantica) ven de demissionar. Perqué? De “ciutadans coratjoses” an botat lo fuòc a son ostal —ont dormissiá amb tota sa familha— en plena nuèit per çò qu’aviá gausat votar, amb son conselh municipal, la creacion d’un “centre d’acuèlh per demandaires d’asili”. Degun a pas precisat d’on venián aqueles arlèris mas es vertat que los botafuòcs avián un motiu “republican”: “França als Franceses!”

Se que non, l’eveniment demòra localizat. Al capluòc d’un departament, lo director d’un jornal se fa lo resson de l’emocion de la populacion: “La delinquéncia … pòt pas durar!” A còps, l’eveniment es non-existent quitament se las gents — a çò que m’es estat dich — assistiguèron dins una vilòta èx-sosprefectura, en plen tantòst e al centre vila, a una “baston” amb d’armas per destinacion, etc.

De plafon de veire, n’i aguèt tanpauc pas pels 500 militants d’extrèma drecha —unes politicians e observators parlan de “ultradrecha”— que desfilèron dins la Capitala amb totas las autorizacions necessàrias.

Dins mon vilatjòt, seguisson los conselhs del president e los “dispositius sonòrs amplificators de son” demòran dins las cosinas per far còire las favas o lo cassolet quitament se i a totjorn una risca de bruch.

Mas foguèri susprés quand aprenguèri que, a la vila, lo mond, descontents del passage en fòrça de la “lei sus la retirada” se’n servissián coma instruments de “musica”. Per astre, los prefèctes i an mes lèu lèu bon òrdre e las caçairoladas son estadas enebidas gaireben sus tot lo territòri.

La Republica es sauva… podèm polsar!