Las Fièras en Catalonha

Me trapèri un jorn, me rementi pas ont, a un acamp ont parlava Gustau Aliròl. Aliròl serà lo responsable del Partit Occitan mas pòdi pas afortir que l’èra dejà. Trapèri sa darrièra frasa interessanta. Diguèt que l’identitat culturala deviá permetre lo dinamisme economic. Sus aquela idèia lancèrem, Danièl Rifà e ieu, totes dos de l’Institut d’Estudis Occitans, l’idèia de maridar la cultura e l’economia. Mas cossí far? Agèrem l’idèia d’anar prospectar en Catalonha per véser cossí fasián e ensajar de ligar de contactes. Aquò anèt pro viste mercés a l’acuèlh que nos siaguet fait a Girona per començar e a Vic aprèp. A Girona encontrèrem d’en primièr una secretària de la comuna, la dòna Rosa Picamal, que nos metèt en contacte amb lo deputat Tomas Sobrequès e lo Conse, Joaquim Nadal. Tre que lor agèrem presentat nòstra idèia nos volguèron ajudar e nos metèron a disposicion un espaci a gratis sus la Plaça de l’Independéncia per téner un estand de libres e un autre dins la fièra internacionala de Girona al Pargue de la Devesa. Aquí, tota la setmana de la fièra de Sant Narcís fasiam la promocion de la cultura occitana e de l’economia del país amb de productors que fasián la promocion de vacas lemosinas, de vin de Galhac, de fetge gras essenccialament. Teniam tanben una exposicion artistica al Centre Civic Sant Narcís, un centre cultural al centre de la ciutat ont organizavem una mòstra d’un artista occitan. Aital expausèrem las òbras de Ben, de Pèire Venzac, de Jaume Llopart que ganhèt lo primièr prèmi de la vila de Girona e de plan d’autres. Mancavan pas de venir a l’inauguracion de la nòstra mòstra e mai suls dos estands que teniam a la fièra lo president de la Generalitat, lo deputat e lo conse de Girona. Jamai, l’IEO vendèt pas tantes libres, jamai. Ne vendiam a caissas. Los Catalans èran plan fièrs de la nòstra preséncia e los escambis èran mai que nombroses. Caliá que los militants se remplacen per poder assegurar una preséncia regulara tota la setmana e aquò permetiá de donar un vam novèl a l’associacion.

D’aquí, anerem a Vic negociar la nòstra preséncia a la Fièra dels Rams, per la Setmana santa. Capitèrem a nos endevenir sul còp amb lo conse adjunt de Vic, lo sénher Josèp Maria Vila d’Abadal i Serra. Serà pus tard Conse de Vic, president de l’Associacion dels Municipis per la Independéncia e Deputat de Catalonha. Lo seu paire, Marià Vila d’Abadal Vilaplana es estat un personatge politic important de Catalonha, deputat, professor d’universitat. La familha d’Abadal es tanben presenta demest los autors dels Annales du Midi, per dire que l’occitan e Occitània es una problematica coneguda dels d’Abadal. Aital foguèrem fòrt plan recebuts a la comuna de Vic que nos ofriguèt sul pic una plaça dins lo fièiral per la setmana de fièira. Aquí tanben presentèrem la cultura occitana, essencialament de libres, e los productes los mai interessants de l’economia tarnesa. Aquò anava fòrt e podèm dire que quicòm se passava tant èra grand l’interès dels Catalans que manquèron pas d’engimbrar d’escambis economics serioses e a un nivèl important. Aital los nòstres productors vejèron qu’amb l’occitan podián escambiar, que la lenga èra portaira per eles, que la lenga — per o dire d’un biais brutal — servissiá. Òc, l’occitan èra pas mai un patés, èra una lenga que lor permetiá de se far entendre de l’autre costat dels Pirenèus, de partajar d’idèias, de desvelopar de contactes e d’escambis. Ailàs, los productors butèron pas mai en abans e sol lo mercat del libre se fasiá. Agèron paur de vendre e d’èsser pas pagats. Alara que un an aprèp avián los vedèls dins los estables sens los poder vendre. Avián mancat un mercat dels bèls, pel fetge gras èra çò memes e lo vinhairon tanben manquèt tot. I aviá encara dins lor cap de frontièras a sautar o a far sautar. D’impossibilitats psicologicas degudas a d’embarraments, a tròp d’exagonalitat. Aquela exagonalitat que mata, qu’empacha d’avançar, que tanta gent trigòssa estacada als pès e que los empacha de caminar cap al monde, cap a las dubèrturas. L’exagonalitat que fa que s’estima mai far un TGV Tolosa-París e subretot París-Tolosa (cerquaretz la diferéncia!) e non pas un TGV Tolosa-Barcelona-Tolosa. Seriá plan mai lèu fach, plan mai planhièr, plan mai inteligent. Mas se ne parla pas solament. Perqué se ne parla pas? Per çò que l’exagonalitat o empacha, ocupa l’integralitat de las clòscas e ofèga tot. L’exagonalitat ven ex-agonia.

Al cap d’un moment los quites militants de l’IEO de Tarn que portèt aquel bèl projècte pendent d’annadas trobèron a redire e abandonèron los escambis. Ieu, los ai pas jamai abandonats. I a tròp a aprene de nòstres fraires catalans. Ne tornarem parlar.