O tòrni dire a vos que prenètz lo temps de me legir: hèi deu jornalista, coma dison los Gascons e, coma vos, apreni las novèlas pels mèdia, exagonals e estrangièrs. Alara, vos demandi d’èsser indulgents quand m’arriba de tornar prene çò qu’ai ausit o legit. S’escrivi colhonadas, ça que la, ajatz pas paur de me brandir las pelhas!

Bon, avètz totes entendut o legit qu’un èx-president d’un poténcia granda ven d’èsser condemnat per corrupcion e trafec d’influéncia a tres ans de preson mas sonque un a complir at home —a l’ostal— amb un braçalet electronic.

Avètz aprés tanben que lo quidam que ven de pèrdre davant la cort d’apèl se va virar cap a la cort de cassacion per tornar trobar son onor; o a dich son avocata: “Mon client es innocent coma l’anhèl que ven de nàisser”. E deman passat, s’es condemnat tornar, n’apelarà a la cort dels dreches de l’Òme de Brussèlas… Fai tirar, Marius!

Dins l’interval, poirà totjorn donar conferéncias, tocar las indemnitats dins los diferents conselhs d’administracion que sa notorietat de president li a permés  d’integrar, etc.

M’arrèsti que vos embèstii e vos fau badalhar amb aquela istòria que me fa repapiar e dire a cada còp: “Foguèsse vòstre servidor, i a ben longtemps que seriá estat enviat a las galèras!”

Coma disiá l’autre, amb aquel èx-president, devèm pas aver valors identicas e, de segur, avèm un jutjament diferent sus çò qu’es un delicte o un crimi. Vòli plan admetre qu’ai jamai agut un cas de consciéncia per saber se passavi l’òsca o pas.

Dins mon cas, es pas dificil, se los radars m’empègan, la causida es reducha a una possibilitat… donc pagui!

Mas d’autres an totjorn una alternativa dins la mesura que la lei, amb un avocat e qualque moneda a la banca, es coma Janus! Ailàs, lo paure mond coneisson pas que lo “Paga, païsan!” mentre que l’òme de l’elèit coneis lo sens de cada mot e de cada virgula si que non, coma a de mondea, se paga un avocat que, en mai d’aquò, li arriba de conéisser los jutges…

Avètz notat, brave mond, que veni de parlar d’un país de libertat que met l’egalitat en exèrg, un país que proclama fòrt e mòrt que cada justiciable, ric o paure, de la pèl blanca o nera o jauna o autra!, a drech a la presompcion d’innocéncia.

Me pausi ça que la una question bestioneta, bestiassona, per pas dire imbecilla: coma fan totes aqueles ciutadans modèls (!), acusats sens rason (!) per de jutges que refusan d’èsser de peses per pagar un, dos avocats o mai pendent annadas?

Quitament se o voliái, me sembla que mon banquièr auriá lèu fach de me dire de vendre l’ostal e que los ponts, en principi, èran a gratis!

Seriá bon que notèssetz que son nombroses per aquesta passa los èx-presidents o los presidents de las democracias dichas exemplaras o illiberalas o quasiment dictadorialas, a dever s’acarar a la dictadura (!) del poder judiciari…

L’èx-president estatsunidenc crida coma un perdut que las fòrças del mal democratas lo vòlon far calar a el que consacra sa vida —e la moneda de sos partisans estatsunidencs— a voler una America granda.

Sul continent american, i a mai d’un president prèste a dissòudre lo pòble —e los jutges— per aver pas a respondre de lors actes.

Lo messorguièr estatsunidenc s’a trobat discípols un pauc pertot sul planeta e, causa estranha, el coma gaireben totes los autres an de sostens a bodre.

De segur, tròban generalament una ajuda dins las fòrças armadas del país, dins milícias privadas o dins gardas pretorianas armadas fins a la gola se per cas devon s’acarar a un pòble de las mans nudas o pels mai escarabilhats de las mans que tenon un baston!

Los politicians sacamands son pas causa novèla mas, a l’epòca, los gendarmas èran pas equipats coma robòts amb d’armas letalas. Anuèit los gendarmas parlan pas mai… tustan!

Sens tornar a l’an pèbre, los qui s’interessan a la democracia se sovenon de Mendès France, de Rocard e de qualques autres. Los politicians d’ara demòran dedins quand lo solèlh mòstra sa cocura.

Ne coneissètz la rason? An paur de lor ombra!